انتقاد از جهت‌گیری‌ صدا و سیما

نویسنده
مریم کاشانی

» معاون کل نهاد ریاست جمهوری مطرح کرد:

مرتضی بانک، معاون کل نهاد ریاست جمهوری در جمع برخی فعالان رسانه‌ای و مدیران سایت‌های خبری از آنچه که “جهت‌گیری‌های هدایت شده” صدا و سیما می‌نامید، انتقاد کرد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، مرتضی بانک گفت: “گرچه ممکن است تاکنون دولت نتوانسته باشد با اصحاب رسانه، به صورت جامع ارتباط منظم برقرار کند، باید به این نکته هم توجه داشت که دولت در شرایط نسبتا پیچیده و سختی قرار دارد. در واقع شاید در هیچ دوره و زمانی به این نحو سپهر رسانه‌ای کشور بطور متمرکز هدایت نمی‌شد.” او اضافه کرد: “نکته حائز اهمیت این است که هم در سطح رسانه‌های مجازی و هم مکتوب و هم در مورد نقش صداوسیما اتفاقات و جهت‌گیری‌های هدایت شده و سازمان یافته‌ای بوقوع پیوسته است که تاکنون به این بلوغ نرسیده بود و همین موضوع موجب اثرگذاری جدی در انتقال متفاوت پیام و عملکرد دولت به جامعه شده است.” معاون کل نهاد ریاست جمهوری همچنین گفت: “گرچه به نظرم جامعه بزرگ ایران تحت تاثیر القائات منفی نسبت به دولت قرار نگرفته اما و بخصوص در دولت پیشین رسانه ملی بازیگر اصلی در انتقال عملکرد دولت به جامعه بود و نقش بسیار مثبت در این زمینه به طرفداری از دولت قبل ایفا می کرد. جهت گیری و استراتژی این رسانه در آن زمان ابهام‌زدایی و کاهش سوالات از دولت در جامعه بود در حالی‌که در حال حاضر این راهبرد برای این دولت تغییر کرده است و سوال‌زائی و ابهام‌افزایی عمدتا از رسانه ملی به جامعه منتقل می‌گردد.”

مسئولان دولتی مدتهاست که نسبت به رویکرد جناحی صدا و سیما در ایران اعتراض می‌کنند و معتقدند که رادیو و تلویزیون حکومتی ایران بصورتی جهت‌گیری شده در راستای تضعیف دولت و ناکارآمد نشان دادن شیوه مدیریتی آن در عرصه خارجی و داخلی تلاش می‌کند. به نظر آنان از زمانی که موضوع گفتگوهای هسته ای مطرح شد، این جریان شدت گرفته و در تمام دو سال گذشته ادامه داشته است.

اول بار در زمان بررسی توافقنامه هسته‌ای صدا و سیما متهم به جانبداری از مخالفان توافقنامه هسته‌ای شده بود. در آن زمان سیدرمضان شجاعی‌کیاسری، نماینده مجلس  در “شورای نظارت بر صدا و سیما” طی گفتگویی بر جانبدارانه بودن برنامه‌های صدا و سیما در این زمینه تاکید کرده و گفته بود: “نوع پرداخت و نحوه پوشش جانبدارانه بود. اصلاً راه انداختن سریال کمیسیون برجام در صدا و سیما درست نبود و با سیاست‌های سازمان همخوانی نداشت. این موضوع سازمان صدا و سیما را درگیر مسائل حاشیه‌ای و جناحی کرد که زمینه‌ساز تضعیف اعتماد عمومی به «جام جم» می‌شود. ” او تاکید داشت: “ به اعتقاد من اصلاً نباید منتقدان و مخالفان، توافق را اینقدر برجسته می‌کردند. به تیم مذاکره کننده قبلی تریبون داده شد که تلاش‌ها و زحمات تیم مذاکره کننده فعلی را زیر سؤال ببرند و به گونه‌ای موضع بگیرند که گویی کل مذاکرات بی فایده بوده است. من هم معتقدم یا نباید از ابتدا جلسات پخش می‌شد یا وقتی چنین تصمیمی گرفته شد، باید تا انتها ادامه می‌یافت. این منطقی نیست که مثلاً سخنان تیم مذاکره کننده قبلی را پررنگ نشان دهیم و وقتی به آقای نهاوندیان و ولایتی رسید، بگوییم دیگر پخش نمی‌کنیم. کیفیت پخش این جلسات خودش یک فاکتور مشخص برای ارزیابی بی‌طرفانه بودن یا نبودن صدا و سیماست.”

