ویلیام یانگ- رابرت اف ورث
محمود احمدی نژاد و طرفدارانش پس از سرکوب موفقیت آمیز اعتراضات تابستان گذشته علیه انتخابات بحث انگیز ریاست جمهوری، اکنون برای به حاشیه راندن یک گروه رقیب دیگر، محافظه کاران سنتی، دست به کار شده اند.
رقبای محافظه کار آقای احمدی نژاد نیز به مقابله به مثل روی آورده اند و او را علنا متهم می کنند که در حال کنار زدن روحانیون و مجلس از یک سو، و اجرای یک ایدئولوژی افراطی و تحکیم قدرت خود در تمامی اجزای سیستم سیاسی کشور از سوی دیگر هستند.
مرتضی نبوی مدیر مسؤول یک روزنامه مطرح محافظه کار در مصاحبه غیرمنتظره ای که روز جمعه در هفته نامه پنجره به چاپ رسید، گفت: “اکنون که فکر می کنند اصلاح طلبان را پس زده اند، احتمالاً فکر می کنند زمان حذف مخالفان اصولگرا فرا رسیده است.” محافظه کاران ایرانی از جمله گروه آقای احمدی نژاد، واژه “اصولگرا” را به “بنیادگرا” ترجیح می دهند.
اعتصاباتی که هفته گذشته در بازار تهران به راه افتاد، هرچند با بهانه افزایش مالیات بر درآمد آغاز شد، اما از شکاف فزاینده میان احزاب محافظه کار حکایت دارد که بازاریان نیز در بخش سنتی این طیف قرار دارند.
آقای احمدی نژاد به دفعات محافظه کاران سنتی را مرعوب کرده است. وی روز دوشنبه در سخنرانی منتشر شده بر روی وب سایتش با اشاره به شکاف موجود میان محافظه کاران، هشدار داد “رژیم تنها یک حزب دارد.” این سخنان سبب برانگیخته شدن خشم رقبای محافظه کار وی شده است.
یک تحلیلگر مسائل سیاسی ایران که نخواست نامش فاش شود، گفت: “درحالیکه احمدی نژاد هرکسی را که با او نیست با برچسب ضد انقلاب و ضد اسلامی کنار می گذارد، فکر می کنم شاهد نوعی مک- کارتیسم ایرانی (اتهام پراکنی بی اساس) هستیم.”
کشمکش قدرت در ایران به نوعی یادآور حال و هوای پیش از انتخابات سال گذشته است که آتش بدترین ناآرامی های داخلی ظرف چندین دهه در ایران را روشن کرد. اعتراضات خیابانی از دید غربی ها، عمدتاً به عنوان چالش بنیادین علیه خودکامگی دینی رژیم ارزیابی می شد. اما یکسال پس از فروکش کردن خشم عمومی و از میان رفتن گرد و غبارهای به پا خواسته، شکاف اساسی در داخل نخبگان سیاسی ایران بیشتر نمایان شده است.
این شکاف تا حدی ماهیت نسلی دارد و آقای احمدی نژاد از یک هسته فعال جنگجو که تحت حمایت سپاه پاسداران انقلاب هستند حمایت می کند.. در طرف دیگر این میدان نیز رهبرانی وجود دارند که مشروعیت شان را از ارتباط خود با آیت الله روح الله خمینی رهبر انقلاب 1979 کسب کرده اند. نمایندگان اصلاح طلب مجلس، اکنون یک اقلیت بسیار مهم در مجلس ایران را تشکیل می دهند.
این تحلیلگر سیاسی گفت: “احمدی نژاد خواستار تعریف جدیدی از محافظه کاری است. او می خواهد بگوید ما محافظه کار واقعی هستیم وشما دیگر محافظه کار نیستید.”
محافظه کاران قدیمی تر شامل روحانیون، نمایندگان مجلس و رهبران بازار که در هسته نظام قدیمی تجارت و اقتصاد ایران قراردارند، از دیرباز توانمندی احمدی نژاد را زیر سؤال برده اند و حتی وزرای وی را به فساد متهم کرده اند. آنها اخیراً پا را فراتر گذاشته اند و حزب آقای احمدی نژاد را به انحراف از اصول انقلاب اسلامی و پیروی از مهدویت متهم می کنند، جریانی که جایگاهی برای روحانیون قائل نمی باشد.
