ژرژ مالبرونو
سران سنی کشورهای خلیج فارس در نشست روز دوشنبه در ریاض پروژه برقراری یک اتحاد سیاسی در منطقه را بررسی کردند.
این اتحاد در برابر ایران و هم کیشان شیعه اش در منطقه ایجاد خواهد شد. این اقدامی است که ازسوی سران شش امیرنشین سنی خلیج فارس آغاز شده. آنها روز دوشنبه در ریاض پایتخت عربستان گردهم آمدند تا این پروژه سیاسی را بررسی کنند. البته ایده این پروژه جدید نیست و در ماه دسامبر به طور رسمی ازسوی ملک عبدالله پادشاه عربستان مطرح شد تا منطقه تحت نفوذش را از تهدید ایران دور نگاه دارد.
تنها امیرنشین خلیج فارس با اکثریت شیعه، بحرین است. از یک سال پیش تاکنون شاهد خیزش طرفداران علی در این کشور هستیم که خواهان یک وضعیت سیاسی بهتر، ایجاد شغل های دولتی برای همه، و توقف تبعیض ها برای دسترسی به مسکن اند. خلیفه بن سلمان آل خلیفه، نخست وزیر بحرین که به عنوان یکی از شخصیت های نزدیک به حکومت سعودی محسوب می شود، دراین خصوص گفت: “گزینه اتحاد یک فوریت است.” ازنظر بحرین، این اتحاد دارای مزایای بسیاری است و می تواند ویژگی جمعیتی این کشور را مرتفع سازد و همچنین موجب تقویت سپر تدافعی ای شود که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس سال گذشته در زمان بحران با شیعیان این کشور به کار بردند. در حدود هزار مبارز که اکثراً اهل عربستان سعودی اند، از آن تاریخ در بحرین بسر می برند تا در کنار عوامل امنیتی که به نظر بسیاری از ناظران ناکارآمدند، حضور داشته باشند.
این اتحاد جدا از ابعاد سیاسی باید دارای ابعاد امنیتی و نظامی مهمی نیز باشد. به گفته نخست وزیر بحرین، این ائتلاف باید منجر به ایجاد “یک ساختار متحد برای تضمین امور تدافعی” شود. پیامد قابل پیش بینی چنین اظهارنظری این بود که شیعیان آن را دسیسه خواندند. شیخ علی سلمان، رهبر گروه اصلی اپوزیسیون شیعه، خواستار آن شده که این پروژه ابتدا در نزد مردم به رفراندوم گذاشته شود. با این اقدام، انتفاضه ای که در این جزیره در جریان است، باز هم راسخ تر خواهد شد و افراط گرایان شیعه نیز دلیل موجهی برای تشدید مبارزات خود علیه پادشاهی سنی که با هرگونه سازش مخالف است خواهند یافت.
در ایران نیز اکثریت اعضای مجلس این اقدام را “محکوم” کرده اند. نمایندگان ایرانی هشدار دادند: “سران عربستان و بحرین باید بدانند که این مسأله موجب اتحاد بیشتر مردم بحرین در برابر نیروهای اشغالگر خواهد شد و بحران بحرین به عربستان نیز منتقل خواهد شد و منطقه را به سوی ناامنی سوق خواهد داد.” آنها همچنین به خطر دیگری که ازطریق این پروژه ایجاد می شود اشاره کردند: ۱۵ درصد جمعیت شیعه عربستان که در مناطق نفتی مقابل بحرین مستقر هستند نیز به نوبه خود شورش خواهند کرد. تهدیدی که باید جدی گرفته شود: از یک سال پیش تاکنون به طور مرتب رویدادهایی میان تظاهرکنندگان و نیروهای امنیتی به وقوع پیوسته. ریاض نیز به مانند منامه، جمهوری اسلامی را به تحریک شیعیان سعودی متهم می کند.
اتحادی که به وقوع نخواهد پیوست
این اتحاد درنهایت می تواند منجر به تشدید جنگ سردی شود که سعودی ها و ایرانی ها مدت هاست در خلیج فارس به راه انداخته اند. ایالات متحده به عنوان تضمین کننده امنیت پادشاهی های نفت خیز، با چنین پروژه ای مخالفت نخواهد کرد. ازطرف دیگر، عمان که مواضع اش از لحاظ تاریخی از بقیه امیرنشینان خلیج فارس کمتر ضدایرانی است، و کویت که مواضع میانه رویی دارد و به سواحل ایران نیز بسیار نزدیک است، محتاط تر عمل می کنند. ازسوی دیگر، قطر در این ماجرا صبر پیشه کرده: اگر تمامی اعضای شورای همکاری خلیج فارس این پروژه را بپذیرند، دوحه نیز با آنان همقدم خواهد شد. خلاصه می توان گفت که پروژه ایجاد اتحاد میان کشورهای خلیج فارس هنوز فاصله زیادی تا تحقق دارد. گروه های مختلف لیبرال در انجمن های مدنی خلیج فارس، از ریاض و منامه خواسته اند که “این پروژه نامناسب را مورد بررسی مجدد قرار دهند”. فراموش نکنیم که شورای همکاری خلیج فارس نیز ۳۱ سال پس از تأسیس اش هنوز نتوانسته یک انسجام اقتصادی میان اعضایش برقرار سازد.
منبع: فیگارو، ۱۵ می
