زمزمه‌های مربوط به تقسیم استان سیستان و بلوچستان با واکنش عالیترین مقام مذهبی این استان روبرو شده است. مولوی عبدالحمید، امام جماعت مسجد مکی زاهدان، با اشاره به زمزمه‌های تقسیم این استان، نسبت به حذف نام “بلوچستان” در صورت ضرورت چنین تقسیمی، هشدار داده و گفته است افرادی که به دنبال این اقدام هستند، قصد ایجاد “فتنه و ناراضایتی ملت” را دارند.
عبدالستار دوشوکی، تحلیگر مسائل بلوچستان، در مصاحبه با روز در همین ارتباط می‌گوید بحث مربوط به تقسیم استان‌ها از چند سال پیش مطرح بوده و مسئولان با افزایش شهرهای این استان قصد دارند استان را به چند بخش تقسیم کنند تا به زعم آن‌ها از این طریق و همچنین بومی سازی مدیریت منطقه، کشور را از “خطر تجزیه” مصون بدارند.
آقای دوشوکی همچنین تاکید می‌کند، بلوچ ها با هر نوع تقسیم و انشقاق استان مخالف هستند. اوتاکید می‌کند: “بحث بر روی ماندن اسم بر روی یک تکه تجزیه شده نیست، بلکه مخالفت شدید با هر نوع تجزیه و تقسیم استان است.”
هر چند ایران از ابتدای انقلاب سال ۱۳۵۷ برای سالهای زیادی همچنان دارای ۲۴ استان بود، اما طی چند سال گذشته با افزایش شمار استان‌ها، هم اکنون به ۳۱ استان بخش بندی شده است.
“می‌خواهند ملت را ناراضی کنند”
به گزارش سنی‌آنلاین، پایگاه اطلاع رسانی اهل سنت ایران، مولوی عبدالحمید، امام جماعت سنی مذهب مسجد مکی زاهدان، در خطبه‌های نماز جمعه روز ۱۱ اسفندماه این شهرستان، نسبت به آنچه او “حذف نام بلوچستان” از تقسیمات کشوری خوانده، هشدار داده است.
امام جمعه زاهدان با اشاره به اینکه “مسئله تقسیم استان بیش از گذشته مطرح است” گفته “آنچه مایه نگرانی مردم است” شنیده‌هایی است مربوط به اینکه “عده‌ای قصد دارند واژه بلوچستان را از نام استان حذف کنند و استان را به بخشهای سیستان، مکران، ولایت و… تقسیم کنند، و این مسئله همه اقشار را نگران کرده است.”
مولوی عبدالحمید همچنین تاکید کرده “دستهایی در کار است که می‌خواهند قومیتها و فرهنگهای قومی را کمرنگ کرده و از بین ببرند. در حالی که نام بلوچستان از گذشته‌های دور در اسناد تاریخی وجود داشته و در این اواخر نام سیستان نیز به آن اضافه شده است.”
امام جماعت مسجد مکی در خطبه‌های شدید الحن روز جمعه خود کسانی را که قصد دارند نام بلوچستان راحذف کنند دشمن ملت توصیف کرده است.
استان سیستان و بلوچستان با بیش از دو میلیون نفر جمعیت در جنوب شرقی ایران قرار دارد و با حدود ۱۸۷۵۰۲ کیلومتر مربع وسعت، از پهناور‌ترین استان های ایران محسوب می‌شود. مرکز این استان زاهدان است و شهرستانهای ایرانشهر، چابهار، خاش، دلگان، زابل، زابلی، زهک، سراوان، سرباز، سیب سوران، کنارک، هیرمند، نیک شهر و میرجاوه از جمله شهرهای آن هستند.
این استان از جمله استانهای دارای تنوع قومی است، اما بیشتر ساکنان آن را بلوچ‌های سنی مذهب تشکیل می‌دهند.
مولوی عبدالحمید گفته است: “کسانی که به دنبال پروژه حذف نام بلوچستان هستند قصد دارند در منطقه فتنه قومی و مذهبی ایجاد کنند و ملت را ناراضی کنند.”
او با هشدار به وزارت کشور و استانداری و سایر ادارت مربوطه نسبت به حذف نام “بلوچستان”، تاکید کرده است که جامعه بلوچستان “این مسئله را نخواهد پذیرفت که نام بلوچستان از استان حذف شود.”
امام جماعت سنی مذهب مسجد جامع زاهدان، با اشاره به عدم رضایت ساکنان استان سابق خراسان از تقسیم این استان یادآوری کرده است: “مردم این را نمی‌پذیرند که تقسیم استان بنا بر برخی ملاحظات قومی و مذهبی و به نفع قشری خاص انجام بگیرد.”
“دشمنی آشکار با هویت تاریخی بلوچ‌ها”
بحث تقسیم استان سیستان و بلوچستان به صورت رسمی در سطح رسانه‌ها منتشر نشده است، اما عبدالستار دوشوکی می‌گوید زمزمه‌ها پیرامون تقسیم این استان از حدود یک سال پیش و با افزایش تعداد شهرستان‌ها شروع شد.
به گفته آقای دوشوکی “آنزمان تعدادی کار‌شناس از تهران برای بررسی تقسیم استان به منطقه آمدند. از چند سال پیش تصمیم گرفته شد که تعداد شهرهای استان را زیاد کنند. اما واقعیت این است که افزایش شهرستان‌ها منطبق با پیشرفت و توسعه آن‌ها صورت نمی‌گیرد و فقط به اسم وجود دارند.”
رئیس مرکز مطالعات بلوچستان ـ لندن، می‌گوید از آنجا که این شهر‌ها فاقد هر گونه امکانات شهری هستند، ممکن است مسئولان برای توجیه تسهیل خدمات این شهرستان‌ها، دست به تقسیم استان بزنند.
