شفیکا متر
ملک عبدالله دوم پادشاه اردن روز جمعه اعلام کرد به برنامه های هسته ای مصر و کشورهای عرب خلیج خواهد پیوست و این واکنشی دیگر از کشور های عربی است که نگران شکست آمریکا در متوقف ساختن برنامه های هسسته ای ایران شیعه و دستیابی تهران به سلاح اتمی هستند.
کشور های عربی سال ها در مورد برنامه و زراد خانه هسته ای اسرائیل شکایت کرده بودند ولی هیچ گاه به دنبال پیگیری برنامه هسته ای خود نبودند. لیکن پیشرفت ایران در زمینه تجهیزات هسته ای شتابی را در میان کشور های عربی برای داشتن برنامه هسته ای باعث شده است که در مجموع امکان تشدید رقابت های هسته ای در خاورمیانه را تقویت می کند.
مصر، اردن و عربستان سعودی که عمدتا سنی مذهب هستند از افزایش نفوذ ایران در عراق و لبنان ابراز نگرانی کرده اند. اکنون نگرانی از این است که کشور شیعه مذهب منطقه به سلاح هسته ای نیز مجهز شود و بدین وسیله موقعیت منطقه ای خود را قوت بخشد.
کشور های عربی با هر گونه برنامه هسته ای سال ها فاصله دارند و برخی از مفسران معتقدند کشور های فاقد نقدینگی نظیر مصر و اردن اساسا نخواهند توانست در چنین برنامه ای شرکت جویند. ولی اشاره به قصد دنبال کردن چنین برنامه ای خود علامتی است به ایران در مورد وخیم شدن روابطش با اعراب بر اثر برنامه های هسته ای این کشور و اشاره ای است به آمریکا در مورد نگرانی کشور های عربی.
جستین لوگن، تحلیل گر موسسه کاتو در واشنگتن می گوید: “اردن سعی دارد بر هیزم این آتش بیافزاید و به ایران بگوید که دست یابی به سلاح اتمی چنان فشاری بر همسایگان عربی این کشور وارد می آورد و آن ها را وادار به پاسخ می کند که داشتن آن دیگر به سود ایران نخواهد بود.”
پادشاه اردن علاقه خود را به داشتن یک برنامه هسته ای در مصاحبه ای با روزنامه ها آرتص بیان کرد. عبدالله گفت کشورش نیروی هسته ای را “برای مقاصد صلح آمیز” می خواهد و “این موضوع را با غرب هم در میان گذاشته است.”
وی به هاآرتص گفت: “قوانین بازی هسته ای در منطقه تغییر کرده است. هر چند اردن همواره به خاورمیانه ای بدون سلاح هسته ای عقیده داشته است لیکن “امروز تمایلات کشورها در این زمینه فرق کرده است.”
عبدالله گفت تمام برنامه های هسته ای در منطقه باید تحت نظارت مراجع بین المللی در آید. “ما می خواهیم از نحوه استفاده از این انرژی مطمئن باشیم. ما نمی خواهیم به مسابقه تسلیحاتی دامن زده شود.”
واشنگتن تا کنون واکنشی به حرکت های هسته ای متحدانش در خاورمیانه نشان نداده است.
تام کیسی، معاون رئیس جمهور آمریکا، بدون اینکه از اردن نام ببرد روز جمعه گفت هر دولتی که به قرارداد منع گسترش سلاح های هسته ای پایبند است “حق دارد از نیروی هسته ای به صورت صلح آمیز برای شهروندان خود استفاده کند.”
“ایالات متحده، به دنبال اعلام حسنی مبارک در ماه سپتامبربرای پیگیری برنامه هسته ای آن کشور که از سال 1986 و واقعه چرنوبیل متوقف شده بود، به مصر کمک های فنی خواهد کرد.”
دو ماه پیش رهبران کشور های نفت خیز خلیج عضو شورای همکاری خلیج یعنی عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر، بحرین و عمان اعلام کردند در حال بررسی یک برنامه صلح آمیز هسته ای مشترک هستند.
جان ولفزتال، که وضعیت ایران را در مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک واشنگتن بررسی می کند، گفت این علاقه ناگهانی به برنامه های هسته ای “آشکارا با نزاع ایران با غرب” قابل توجیه است. کوشش های مکرر ایالات متحده برای توقف برنامه هسته ای ایران از جمله تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متحد نتوانسته است محمود احمدی نژاد رئیس جمهور ایران را متقاعد سازد.
واشنگتن و اسرائیل عقیده دارند ایران مخفیانه در حال تولید سلاح هسته ای است. ایران می گوید اهداف صلح آمیز را دنبال می کند و هدفش تولید برق است.
مصطفی علانی، تحلیل گری در مرکز تحقیقات خلیج در دبی گفت: “ایران راه دیگری برای ما باقی نگذاشته است. اکنون اعراب چاره ای جز شروع یک برنامه هسته ای ملی ندارند.” وی گفت برخی از کشور های عربی شاید منابع کافی برای انجام این برنامه پر هزینه نداشته باشند ولی بطور جمعی می توانند چنین منابعی را تامین کنند. وی هشدار داد که افزایش تنش در منطقه سبب تشدید “مسابقه تسلیحاتی” در منطقه می گردد.
اظهارات عبدالله در مصاحبه با هاآرتص در باره تمایل وی به دنبال کردن برنامه هسته ای بیشتر جنبه جلب اطمینان اسرائیل را داشت که با اردن پیمان صلح دارد. گفته می شود اسرائیل زراد خانه ای از چند صد کلاهک اتمی در اختیار دارد که هیچ گاه رسما تایید نشده است. کشور های عرب بارها خواستار نابودی این سلاح ها شده اند.
ولی اکنون هشدار آن ها بیشتر متوجه ایران شده که می تواند منطقه را به نا آرامی بکشاند و در ضمن تعارض میان ایران وآمریکا اسرائیل نیز از این فرصت برای حمله به اعراب استفاده کند.
اعراب تا کنون آشکارا ایران را متهم به دنبال کردن برنامه تسلیحاتی نظامی نکرده اند چرا که این به معنی جانبداری از آمریکا می بود. ولی آشوب های عراق نگرانی های آنان را از گسترش نفوذ شیعیان و ایران در سطح منطقه و لبنان امن زده است.
لوگان گفته است ایالات متحده می تواند از برنامه هسته ای اعراب به عنوان اهرمی علیه تهران استفاده کند تا به ایرانیان اشاره کند که اهداف هسته ای ایران “می تواند به ضرر آن ها باشد چرا که تا کی ایران تنها کشوری خواهد بود که چنین توانی را در منطقه خواهد داشت؟”
منبع: آسوشیتدپرس، 20 ژانویه