نماینده ایلام در دوره‌های هفتم و هشتم مجلس در مصاحبه با روز می‌گوید این استان از داشتن نشریات روزانه محروم است و معدود نشریاتی هم که منتشر می‌شوند با توجه به منابع مادی آنها که عموما دولتی است “جرات پرداختن به مسائل سیاسی را ندارند”.
با این حال در چند روز گذشته منابع مختلف غیر رسمی از بازداشت ۱۲ روزنامه‌نگار در ایلام توسط اداره اطلاعات سپاه پاسداران خبر داده‌اند. برخی منابع هم به روز گفته‌اند این روزنامه‌نگاران پس از احضار و بازجویی آزاد شده‌اند.
علی اکبر متین، نماینده فعلی ایلام در مجلس نهم با تاکید بر اینکه “هم اکنون نشریاتی در این استان منتشر می‌شود” به روز می‌گوید که “در جریان بازداشت روزنامه نگاران نیست”.
مسعود کردپور، روزنامه نگار ساکن کردستان هم در مصاحبه با روز، در خصوص وضعیت مطبوعات در این استان می‌گوید که عمده نشریات منتشر شده در مناطق کرد نشین، وابسته به نهادهای دولتی و اداری هستند و در رصد اخبار “از خطوط قرمز عبور نمی‌کنند.”
اخبار ضد و نقیض
به گزارش سایت خبرنگاران ایران، بیش از ده نفر از روزنامه نگاران ایلامی روز دوشبنه، ۳۰ بهمن ماه، توسط اطلاعات سپاه این شهر بازداشت شدند واز محل نگهداری آنها اطلاعی در دست نیست.
این سایت که از “همیاری” سازمان گزارشگران بدون مرز برخوردار است همچنین نوشته است که روزنامه نگاران بازداشتی در ایلام، در ماهنامه “وریا” و هفته نامه “کوشک” و دو هفته نامه “نجوا” فعالیت می‌کردند.
این نشریه‌ها به زبانهای فارسی / کردی منتشر می‌شود و حوزه فعالیت آنها ادبیات، زبان و فرهنگ کردی است.
یک خبرنگار ایلامی، در مورد چگونگی بازداشت این افراد به سایت خبرنگاران ایران گفته است آنها یا در محل کار خود و یا در خانه بازداشت شدند و خانه آنها بازرسی و هارد کامپیو‌تر، سی دی، کتاب، دست نوشته‌ها و… توسط ماموران امنیتی ضبط شده است.
این گزارش اسامی کامل، بازداشت شدگان را منتشر نکرده، اما از نسرین باوندپور، شاعر و داستان نویس، احسان نیک پی، سردبیر بخش کردی نشریه “وریا”، کامران محمدرحیمی، عضو خانه مطبوعات ایلام و سردبیر نشریه “کوشک”، محسن و رحمت چراغی دو روزنامه نگار از نشریه “وریا” و “عباس محمدزاده” روزنامه نگار و محقق تاریخ معاصر ایران به عنوان شش نفر از بازداشت شدگان روز دوشنبه نام برده است.
برخی دیگر از منابع خبری کردستان که سایت خبرنگاران ایران به آنها استناد کرده است، بعد از انتشار این خبر اعلام کرده‌اند که تمامی این افراد که برای بازجویی فرا خوانده شده بودند پس از بازجوئی آزاد شده‌اند.
سایت حکومتی “ایلام فردا” اما در گزارشی بازداشت این افراد تکذیب کرده است. این سایت به نقل از کامران محمدرحیمی، که اسم او در میان بازداشت شدگان است نوشته چنین خبری در مورد او “صحت ندارد”.
آقای رحیمی، روز دوشنبه در مصاحبه با روز از تائید یا تکذیب این خبر خودداری کرد و گفت که خبر بازداشت روزنامه نگاران را از طریق دوستان و رسانه‌ها شنیده است.
علی اکبر متین، نماینده فعلی ایلام در مجلس نهم، روز دوشنبه، ۳۰ بهمن ماه، در مورد این اخبار به روز گفت: “من در جریان نیستم.”
جمهوری اسلامی از سوی نهادهای مدافع آزادی مطبوعات و اطلاع رسانی یکی از بزرگ‌ترین “دشمان آزادی” و بزرگ‌ترین زندان روزنامه نگاران در دنیا است.
در ایران هم اکنون بیش از ۵۰ روزنامه نگار در زندان به سر می‌برند.
بر اساس آخرین جدول رده بندی آزادی بیان که روز ۱۱ بهمن ماه از سوی سازمان گزارشگران بدون مرز منتشر شد، ایران از نظر آزادی مطبوعات در رتبه ۱۷۴ ام در میان ۱۷۹ کشور قرار دارد.
داریوش قنبری: جراتی برای انتقاد نیست
روزنامه نگاران ساکن شهرهای مختلف ایران اما با فشار بیشتری روبرو بوده‌اند؛فشاری که اغلب اوقات در سکوت خبری گذشته است.
عدنان حسن‌پور، روزنامه نگار کرد از این جمله است که در تابستان سال ۸۶ به اتهام محاربه، به اعدام محکوم شد و این حکم به تائید دادگاه تجدیدنظر استان کردستان نیز رسید. اما پس از دو سال کشمکش قضایی سرانجام با درخواست وکیل وی صالح نیکبخت پرونده‌اش مورد بررسی مجدد در دیوان عالی کشور قرار گرفت و متعاقبا حکم اعدام او به ۳۱ و سپس ۱۵ سال حبس تبدیل شد.
