ترجمه: محمود واعظی
انتظارهای اسکار
اگر فهرست بازندگان اسکار امسال مطرح باشد چهره‌ها بلافاصله سمت مارتین اسکورسیزی بازمی‌گردد و لئوناردو دی‌کاپریو و دیگر نامزدهای فیلم “گرگ وال‌استریت” که هیچ‌کدام نتوانستند مجسمه اسکاری را به‌دست بگیرند. در کنار “کلاهبرداری امریکایی” هم در ده بخش نامزد بود و دست خالی بازگشت. “درون لوین دیویس” هم بازنده دیگر شب اسکار بود. بازنده بزرگ دیگر شب اسکار، “نِبراسکا” ساخته برادران کوئین بود که با وجود نامزدی‌هایش نتوانست به مجسمه‌های اسکار دست پیدا کند. هرچند در نظر منتقدین، اسکار جوابگوی نامزدهایش بوده است. “او” توانست اسکار بهترین فیلمنامه اوریجینال را ببرد، کیت بلانشت اسکار بهترین بازیگر نقش اول زن را برنده شد و “12 سال بردگی” هم فیلم برجسته سال شد. در این میان، “جاذبه” جواب هفت سال صبر کارگردان در آماده‌سازی فیلم را گرفت و در کنار “12 سال بردگی” و “باشگاه مشتریان دالاس” هم دو برنده بزرگ اسکار امسال بودند. نگاهی کوتاه در این یادداشت داریم به سه برنده بزرگ اسکار 2014.
باشگاه مشتریان دالاس
“کوهستان بروک‌بک” برای خودش جنجالی بود وقتی برنده اسکار بهترین فیلم خارجی شد، اولین مرتبه بود فیلمی در موضوع دگرباشان جنسی می‌توانست چنین مطرح شود. “میلک” هم وقتی به روی صحنه آمد، بازخوردی دوگانه در بین تماشاگران دگرباش جنسی خود داشت: برخی بی‌پرده فیلم را تبلیغاتی خواندند و دسته‌ای دیگر با چشم‌هایی خیس از اشک به تماشای آن نشستند.
هرچند زمانه تغییر کرده است. دیگر دگرباشی جنسی، حداقل در صحنه سینما، موضوعی تابو نیست و اینکه فیلمی با موضوعی مرتبط به دگرباشان جنسی در شب اسکار مطرح باشد، امری غریب نیست. “باشگاه مشتریان دالاس” امسال توانست خوش بدرخشد. اولین اسکار را هنگام اجرای مراسم برای بازیگر نقش مکمل مرد خواندند و نام برنده جِیرد لیتو بود برای فیلم “باشگاه…”. این فیلم توانست بهترین بازگیر مرد نقش اول را نیز برنده شود با اجرای متیو مک کاناهی. اسکار بهترین گریم را نیز به همین فیلم دادند.
مک‌کاناهی پیش‌بینی می‌شد برنده این جایزه باشد هرچند بسیاری هم معتقد بودند نوبت به لئوناردو دی‌کاپریو رسیده است تا مجسمه اسکار را به‌دست بگیرد. هرچند مک‌کاناهی برنده شد هم برای بازی خیره‌کننده‌اش در این فیلم و هم برای اینکه برای این بازی، از جان مایه گذاشته بود. او در رژیمی طولانی بیشتر از 20 کیلو وزن کم کرده بود و شش ماه تمام از خانه بیرون نرفت تا رنگ پوست‌اش سفید و پریده باشد.
این فیلم براساس داستانی واقعی شکل گرفته است: ران وودروف (نام واقعی) می‌فهمد 30 روز دیگر از بیماری ایدز خواهد مُرد اما او تسلیم نمی‌شود. به‌جای آنکه خودش را محدود به داروهای مجاز کند، خود اقدام به دریافت غیرقانونی داروهایی می‌کند که برای بیماری ایدز طراحی شده‌اند اما هنوز مجوز عرضه در بازار را ندارند و می‌تواند هفت سال دیگر زندگی کند. او باشگاهی راه می‌اندازد برای دیگر مبتلایان به بیماری ایدز تا بتوانند به داروهای لازم خود دسترسی داشته باشند.
هرچند جِیرد لیتو بود که در هنگام دریافت جایزه بهترین نقش مکمل توانست یکی از بهترین سخنرانی‌های اسکار 2014 را در ابتدای این مراسم عرضه کند. او گفت: “فوق العاده است! الن دوستت دارم، به دیگر دوستانم که کاندید شدن، من خیلی مفتخرم که توی این تجربه شگفت‌انگیز شماها رو داشتم، به همتون بسیار احترام می‌ذارم، از آکادمی هم تشکر می‌کنم. در سال 1971 یه دختر نوجوون بود که برای بار دوم داشت بچه‌دار می‌شد، مدرسه رو تموم نکرد و تنها بود، اما موفق شد که زندگی بهتری واسه خودش و بچه‌هاش درست کنه. بچه‌هاش رو تشویق کرد که خلاق باشن، سختکوش باشن و کار خاصی توی زندگیشون انجام بدن. اون دختر مادر منه و امشب اینجاست. مامان من دوستت دارم و ازت ممنونم که به من یاد دادی که رویاپردازی کنم. به برادر بزرگترم، شانون، تو بهترین برادر بزرگه دنیایی و ممنونم که این ماجراجویی هیجان انگیز، 30Seconds To Mars رو با من شریک شدی. تو بهترین دوست منی، دوستت دارم و ازت ممنونم… خطاب به تمام رویاپردازان سراسر دنیا از جمله در اوکراین و ونزوئلا… در حالی که شما مشغول مبارزه برای تحقق رویاهاتون هستین و غیر ممکن رو ممکن کنین، ما اینجا به یاد شما هستیم و خواهیم بود. این جایزه ویژه‌ای برای منه چون آدمای زیادی به من کمک کردن که به اینجا برسم…
و این جایزه رو تقدیم می کنم به 36 میلیون نفر انسانی که در اثر ایدز جون خودشونو از دست دادند و شماها که احساس می‌کنین که در حقتون بی‌عدالتی شده به دلیل شخصیتی که دارین یا شخص خاصی رو دوست دارین، من اینجا برای شما و در کنار شما در برابر دنیا می ایستم. از همتون ممنونم.”