از نظر برخی از افراد، دامنه انتقادات محافظه کاران قدیمی تا جائی پیش رفته که از آیت الله علی خامنه ای رهبر عالی ایران می خواهند رئیس جمهور را مهار و یا حتی برکنار کند.
شکاف های موجود در ماه گذشته و زمانیکه محافظه کاران مجلس به مهار تلاش های احمدی نژاد برای کنترل دانشگاه آزاد به عنوان بزرگترین مؤسسه دانشگاهی ایران رأی دادند، آشکارتر شد. سخنگوی آقای احمدی نژاد پس از این رأی گیری اعلام کرد نماینگان “فتنه” کرده اند. این عبارتی است که معمولاًعلیه معترضان خیابانی و گروه های تروریستی به کار می رود.
روز بعد یک تظاهرات تحت حمایت دولت در خارج از ساختمان مجلس به راه افتاد و معترضان به محکوم کردن علی لاریجانی، رئیس مجلس ایران و رقیب محافظه کار احمدی نژاد، دست زدند. بر روی یکی از پلاکاردهایی که تصویر آن توسط خبرگزاری نیمه دولتی ایلنا منتشر شد، نوشته شده بود: “ما نمایندگان خائن را معرفی خواهیم کرد.” طلبه های طرفدار دولت در قم نیز به توزیع اعلامیه هایی دست زدند که در آن نوشته شده بود “آقای لاریجانی، رأی ما را پس بده، تو دیگر نماینده ما نیستی.”
آقای لاریجانی هم واکنش نشان داد و منتقدان خود را “گستاخ، بی منطق و اراذل جنگ طلب” خواند.
آیت الله خامنه ای تلاش کرد در مناقشه دانشگاه آزاد بی طرف عمل کند و به احمدی نژاد و رفسنجانی فرمان داد از تلاش های خود برای تغییر در روند اداره دانشگاه آزاد دست بردارند.
از آن پس، جبهه دیگری علیه دولت باز شده است. بازاریان برای به چالش کشیدن طرح احمدی نژاد برای تحمیل مالیات بیشتر بر درآمد، قد علم کرده اند. بازار بزرگ تهران بیش از یک هفته تعطیل شده و اعتصابات به سایر شهرهای بزرگ هم سرایت کرده است.
هرچند ابعاد سیاسی این مناقشه کاملاً شکل نگرفته است، اما بازاریان ایران ارتباط نزدیکی با جناح محافظه کار سنتی موسوم به مؤتلفه دارند. اعضای این حزب خود صاحب پست های کلیدی در دانشگاه آزاد هستند و آقای رفسنجانی نیز، که زمانی عضو این حزب بود، اکنون روابط مستحکمی با آن دارد.
بسیاری از محافظه کاران ایران وقتی شاهد جلوگیری از سخنرانی حسن خمینی نوه آیت الله خمینی در مراسم سالگرد مرگ وی توسط طرفداران احمدی نژاد شدند؛ غافلگیر شدند.
محمد اشرفی اصفهانی روحانی ارشد و عضو نهاد ناظر بر احزاب سیاسی کشور در سخنانی که در ایلنا به چاپ رسید ابراز کرد: “رفتار افراطیونی که پذیرای منطق و مناظره نیستند، باعث بروز شکاف میان اصولگرایان شده است. مسلماً این گروه هیچکس را راحت نمی گذارد، حتی بیت امام را.”
سرمقاله 21 ژوئن نشریه خبرآنلاین که گفته می شود به آقای لاریجانی مرتبط است، نسبت به “ظهور یک جریان افراطی با لباس اسلام و انقلاب” هشدار داد.
آقای نبوی گفت حزب آقای احمدی نژاد به یک جریان منحرفی متصل است که چند دهه پیش از سوی آیت الله خمینی طرد شده بود و این جریان به ظهور امام 12 شیعیان که گفته می شود در قرن نهم ناپدید شده، اصرار بیش از حد دارد. اینها اتهامات جدیدی نیستند اما محافظه کاران تاکنون از ابراز علنی آن خودداری می کردند.
آقای نبوی در مصاحبه خود گفت: “این ها می گویند ارتباط مستقیم با امام دوازدهم دارند و بنابراین می توانند ما را رهبری کنند. مسأله فقط مخالفت روحانیون با دولت نیست، بلکه چیز عمیق تری است.”
منبع: هرالد تریبون/ نیویورک تایمز- 16 ژوئیه
