آن اپل باوم
هیلاری کلینتون، وزیر خارجه ایالات متحده، پرونده مناقشه آمیز هسته ای ایران را با بحران موشکی کوبا در سال ۱۹۶۲ مقایسه کرد و این مقایسه به خوبی نشان از قاطعیت روبه فزونی واشنگتن در برابر حکومت تهران دارد. او در برابر مجلس نمایندگان اظهار داشت: “ما وارد یک دیپلوماسی بسیار تنش زا به مانند دوره رییس جمهور کندی شده ایم.”
در اکتبر ۱۹۶۲ رییس جمهور جان اف کندی مطلع شد که اتحاد جماهیر شوروی درحال تدارک دیدن و استقرار موشک های هسته ای در کوباست. هیلاری کلینتون با برشمردن عملیاتی که در آن زمان انجام شد خاطرنشان کرد: “این به واقع یک دیپلماسی با تنش بسیار بالا بود. همه کاری صورت گرفت تا جامعه بین المللی متوجه این خطر شود: رفتن به سازمان ملل، هوشیارسازی افکار عمومی و موضع گیری علیه استقرار موشک های روسی در کوبا و در نهایت توافق با روسیه و چشم پوشی از استقرار موشک ها.” در مورد ایران، فعلاً خبری از یافتن راه حل برای بحران نیست.
باید به طور جدی شرایط را مورد تحلیل قرار دهیم: به هرحال باراک اوباما ایران را بمباران نخواهد کرد. البته این بدین دلیل نیست که او صلح طلب یا پیشرفت گراست. رییس جمهور اوباما تأسیسات هسته ای ایران را به همان دلایل جرج بوش بمباران نخواهد کرد. و این دلایل؛ به درستی مشخص نیست که کلیه مراکز هسته ای جمهوری اسلامی کجا قرار گرفته اند و همچنین مشخص نیست آیا حمله نظامی می تواند برنامه هسته ای این کشور را برای همیشه متوقف کند یا خیر.
ازطرف دیگر، ایالات متحده درحال حاضر نمی خواهد با اقدامات تلافی جویانه احتمالی ایران روبرو شود: هدف گرفتن سربازان اسراییلی و امریکایی به کمک متحدان ایرانی که در عراق، افغانستان، فلسطین و لبنان مستقر شده اند. دلیل دیگر جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمت نفت است. مطمئناً هیچ رییس جمهوری در واشنگتن پس از مطالعه شرایط تصمیم بر آغاز جنگ در جبهه جدیدی نخواهد گرفت و این درحالی است که ارتش ایالات متحده در دو جبهه دیگر مشغول است. به علاوه، هیچ رییس جمهوری در ایالات متحده نمی تواند به شکل دراز مدت از حمایت مردم امریکا در این زمینه برخوردار باشد.
ولی اگر باراک اوباما گزینه بمباران نکردن ایران را برگزیند، هیچ تضمیمی نیست که این اقدام نظامی از سوی یک قدرت دیگر انجام نشود. درحال حاضر، واشنگتن بیشتر مشغول سیاست داخلی است تا سیاست خارجی، ولی امکان دارد روزی ساعت ۲ صبح با اوباما تماس گرفته شود و نخست وزیر اسراییل او را از حمله ای که علیه تأسیسات هسته ای ایران در شرف وقوع است مطلع سازد…
نمی توان گفت که این سناریو غیرقابل وقوع است. نباید فراموش کنیم که اسراییل تاکنون دو بار چنین عملیاتی را با موفقیت و بدون پرداخت هزینه های سنگین به انجام رسانده. این دو عملیات کوتاه بودند و هیچ اقدام تلافی جویانه جدی ای نیز به دنبال آن صورت نگرفت. به علاوه، این دو حمله تدافعی و بازدارنده از دید جامعه بین الملل نیز چندان نامشروع به نظر نیامد.
همان طور که زیو راز، فرمانده اسکادران حمله ۱۹۸۱ به عراق گفته، موقعیت ایران متفاوت است. او در این خصوص به روزنامه اکونومیست گفت: “مرکز مشخصی در برنامه نیست که بتوان آن را با اسکادرانی شامل ۸ فرونده جنگنده منهدم کرد.” اسراییلی ها، به مانند بقیه، نسبت به کارآمدی حمله نظامی تردید دارند. به همین دلیل است که به کرات شاهد تلاش های غیررسمی دیپلماتیک از سوی آنها علی رغم نبود رابطه دیپلماتیک با جمهوری اسلامی بوده ایم. این تلاش ها همگی به این امید انجام شد تا از سرعت برنامه اتمی ایران کاسته شود. ازطرف دیگر، دولت یهود به طور مخفی راه های بازدارنده در برابر ایران را مطالعه کرده است. با اینکه دولت اسراییل هیچ گزینه ای را مردود ندانسته، ولی فعلاً این طور برآورد می کند که انجام بمباران با پیامدهایی که می تواند به دنبال داشته باشد، چندان جالب توجه نیست.
ولی استراتژی اسراییل ممکن است تغییر کند. برخی از مقامات اسراییلی معتقدند که برنامه هسته ای ایران موضوع مرگ و زندگی است. ایده یک ایران اتمی یک تهدید فوری نیست، بلکه تهدیدی بلندمدت است. این تهدید به طور مستقیم از سوی محمود احمدی نژاد و درچارچوب سیاست های تحریک آمیزش علیه دولت یهود مطرح شده است. فراموش نکنیم که محمود احمدی نژاد حق موجودیت اسراییل را به رسمیت نمی شناسد و آشکارا از تاریخ نگارانی که هولوکاست را نفی می کنند حمایت می کند. هرکس مایل است اسراییلی ها را دچار پارانویا کند، فقط کافی است به آنها بگوید که ممکن است قربانی یک قتل عام گسترده دیگر شوند. و این دقیقاً همان چیزی بود که محمود احمدی نژاد انجام داد.
اگر اوباما چنین تماسی را در ساعت ۲ صبح دریافت کرد، دلیل نمی شود که ایالات متحده نیز قربانی اقدامات تلافی جویانه شود. من فکر نمی کنم که اوباما با بمباران ایران توافق کند، زیرا بی شک او مایل نیست چنین اقدامی در دوران ریاست جمهوری او صورت بگیرد.
درست است که شروع کننده چنین حمله ای ایالات متحده نخواهد بود، ولی امیدوارم کاخ سفید از نظر نظامی و روانی به اندازه کافی آماده باشد که در برابر جنگ آغاز شده توسط قدرت دیگری موضع گیری کند. زیرا، به هرحال اکنون با واقعیت روبرو هستیم، نه با یک فیلم هالیوودی…
منبع: اسلیت، ۱ مارس