12 سال بردگی
فیلمی تاریخی باز هم با ماجرایی واقعی، توانست نظر اسکار امسال را به خود جذب کند. داستان مردی که در نیویورک زندگی خود را دارد و زندگی‌اش را می‌گذراند اما فریب دو سفیدپوست را می‌خورد، از این ایالت آزاد به یک ایالت دیگر منتقل می‌شود و مجبور می‌شود 12 سال بردگی را تحمل کند. اصل ماجرا بر اساس کتابی است که در زمان اتفاق واقعی همین ماجرا، منتشر و مشهور شد و سپس به‌دست فراموشی سپرده شد. حالا فیلمی هالیوودی سعی می‌کند تا نگاهی واقعی‌تر به تاریخ برده‌داری امریکا داشته باشد و اسکار هم به این فیلم خوش‌آمد می‌گوید.
مهم‌ترین جایزه شب اسکار، بهترین فیلم سال نصیب این اثر می‌شود. در کنار آن لوپیتا نیونگ او، برنده بهترین بازیگر نقش مکمل زن می‌شود و جان ریدلی برایش اسکار بهترین فیلمنامه اقتباسی را می‌برد. این درام سنگین تاریخی می‌تواند بزرگانی چون اسکورسیزی در “گرگ وال‌استریت” و فیلمی برجسته مانند “کلاهبرداری امریکایی” را کنار بزند و تبدیل به چهره درخشان اسکار امسال شود.
یکی از برجسته‌ترین عکس‌های اسکار هم صحنه‌ای است کارگردان فیلم رو به عوامل ساخت فیلم (همه بر روی صحنه اسکار ایستاده‌اند) برمی‌گردد و به هوا می‌پرد. خوشحالی او وصف‌ناپذیر است و این خوشحالی را به این شکل به تمامی مخاطبین اسکار نشان می‌دهد.
جاذبه
یک زن و یک مرد گمشده در فضا، خلاصه‌ای داستانی از فیلمی هستند که به‌نظر نمی‌رسید چندان در گیشه موفق باشد اما توانست یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال باشد و در کنار آن توانست یکی از برندگان اصلی اسکار امسال باشد. آلفونسو کوارون هفت سال تمام زحمت آماده‌سازی و ساخت “جاذبه” را کشیده بود و توانست اسکار بهترین کارگردانی را از آن خود کند.
استیون پرایس اسکار بهترین موسیقی متن را برای همین فیلم گرفت و اسکار بهترین جلوه‌های ویژه، بهترین فیلمبرداری (برای امانوئیل لوبستزکی) و بهترین تدوین را نیز به همین فیلم دادند. ساندرا بولاک (برای بهترین نقش اول زن) برنده جایزه نشد اما این چیزی از اهمیت جوایزی کم نمی‌کند که جاذبه در شب اسکار از آن خود ساخت.
این فیلم خوش‌ساخت، از جنبه‌های مدرن سینمای امروز سود فراوانی برده است: زنی مهندس در هابل است و بر فراز زمین به تعمیر این تلسکوپ مشغول هستند که مورد حمله شهاب‌سنگ قرار می‌گیرند. او در هوا معلق می‌ماند و تنها یک کمک برایش موجود است تا بتوانند به ایستگاه جهانی فضایی برسند و شاید بتوانند نجات پیدا کنند، به زمین برگردند.
فیلم در کنار روایت نفس‌گیر داستانی خود، تصویرپردازی خیره‌کننده‌ای را با امکانات سینمای سه‌بُعدی نشان تماشاگر می‌دهد وبسیاری معتقدند بالاخره سینمای سه‌بُعدی توانسته است به یک اوج واقعی از طریق این فیلم برسد. فیلم در کنار جنبه‌های روایتی و جنبه‌های بصری خود، بُعد روان‌شناختی گسترده‌ای دارد و تماشاگر خود را در سالن سینما درگیر فیلمی زیبا و درعین حال درگیر سوال‌های گوناگون مرتبط به جنبه‌های مختلف زندگی می‌سازد.
در پایان اسکار
در پایان مراسم اسکار، برندگان و بازماندگان از سالن خارج شدند تا یک مرتبه دیگر مهم‌ترین شب سینمای جهان به پایان برسد. هرچند نام‌های برجسته‌ای از دریافت جایزه باز مانده‌اند اما همه نمی‌توانند برنده باشند و اسکار امسال، حداقل نارضایتی عمده‌ای بر جای نگذاشته است. مراسم تمام شده است و حالا وقت آن است فیلم‌ها برجسته‌تر از قبل دیده شوند و چهره‌های برنده و بازنده، تلاش‌های جدیدی داشته باشند برای سال آینده و سال‌های پس از آن تا باز هم شانس درخشش در مراسم اسکار را داشته باشند.
