خیمه نظامیان بر سینما و تلویزیون

بهرام رفیعی
بهرام رفیعی

» تشکیل "اتاق فکر" با هدف جهت دهی افکار عمومی

در پی اعلام ورود سپاه پاسداران و بسیج به فعالیت های سینمایی و راه اندازی شبکه تلویزیونی برای کنترل و جهت دهی افکار عمومی در راستای اهداف نهادهای نظامی امنیتی، یکی از مقامات ارشد ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی اعلام کرد که پس از تاسیس “قرارگاه جنگ نرم” این ستاد به منظور تهیه “اسناد بالادستی” و اشراف به سینمای کشور”اتاق فکر فیلم و سینما” را نیز راه اندازی کرده است.

سرتیپ پاسدار مسعود جزایری در جریان مراسمی با عنوان “تقدیر از عوامل رسانه ای صدا و سیما و ارتش در رزمایش دریایی ولایت ۹۱” در این ارتباط گفت: “خوشبختانه با توجه به «ابلاغ فرماندهی کل قوا» قرارگاه جنگ نرم را راه‌اندازی کردیم تا در عرصه‌های کشوری و لشکری مصاف تعریف‌ شده‌تری با داشمن داشته باشیم.”

معاون تبلیغات دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح با این توضیح اعلام کرد: “ما اخیرا اتاق فکر فیلم و سینما را راه‌اندازی کرده‌ایم که اشراف احاطه‌گونه‌ای به ما در عرصه سینما می‌دهد و برای قرارگاه جنگ نرم بسیار مفید است و بخشی از آن که مربوط به نیروهای مسلح بوده، سند بالا دستی فیلم و سینمای این نیروها را مشخص می‌کند و در عرصه فیلم، سینما و سریال و اینکه شهرک‌های سینمایی چگونه باید عمل کنند و به چه میزان باید در فیلم‌ها و سریال‌ها نقش داشته باشیم مسائل را معین می‌کند.”

دبیر “ستاد عملیات روانی” با ادعای اینکه “دشمن دست و پا بسته نیست بلکه قدرت، سابقه، تجربه، امکانات زیادی دارد و هزاران اتاق فکر علیه جمهوری اسلامی به راه انداخته است” تاکید کرد: “در این شرایط چگونگی حضور نیروهای مسلح در رسانه‌ حتما باید تعریف شده باشد.”

او همچنین از جمله درباره دلایل ورود نیروهای مسلح به عرصه فیلم، سینما و رسانه نیز ادعا کرد: “گاهی رسانه‌های دشمن از نیروهای مسلح ایران چهره‌ای خشن و بسیار پرقدرت برای تبلیغ و ترویج ایران‌هراسی نشان می‌دهند که این کار با اهداف خاصی صورت می‌گیرد و از طرف دیگر گاهی نیروهای مسلح ما را یک نیروی ضعیف، نحیف و کم اثر که گویا با حمله معمولی از پا در‌می‌آید نشان می‌دهند، اما خصلت‌های عملیات روانی، این برخورد دوگانه و چندگانه با یک پروژه را ایجاب کرده است. “

مسعود جزایری همچنین در تشریح اهداف تشکیل اتاق فکر فیلم و سینما توسط ستاد کل نیروهای مسلح به صراحت افزود که “حساسیت کار رسانه‌ای ما در اینجا مشخص می‌شود که در کجا «بزرگ نشان داده شویم» و رزمایش‌های ما چه موقع و در کجا و چگونه انجام شود که همه اینها نیاز به برنامه و سند بالادستی دارد و همچنین شناخت خوب از صحنه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، امنیتی و دفاعی را می‌طلبد.”

این مقام ارشد نظامی همچنین تاکید کرد که “ستاد تبلیغات دفاعی” و برنامه های آن “فقط مربوط به نیروهای مسلح نیست” و مقرر است بر این اساس “مدل رفتار رسانه ای و تبلیغاتی” جمهوری اسلامی را مشخص کند.

 اظهارات سرتیپ پاسدار مسعود جزایری در شرایطی مطرح می شود که پیش از این سپاه پاسداران و همچنین بسیج برای کنترل سینما و رسانه های کشور و جهت دهی آن در راستای اهداف مورد نظر خود به عرصه تلویزیون و سینما ورود کرده بودند.

در خرداد و تیرماه سال گذشته هفته نامه صبح صادق ارگان سیاسی سپاه پاسداران که زیر نظر نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی منتشر می شود طی دو مقاله پیشنهاد “تشکیل معاونت سینمایی سپاه“را ارایه کرده بود.

ارگان سیاسی سپاه طی مقاله ای پیشنهاد کرده بود با ایجاد “معاونت سینمایی سپاه و بسیج” این دو نهاد نظامی ضمن تلاش برای “همراه سازی افکار عمومی با بسیج و سپاه” در عرصه ای دیگر به “جنگ نرم با دشمنان” بپردازند.

هفته نامه صبح صادق نوشته بود:“پیشنهاد می شود جهت نیل به این امر و همراه سازی افکار عمومی با سپاه و بسیج، رویکرد سینمایی در این دو نهاد قوت و شکل منسجم بگیرد و با تشکیل معاونت سینمایی و ایجاد بسترهای لازم و نیز برنامه ریزی برای تهیه فیلم های سفارشی و سفارش آن آثار به فیلم سازان حرفه ای و تربیت نیروی سینمایی در این مجموعه ها و تجمیع مراکزی که به صورت پراکنده در حال تولید آثار نشاید قوی هستند و حمایت مادی و معنوی از این تولیدات، یک عرصه جدید را در منازعه نرم علیه دشمنان انقلاب آغاز کنیم.”