در آن زمان رئیس صدا و سیما ضمن تکذیب رویکرد جانبدارانه سازمان تحت امرش دولت را متهم کرده بود که به دنبال قطع بودجه این سازمان است. او تاکید داشت: “نگاهی در بین برخی از دولتیان نسبت به صداوسیما وجود دارد که معتقدند باید آنقدر سطح توقع از صداوسیما بالا رود که این سازمان همیشه بدهکار جلوه داده شود تا دولت به وظایف قانونی خود در قبال رسانه ملی برای تأمین بودجه آن عمل نکند؛ لذا اهداف دولت و چنین اظهاراتی سیاسی بوده و واقعی نیست.”

 

با اینهمه روش یکجانبه صدا و سیما ادامه داشت و حتی در آبان ماه گذشته، منجر به انتشار اخبار کذب درباره سازمان انرژی اتمی هم شد. صدا و سیما از قول علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی خبری منتشر کرده بود که بر اساس آن سازمان انرژی اتمی به علت جمع‌آوری سانتریفیوژها تذکر دریافت کرده است. سازمان انرژی اتمی نیز با صدور اطلاعیه‌ای این خبر را تکذیب کرد. با اینهمه صدا و سیما در توضیحی ادعا کرد که فایل صوتی سخنان شمخانی را بررسی کرده و اظهارات نقل شده از او نادرست نیست.

البته کشمکش صدا و سیما و دولت تنها بر سر مساله مذاکرات هسته‌ای نبوده است. در اردیبهشت ماه گذشته، حجت‌الاسلام مجید انصاری معاون پارلمانی رییس جمهور ضمن انتقاد از صدا و سیما گفته بود: “صدا و سیما با کم لطفی نسبت به دولت یازدهم مانند دوره های قبل به توفیقات و دست آوردهای بدست آمده نمی پردازد. ” چندی بعد، حجت الاسلام علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهور هم گفت: “صدا و سیما باید در انعکاس نظرات و فعالیت های دولت و پوشش خبری سخنرانی ها و سفرهای رئیس جمهور کوتاهی نکند. متاسفانه صدا و سیما در جایگاه رسانه اپوزیسیون نسبت به دولت عمل می کند. این در حالی است که جایگاه رسانه ملی، جایگاه یک رسانه اپوزیسیون نیست. اصولاً صدا و سیما باید حامی رئیس جمهور باشد و در عین حال نظرات مردم را در رابطه با دولت منعکس کند.”

باید توجه کرد که انتقاد از صدا و سیما تنهال منحصر به مسئولان دولت روحانی نیست. هفته گذشته، آیت‌الله علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام طی سخنانی با اشاره به یکی از سخنان خامنه‌ای درباره “حق الناس بودن رأی مردم” و بی‌توجهی صدا و سیما به این مساله، گفته بود: “رسانه‌هایی که داعیه‌ی ملی دارند و با پول بیت‌المال اداره می‌شوند، از کنار این راهنمایی و رهنمون تاریخی رهبری به سادگی گذشتند، اما برای یک کلمه «نفوذ» این همه هیاهو و تفرقه‌های سیاسی به راه انداختند، در حالی که نگاه رهبری به این موضوع، بسیار بلند، عمیق و همه جانبه بود.”

اوایل آبان‌ماه گذشته هم آیت‌الله مکارم شیرازی ضمن تاکید بر ضرورت حرکت صدا و سیما در آنچه که “مسیر اعتدال و میانه روی” نامیده بود، از یک جانبه گرایی این رسانه در قضیه برجام انتقاد کرد. او با تاکید بر “ضرورت جناحی عمل نکردن صدا و سیما”، گفته بود: “در این راستا برخی ها از صدا و سیما شکایت هایی را در مورد بعضی مسائل مطرح می کنند. من خودم هم برخی برنامه ها را در مورد مساله برجام گوش می دادم، دیدم یک کمی از خط اعتدال خارج و یک جانبه شد، شاید هم قصد و غرضی نبوده، ولی صدا و سیما به این نکته توجه داشته باشد.”