سهیل آصفی
در پی بازداشت سه تن از فعالین زن حین خروج از کشور برای شرکت در یک دوره آموزشی و دادگاهی شدن آنها، با فاطمه آلیا، عضو کمیسیون اجتماعی و از اعضای فراکسیون زنان مجلس اسلامی که در زمره همفکران سیاسی رئیس جمهور اسلامی قرار دارد، گفتگو کرده ایم. وی در مصاحبه با “روز”، نقطه نظرات خود را در رابطه با “کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز در مورد زنان” بیان کرده است. این گفتگو در پی از نظرتان می گذرد.
به دنبال آغاز “کمپین یک میلیون امضا برای تغییر قوانین تبعیض آمیز در ایران” نقطه نظرات متفاوتی در این باره ابراز شده است، اما مقامات جمهوری اسلامی تاکنون موضع گیری رسمی در این باره نداشته اند. پیرو آخرین تحولات در این رابطه، ما شاهد بازداشت سه تن از فعالین زن در فرودگاه مهرآباد حین سفر برای شرکت در یک دوره آموزشی بودیم. نظر فراکسیون زنان مجلس در رابطه با “کمپین یک میلیون امضا” چیست؟
ببینید، صحبت شده که کشورهایی بدنبال گرفتن یک میلیون امضا از زنان خاورمیانه ای هستند.
که چه بشود؟
تا بگویند قوانین حقوقی ما ایراد دارد و باید در آنها بازنگری شود. اینجا دو نکته مطرح است. اولا مسئولین هر کشوری، در مورد کشور خودشان تعهد دارند. اینکه کسانی از آن سوی دنیا گسیل شوند برای اینکه ببینند حالا در کدام کشور قوانین ایراد دارد قابل تامل است. هفته گذشته من به گروه آلمانی هم که به ایران سفر کرده بودند همین را گفتم.
چه گفتید؟
گفتم ما از زندانهای شما می شنویم و از ظلمی که به زنان در آلمان می شود که یک کشور اروپایی است. گفتم ما می خواهیم بیاییم آلمان را بازدید کنیم. شرایط هر دو کشور را کنار هم بگذاریم بببینیم وضعیت کدام وخیم تر است.
در مورد کمپین، هم اکنون بحث اصلی در مورد قوانین تبعیض آمیز است که…
ما می دانیم در همه کشورها حتی اگر قوانین درست باشد ممکن است در اجرا نارسایی هایی باشد. همه ما مسئول هستیم که اگر قوانین ما به بازنگری نیاز دارند این کار را انجام دهیم. اگر خلا قانونی وجود دارد این کار را انجام دهیم. اصلا قبل از اینکه بحث های امروز مطرح شود، در سال 1376، خانم های مسئول دیداری با رهبر انقلاب داشتند و ایشان این تکلیف را به عهده خانم ها انداختند که قوانین را به اقتضای زمان بررسی کنند.
این کار انجام شد؟
این کار دارد انجام می شود. خیلی از این اقدامات در مجلس انجام شده است.
مثلا؟
گزارش هایی به ما می رسد که بررسی می شوند. ما گاه و بی گاه بازدیدهایی داریم از بخش های قضایی. ممکن است قوانین آنطور که قانون گفته انجام نشود. اینها نظارت ما را می طلبد و قطعا وظیفه ماست که مرتب با توجه به نیازهای روز برای شهروندان، زن و مرد، این کار را انجام دهیم. مخصوصا برای خانم ها که ممکن است به دلیل آن پیشینه تاریخ احساس می کنند ظلم بیشتری به آنها می شود. ولی حالا بیایند یک میلیون امضا جمع کنند که چه بشود.
که خواست تغییر قوانین حقوقی تبعیض آمیز در مورد زنان مستندتر شود تا شاید…
در قالب حقوقی است اما در واقع یک کار سیاسی هست! چهره ظاهری آن حقوقی است.
خب چه کنند که به نظر مقامات، سیاسی نشود؟
این دیگر به مسئولین هر کشوری بر می گردد که به این مسائل بپردازند. ما اگر کشور خود را با خیلی از این کشورها که ادعا دارند مقایسه کنیم، مشکلات آنها از ما بیشتر است.
خانم آلیا، می دانید که “کمپین یک میلیون امضا”، به شیوه “چهره به چهره” انجام می شود. یعنی با آموزش هایی که افراد دیده اند در شهرها و مناطق مختلف کشور حاظر می شوند و با ارائه توضیح و آگاهی های لازم امضای افراد را جمع می کنند… فراکسیون زنان مجلس در رابطه با سازو کار این کمپین چه فکر می کند؟
ببینید من از زبان یکی از کسانی که شما از آنها با عنوان “فعالین زن” نام می برید یک مثال می زنم برای شما. سال پیش در ارتباط با خشونت علیه زنان همین طور چهره به چهره اقدامی انجام گرفت. آمدند یک سری پرسش نامه درست کردند. مثلا در آن تعریف کردند که اگر خانمی بدون اجازه همسرش بخواهد بیرون برود و همسرش مخالفت کند، این خشونت است؟ خودشان گفته بودند خشونت است. بعد سوال کرده بودند حالا آیا همسر شما معمولا موافقت می کند که شما از خانه بیرون بروید؟ آن طرف بله یا خیر زده بود. این را آورده بودند در آماری که خشونت علیه زنان به این مقدار است و … یکی از همین افرادی که شما اسمشان را “فعالین زن” می گذارید به لحاظ علمی گفت که این پرسشنامه اشکال دارد. برای اینکه در ملاقات “چهره به چهره” طوری سوال می کنیم که جوابش به نتیجه گیری که دنبالش هستیم کمک کند…
خب چه ساز و کاری به نظر شما می رسد برای مستند تر کردن این نظر سنجی…؟
شما می دانید در کشور ما مجلس و تشکلات غیر دولتی زنان وجود دارد. همایش های مختلف برگزار می شود. ما هم نقاط قوت را می دانیم و هم نقاط ضعف را.
گذشته از آنکه متولی این کار کجا باشد، پرسش این هست که در خصوص تغییر این قوانین چه اقدامات عملی انجام گرفته است؟
برای شما قابل تامل نیست کسانی در یک جای دنیا برنامه ریزی کنند که یک عده بیایند از چند کشور یک میلیون امضا جمع کنند؟ من می خواهم این سوال را طرح کنم آیا وضعیت زنان به لحاظ فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و.. مثلا در ایران، عراق، افغانستان و.. که می خواهند یک میلیون امضا را از این کشورها جمع کنند همسان و نزدیک است؟ هر کشوری شرایط خاصی دارد.