آقای دوشوکی، با یادآوری خطبه‌های نماز جمعه مولوی عبدالحمید، می‌گوید تقسیم استان “دشمنی آشکار با هویت تاریخی ـ جغرافیایی قوم بلوچ است؛ و چنین عمل نابخردانه‌ای آغاز هویت زدایی مردم بلوچ و در راستای محو اجباری و قوم زدایی بلوچ ها خواهد بود.”
به گفته او “چنین اقدامی از جانب حکومت، باعث رشد تفکر جدائی طلبی نه بمثابه یک آرمان سیاسی بلکه بعنوان چاره اجتناب ناپذیر جهت دفاع از هویت قومی ـ مذهبی و سرزمین دیرینه خویش و یا به عبارتی جنگ بقا، خواهد شد؛ و من خطر آن را بسیار جدی می‌دانم.”
استان سیستان و بلوچستان با اتکا به آمارهای مربوط به شاخص امید به زندگی از جمله استانهای محروم ایران محسوب می‌شود. این استان در سالهای گذشته با ناآرامی‌های فراوانی روبرو شده و در نتیجه انفجار‌ها و درگیری‌ها میان ناراضیان بلوچ و نیروی انتظامی ده‌ها نظامی و غیر نظامی کشته شده اند.
آقای دوشوکی، در مورد پیشینه تاریخی تقسیم بلوچستان می‌گوید: “در زمان رضا شاه بلوچستان به سه بخش تقسیم شد. قسمتی از آن ضمیمه استان کرمان شد و بخش دیگری ضمیمه استان هرمزگان و بقیه هم به نام بلوچستان ماند. در حال حاضر هم بخشی از بلوچ‌هایی که در این استان‌ها هستنددیگر خود را بلوچ نمی‌دانند. نسل‌های بعدی آن‌ها زبان بلوچی که بـُن مایه هویتی یک قوم و یا ملت است، را نیز از دست دادند. بسیاری از آن‌ها حتی مذهب سـُنی خود را از دست دادند و با افتخار شیعه اثنی عشری شدند.”
مولوی: “اصراری بر تقسیم استان نداریم”
مولوی عبدالحمید، در خطبه‌های نماز جمعه۱۱ اسفند، به نقش نمایندگان مجلس در جریان زمزمه‌های مربوط به تقسیم استان سیستان و بلوچستان هم اشاره کرده و هشدار داده است در صورتی که نمایندگان مجلس نیز “در برابر چنین موضوعی سکوت کرده و یا کوتاهی کنند مردم هرگز آنان را نخواهند بخشید.”
این شخصیت اهل سنت سیستان و بلوچستان در پایان گفته است: “ما اصراری بر تقسیم استان نداریم، اما اگر ضرورت تقسیم استان مطرح شد این مسئله باید با نظرسنجی از مردم و نمایندگان آنان انجام بگیرد. ما اطمینان داریم که وزارت کشور و دولت به دنبال نارضایتی مردم نیستند، اما ما نگران آن هستیم که کسانی وزارت کشور را دور نزنند و با ارائه گزارشات غلط طرحی را پیش ببرند که نارضایتی مردم را در پیش داشته باشد.”
عبدالستار دوشوکی هم می‌گویدکه در زمان بازدید کار‌شناسان از منطقه برای بررسی تقسیم استان، با نمایندگان استان در مجلس و نمایندگان مردم هیچ گونه مشاوره‌ای صورت نگرفته است.
مسئولان و رسانه‌های حکومتی تا کنون واکنشی نسبت به اظهارات مولوی عبدالحمید نشان نداده اما جمعی که خود را “دانشجویان اهل سنت ایرانی “معرفی کرده‌اند، با انتشار نامه‌ای در سایت بولتن نیوز، با اشاره به آخرین خطبه‌های امام جماعت مسجد مکی، وی را به ابراز” اظهارات نا‌مسئولانه” متهم کرده‌اند.
دولت برای ایجاد تغییراتی در نقشه تقسیمات کشوری استان سیستان و بلوچستان در سال ۱۳۹۰ مصوبه‌ای به تصویب رساند و بر اساس آن، از جمله نام شهرستان زابل در این استان به مهرستان تغییر کرد.
سابقه تقسیم استان‌ها
پیش از زمزمه طرح تقسیم استان سیستان و بلوچستان، در فروردین ماه گذشته مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی کهگیلویه و بویراحمد از بررسی تغییر نام این استان خبر داد. این طرح با انتقادات فراوانی روبرو شد تا جایی که برخی از وبسایت‌های اصولگرا، تلاش برای تغییر نام این استان را به “جریان انحرافی” و نزدیکان احمدی نژاد منتسب کردند.
در دوران پس از انقلاب نام بسیاری از استان‌ها و شهرستانهای ایران از جمله کرمانشاه و ارومیه تغییر کرده و برخی از استان‌ها نیز به مرور تقسیم و تفکیک شده‌اند.
در سال ۱۳۷۲ استان اردبیل از استان آذربایجان شرقی جدا شد. همچنین استان قم در سال ۱۳۷۴ از استان تهران، قزوین در سال ۱۳۷۳ از استان زنجان جدا و به استان تهران پیوست و در سال ۱۳۷۶ به استان قزوین مبدل شد. پس از آن گلستان از مازندران جدا و در سال ۱۳۸۳، استان خراسان به سه استان خراسان جنوبی، خراسان شمالی و خراسان رضوی بخش شد. در ۱۳۸۹ هم استان تهران به دو استان تهران و البرز تقسیم شد.
