سرنوشت برجام در مجلس همچنان نامشخص است: عدهای براین عقیدهاند که روحانی باید آن را به شکل لایه به مجلس ارائه کند، دولت معتقد است نیازی نیست که برجام به شکل لایحه به مجلس ارائه شود و برخی نمایندگان گفتهاند که در صورت عدم ارائه لایحه، برجام به شکل طرح به مجلس خواهد رفت.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت، در نشست خبری خود گفت که دولت حاضر است به مجلس برای بررسی برجام کمک کند، اما “دولت نظر رسمی خود را درباره لایحه برجام قبلا اعلام کرده که نیازی به ارائه این لایحه به مجلس نیست”. برخی از مسئولان دولتی و اعضای تیم مذاکرهکننده گفتهاند که در صورت تصویب برجام در مجلس، دولت مجبور خواهد شد که این توافق را - که تبدیل به “قانون” شده - به هر شکل اجرا کند. به عقیده آنها نیازی به تحمیل کردن چنین تعهدی به دولت نیست.
با این حال به نظر نمیرسد که اصولگرایان از پیگیری خواسته خود برای ارائه برجام به مجلس بگذرند. از جمله محمدحسن آصفری، دبیر کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت که “توقع داشتیم دولت بعد از فرمایشات مقام معظم رهبری که فرمودند که برجام باید در مجلس رسیدگی شود، میآمد این طرح را در قالب لایحه به مجلس تقدیم میکرد و با این اقدام جلوی اختلافافکنیهایی که بعضیها دنبال آن هستند را میگرفت”.
اشاره آصفری به سخنان آیتالله خامنهای در دیدار با اعضای مجلس خبرگان است. رهبر جمهوریاسلامی گفته بود که به روحانی توصیه کرده مجلس از روند بررسی برجام کنار گذاشته نشود. آیتالله خامنهای تاکید کرده بود که نظری درباره رد یا تصویب این متن در مجلس نیز ندارد و خود نمایندگان مجلس باید در این زمینه تصمیم بگیرند.
این سخنان رهبر ایران - که پیش از این تنها خواستار طی شدن مسیر قانونی برای تصویب برجام شده بود - باعث شد که اصولگرایان فشارهای خود برای بررسی برجام در مجلس را بیشتر کنند.
میزان - خبرگزاری وابسته به قوهقضائیه - در گزارشی با عنوان “دولت چه زمانی لایحه برجام را تقدیم مجلس میکند”، نوشت: “باید از دولتمردان که بارها بر پیروی از منویات مقام معظم رهبری و فصلالخطاب بودن رهنمودهای ایشان تاکید کردهاند، پرسید که چه زمانی به این نکته مهم جامه عمل میپوشانند و در راستای اجرای این وظیفه، لایحه برجام را به نمایندگان ملت ارائه میکنند”.
رجانیوز، وبسایت نزدیک به جبهه پایداری، در تحلیلی چنین پیرامون ضرورت ارائه برجام به مجلس به شکل لایحه نوشت: “برای طی شدن تشریفات ضروری برای توافقنامههای بینالمللی (تصویب مجلس و سپس امضای رئیسجمهور)، دولت برای ارائه متن به مجلس شورای اسلامی الزام دارد و متن توافق جامع باید از طرف دولت به صورت لایحه به مجلس ارائه شود. به این معنا که اگر این لایحه ارائه نشود دولت حق توافق و ایجاد تعهد را نخواهد داشت و چون توافق قانونی نخواهد بود، اجرای آن نیز خلاف قانون است”.
با این حال به نظر میرسد که برخی نمایندگان مجلس نیز بر این عقیدهاند که دولت قصد ندارد برجام را به شکل لایحه به مجلس ارائه کند و از نمایندگان مجلس نیز کاری در این زمینه بر نمیآید. مسالهای که مورد اشاره حسین نقویحسینی، سخنگوی کمیسیون ویژه بررسی برجام، نیز قرار گرفت: “مجلس میتواند در مورد برجام طرح ارایه دهد اما نمیتواند دولت را ملزم کند در مورد برجام لایحه ارایه کند”.
به نظر میرسد که این سخنان نقویحسینی، نشانهای از برنامه برخی نمایندگان مجلس برای برجام باشد. به خصوص آنکه چند روز پیش شورای نگهبان گزارشی حقوقی درباره نحوه و مرجع رسیدگی به برجام منتشر و در آن ضمن اشاره به لزوم تصویب
برجام توسط مجلس، اضافه کرد که این توافقنامه میتواند به شکل طرح - ارائه شده توسط نمایندگان - در صحن علنی بررسی شود.
به نظر میرسد برخی از اصولگرایان چنین ایدهای را مورد توجه قرار دادهاند. مسالهای که چند هفته پیش از سوی محمداسماعیل کوثری، نماینده مجلس، اعلام شده بود و اکنون نیز مورد تاکید اللهوردی دهقانی - نماینده مجلس - قرار گرفته است: “دولت موظف است که لایحهای برای بررسی برجام به مجلس بدهد و اگر اقدامی نکند، مجلس طرحی در این خصوص مصوب میکند”.
هنوز مشخص نیست که اصولگرایان و مجلس چگونه با برجام برخورد خواهند کرد. در حالی که با توجه به آرای اعلام شده نمایندگان کنگره آمریکا، به احتمال قریب به یقین باراک اوباما احتیاجی به وتوی رای نمایندگان درباره برجام نخواهد داشت، سرنوشت این متن در ایران هنوز مشخص نیست.
حسین شریعتمداری در یکی دیگر از ده ها یادداشتی که علیه توافق هسته ای نوشته روز چهارشنبه هم بار دیگر نوشت:
«برجام» در صورت تصویب برای آینده «علمی»، «امنیتی» و «اقتصادی» کشور فاجعهآفرین خواهد بود. بنابراین، اگر دولت محترم این دیدگاه را باور ندارد، انتظار منطقی آن است که دلایل مستند صاحبان این نظریه را با استناد به متن برجام پاسخ داده و رد کند و نه آن که دهان منتقدان را با ردیف کردن الفاظ ناروایی نظیر؛ برو به جهنم! بیسواد! تازه به دوران رسیده! و… ببندد!
به نوشته این نماینده تندرو ولی فقیه: میفرمایند، پذیرش برجام از جانب ما «داوطلبانه» است! و توضیح نمیدهند که آیا این اقدام داوطلبانه- به قول شما- تعهدآور نیز هست یا نه؟ اگر هست باید مجلس درباره آن تصمیم بگیرد و اگر نیست چالش 12ساله برای چیست؟ و یا مگر تعهدات دور اول نیز داوطلبانه نبود؟ چرا بعد از آن که باجخواهی حریف را نپذیرفتیم، شورای امنیت سازمان ملل سه قطعنامه علیه کشورمان صادر کرد؟