ژولین دوریه
دولت تهران هفته گذشته از راه اندازی یک برنامه نقشه نگاری سه بعدی خبر داد که قرار است با گوگل ارت رقابت کند.
روز چهارشنبه شرکت بزرگ کامپیوتری گوگل از راه اندازی خدمات جدیدی خبر داد؛ به ویژه یک برنامه موسیقی آنلاین. البته مشخص نیست که ایرانیان که از استفاده از فن آوری های جدید محروم مانده اند، بتوانند روزی از این برنامه سود ببرند.
ایران با داشتن ۳۶ میلیون کاربر اینترنتی [از ۷۵ میلیون نفر جمعیت] یکی از پراتصال ترین کشورهای خاورمیانه است. نسخه های فارسی شبکه های اجتماعی، که در رأس شان فیس بوک و توئیتر قرار دارند، به موفقیت بسیاری دست یافته اند. حتی آیت الله خامنه ای نیز در توئیتر [۱۰ هزار عضو] و اینستاگرام [۲۷۰۰ عضو] دارای حساب کاربری است که هر دو در ایالات متحده قرار دارند.
با این حال، جمهوری اسلامی از ده ها سال پیش به بهانه “عدم رعایت ارزش ها اسلامی”، دسترسی به سایت های غربی را بیش از پیش محدود می کند.
استفاده از شبکه های مجازی برای دور زدن فیلترینگ
بسیاری از ایرانیان فیلترینگ را دور می زنند. سهیل، مدیر یک شرکت، ۳۱ ساله، که پس از تحصیل در فرانسه به ایران بازگشته، در روز به مدت پنج تا شش ساعت به اینترنت متصل است. او به لطف استفاده از شبکه مجازی خصوصی می تواند به طور روزانه حساب های خود را در فیس بوک و جی میل چک کند.
ولی با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری، سانسور سایت ها تشدید یافته. توئیتر و یوتیوب به طور مرتب با سرعت پایین قابل دریافت اند و حتی گاهی کاملاً قطع می شوند. سهیل هنوز تا چند روز می تواند حساب جی میل خود را چک کند، ولی “با نزدیک شدن انتخابات ریاست جمهوری، فکر می کنم دیگر امکان پذیر نخواهد بود”.
روز دوشنبه ۲۱ مه، قبل از اعلام اسامی نامزدهای تأیید صلاحیت شده، بسیاری از شبکه های مجازی قطع شدند. رضا معینی، مسؤل دفتر ایران در سازمان گزارشگران بدون مرز، دراین خصوص می گوید: “امروز در ایران دیگر اینترنت وجود ندارد.” به گفته او، حتی سایت برخی روزنامه های رسمی نیز از هم اکنون از دسترس خارج شده اند.
یک اینترنت “اسلامی”
تشدید رویکردهای فیلترینگ و سانسور حتی پس از انتخابات نیز ممکن است ادامه یابد. جمهوری اسلامی به موازات این تمهیدات درحال راه اندازی یک شبکه گسترده اینترانت ملی است. حکومت طی سال های اخیر یک سایت ویدئویی به نام “مهر” به عنوان جایگزینی برای یوتیوب، یک سرویس پست الکترونیکی، نقشه جهان و همچنین یک موتور جستجو تحت عنوان “یا حق” را راه اندازی کرده است.
در اوایل ماه آوریل، محمد حسن نامی، وزیر فن آوری و ارتباطات جمهوری اسلامی، از راه اندازی یک “گوگل ارت اسلامی” تحت عنوان “بصیر” خبر داد. این برنامه به بیننده این امکان را می دهد که زمین را، با استفاده از یک پایگاه داده تصاویر هوایی و ماهواره ای، به صورت سه بعدی ببیند.
او در بیانیه ای گفت: “ارزش های ما در ایران ارزش های الهی اند. و این وجه تمایز بصیر و گوگل ارت است که به مثلث شرور ایالات متحده، انگلستان و صهیونیست ها تعلق دارد.”
پروژه های دور از واقعیت
علی رغم جدیت این پیام، برخی از کارشناسان نسبت به صحت آن تردید دارند. یک متخصص در زمینه فن آوری های اطلاعاتی که برای ایران کار کرده در گاردین می نویسد که گسترش پروژه بصیر درحقیقت نیاز به “فعال کردن چندین سرور و باندهای عبور دارد که این خود مستلزم میلیاردها دلار سرمایه گذاری است”. “با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی ایران، انجام چنین پروژه ای چندان قابل تحقق به نظر نمی رسد.”
جان راکوسکی، تحلیلگر تحقیقات فارستر، در بی بی سی پروژه ایران را با پروژه اینترانت کوانگ میونگ کره شمالی مقایسه می کند که در آن چندین سایت رسمی اطلاعاتی و محاوره ای قابل دسترسی اند. ولی در مورد ایران که دارای مردمی بسیار تحصیلکرده است و اکثراً در شهرها زندگی می کنند، و قبلاً نیز “به اینترنت، وبلاگ ها و توئیتر دسترسی داشته اند، قطع اینترنت به مانند این است که آنها را از غذا و آب محروم کنیم.”
سهیل چیزی در مورد بصیر نشنیده. نه او و نه هیچ یک از نزدیکانش از این گونه خدمات اینترنتی “اسلامی” استفاده نمی کنند. او می گوید: “این خدمات به هیچ وجه کارآمد نیستند و اکثراً نیز دروغ می گویند.”
منبع: لا کروا، ۲۴ مه