صاحب نظران مسائل فرهنگی کردستان پیش‌تر در مصاحبه با روز گفته‌اند که بیشتر نشریات مستقل و منتقد مناطق کردنشین بر خلاف تصریح قانون اساسی به محاق توقیف رفته اند و اکنون تنها نشریات وابسته به نهادهای دولتی در این مناطق منتشر می‌شود.
داریوش قنبری، نماینده ایلام در مجلس هشتم در مورد وضعیت مطبوعات در این استان می‌گوید: “مطبوعات در استان ایلام در مجموع بیشتر محدود به چند هفه نامه است. ما هنوز در استان ایلام روزنامه نداریم و نشریات یومیه منتشر نمی‌شود. فقط چند هفته نامه و دو هفته نامه هستند. نشریات استانی محدود به همین‌ها هستند. این نشریات از منابع مادی خوبی برخوردارند و در آمد‌های آنها هم بیشتر از محل آگهی‌های دولتی تامین می‌شود. اما این نشریات سیاسی نیستند و به مسائل سیاسی چندان نمی‌پردازند.”
به گفته آقای قنبری، ”حجم زیادی از مطبوعات استان محدود به همین آگهی‌های تبلیغاتی است که جذابیت چندانی برای خواننده ندارد. مخاطبان محدودی هستند که این آگهی‌ها به دردشان می‌خورد و از آنها استفاده می‌کنند.”
او می‌افزاید: “البته به نسبت گذشته بر تعداد مطبوعات استان اضافه شده است، اما باید گفت که افزایش کمیت نشریات استانی به معنی افزایش همزمان کیفیت آنها نیست.این نشریات هم چون منبع مالی شان، منابع دولتی است لاجرم در مواردی به انعکاس نظرات منابع دولتی می‌پردازند و ممکن است جرات چندانی برای انتقاد از مسئولان نداشته باشند.”
علی اکبر متین، نماینده فعلی ایلام هم می‌گوید: “هفته نامه‌هایی منتشر می‌شوند. آمار دقیقی ندارم، ولی حداقل ۱۰ نشریه در استان منتشر می‌شود.”
اما نماینده ایلام در دوره‌های هفتم و هشتم مجلس، بر این باور است که در کنار نشریات وابسته به نهادهای دولتی “نشریات منتقدی هم هستند که البته با مشکلات مادی بیشتری روبرو هستند و آنها بر خلاف دسته اول ممکن است امید چندانی به آگهی‌های تبلیغاتی نداشته باشند. این نشریات مخاطبان بیشتری دارند و درآمد‌های آنها هم عموما از محل فروش و عرضه عمومی تامین می‌شود.”
روزنامه نگاری نیست، کسب درآمد است
بر اساس اصل پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی، زبان، خط رسمی و مشترک مردم ایران فارسی است. اسناد و مکاتبات و متون رسمی و کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‌های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
داریوش قنبری، در مورد این اصل قانون اساسی می‌گوید: “قانون اساسی بالا‌ترین قانونی است که در کشور وجود دارد و اصل پانزدهم نیز یکی از اصول آن است. اما شاید بد نباشد ما قوانین دیگری در این راستا به تصویب برسانیم. چون به هر حال ما هویتی داریم و این هویت برایمان محترم است. در مجلس هفت و هشتم ما فراکسیون نمایندگان کرد داشتیم که فعالیت‌هایش در راستای حقوق هموطنانمان در غرب کشور بود.”
این نماینده سابق ایلام در مجلس تاکید می‌کند که در حال حاضر هیچ نشریه‌ای به زبان کردی در استان منتشر نمی‌شود، اما نشریاتی هستند که به دو زبان کردی و فارسی منتشر می‌شوند.
به گفته او: “این نشریات ممکن است در کنار زبان فارسی مطالبی هم به زبان کردی داشته باشند. اما واقعیت این است که بحث رسم الخط و نا‌آشنایی خوانندگان هم مطرح است و به دلیل عدم آموزش به زبان کردی، ممکن است خواننده با مشکلاتی هم روبرو شود. اما هفته نامه‌ای که کاملا به زبان کردی باشد در استان منتشر نمی‌شود.”
مسعود کردپور، روزنامه نگار ساکن در کردستان هم در مورد وضعیت نشریات در مناطق کردنشین به روز می‌گوید: “وضعیت مطبوعات در این مناطق نیز مانند تهران است، و وضعیت متزلزلی دارد. علاوه بر این هشتاد در صد نشریات این مناطق وابسته به نهاد‌ها دولتی و نمایندگان مجلس هستند.”
به گفته این روزنامه نگار کرد: “محدودیت مطبوعات دولتی کمتر است. چون بیشتر اخباری که پوشش می‌دهند اخبار نهاد‌ها و ادارات دولتی هستند و از خطوط قرمز عبور نمی‌کنند. بیشتر از آنکه این فعالیت‌ها روزنامه نگاری و مطبوعاتی باشد نوعی کسب در آمد و منبع ارتزاق است.”