این نشریه در نیمه تیرماه سال ۹۰ نیز با تصریح اینکه “با استفاده بهینه و هدفمند از بودجه، می توان کنترل و هدایت جریان های سینمایی را با کمترین انرژی و زحمتی در دست داشت” خواستار تحت فشار قرار دادن سینماگران مستقل و گرفتن مالیات های سنگین برای کنترل سینمای ایران از سوی دولت شده بود.

 در همین راستا نشریه تحت نظر نماینده آیت الله خامنه ای به دولت احمدی نژاد توصیه کرده بود که “در این راه می توان فیلم های مسئله دار- از آثار سخیف و غیراخلاقی گرفته تا فیلم های جشنواره ای و شبه روشنفکرانه- را تحت تنگنای اقتصادی قرار داد. مثلاً می توان برای این گونه پروژه ها، مالیات سنگین تصویب کرد، به طوری که متولیان این گونه پروژه های مخرب، برای دستیابی به هدف خود مجبور به پرداخت هزینه و غرامت شدیدی شوند. به این ترتیب می توان با هدفمند کردن اقتصاد سینما در مرحله تولید، تا حد زیادی به اهداف فرهنگی و استراتژیک رسید.”

ارگان سیاسی سپاه البته تنها به توصیه افزایش محدودیت ها بسنده نکرده و خواستار ایجاد محدودیت برای آثار سینماگران مستقل در زمان اکران نیز شده بود:“هدفمندسازی اقتصاد سینما به جز مرحله تولید، در مرحله اکران نیز باید انجام شود. در این مرحله نیز دولت باید به حمایت مستقیم مادی و معنوی از فیلم های ارزشمند و جریان ساز فرهنگی دست بزند. در مقابل شرایطی را ایجاد کند که فیلم های کم ارزش یا متضاد با آرمان های کشورمان، کمتر بتوانند فرصت خودنمایی و انحصار در نمایش را پیدا کنند.”

اداره سیاسی سپاه سال جاری در شهریور ماه سال جاری نیز با افزایش نارضایتی مردم از بحران اقتصادی کشورخواستار “واکسینه کردن مردم” توسط رسانه ها، به ویژه تلویزیون و سینما و تحکیم “اقتصاد مقاومتی” در میان مردم شده بود.

نویسندگان اداره تحلیل و توجیه سپاه با انتقاد از صدا و سیما و مسئولان سینمایی کشور تاکید کرده بودند که “ یک اثر سینمایی و تلویزیونی زمانی می تواند در خدمت آرمان های ملی و دینی کشورمان، از جمله اقتصاد مقاومتی قرار بگیرد که به اعتلای روحی و روانی مخاطب خود و تهییج روحیه آرمانگرایانه مردم کمک کند و این میسر نمی شود مگر با «پالایش» ساختاری و زیباشناختی آثار. یعنی از یک طرف باید ابتذال و سطحی گرایی و سیاه نمایی و تظاهر به روشنفکری در فیلم ها تضعیف شود و در مقابل، ارزش های دینی و عدالت خواهی و استکبارستیزی و وطن دوستی و معنویت و اخلاق در فرم و ساختار زیباشناختی فیلم ها تجلی یابد.”

پس از گذشت یکسال از آن پیشنهادات و انتقادات سال جاری، اخیرا فرمانده بسیج اعلام کرد که “ما وارد فعالیت‌های سینمایی شده‌ایم که به زودی آثارش را یکی یکی می‌بینید. فیلم‌هایی ساخته شده. برخی در ابتدای کار و برخی در انتهای کار هستند و به تدریج ان‌شاءالله اکران و مردم عزیزمان بهره‌مند می‌شوند.”

سرتیپ پاسدار محمدرضا نقدی ۱۱ دی ماه با گفتن اینکه “انتقاد به سینمای ایران خیلی زیاد هست” در این باره گفته بود:“وقتی ما ارزش‌های خودمان را رها کنیم و بخواهیم برویم بر اساس ارزش‌های دیگران فیلم بسازیم حتما نتیجه‌اش خیلی انتقادآمیز می شود؛ چون ملت ما ارزش‌های دیگران را قبول ندارد. ملت ما به ارزش‌های دنیای غرب و نظام سرمایه‌داری دست رد زده و طبیعتا در عرصه سینما همین خصوصیات صادق هست.”

پیش از این نیز در آذرماه ۱۳۸۹ نیز فرمانده بسیج از تشکیل گروه تلویزیونی بسیج برای راه اندازی شبکه “بسیج تی وی” خبرداده بود. این شبکه پس از دوسال بنا برگزارش خبرگزاری ها و وبسایت های متعلق به سپاه و بسیج در ۱۲ آذرماه امسال راه اندازی شد.

 البته سابقه تشکیل “گروه تلویزیونی بسیج” و راه اندازی شبکه “بسیج تی وی” به فرماندهی پیشین این شاخه از سپاه پاسداران در سال ۱۳۸۷ در زمان فرماندهی حسین طائب در بسیج برمی گردد. در زمان فرماندهی حسین طائب که هم اکنون رییس سازمان اطلاعات سپاه است برخی منابع غیر رسمی اینترنتی نزدیک به این نهاد نظامی از راه اندازی تلویزیونی با نام “بسیج تی وی” برای گسترش فرهنگ ایثار، بصیرت دهی و مقابله با اهداف جنگ نرم دشمن خبرداده بودند.