براساس پژوهشی که درسال 1386 انجام و درفصلنامه رفاه اجتماعی منتشرشده، 54 درصد از جوانان دچار عارضه “آنومیک” شده اند؛ عارضه ای که می تواند به گسست اجتماعی شدید منجر شود.
نتایج این تحقیق درحالی انتشار می یابد که میزان تورم درسال 1386 که این تحقیق به پایان رسیده، حدود 18 درصد بوده است. همین تورم درسال 1385 2⁄13 درصد بوده. این درحالی است که نرخ تورم براساس گزارش بانک مرکزی درسال 1387 درحدود 25 درصد بود ه است؛ نرخی که براساس گزارش نهادهای مالی اقتصادی جهانی حدود 30 درصد است. براساس این پژوهش فشارهای اقتصادی عارضه آنومیک راتشدید و فاصله میان نیازها و خواستههای افراد را افزایش داده به نحوی که جوانان میان امکانات مالی و راههای دستیابی به خواستههای خود احساس عدم تناسب یا احساس نابسامانی اقتصادی شدیدی دارند.
ملیحه شیانی، جامعهشناس و عضو هیات علمی دانشگاه تهران و محمدعلی محمدی جامعهشناس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی این تحقیق را برروی جامعه نمونه 816 نفری از جوانان 15 تا 29 ساله شهر تهران که 60 درصدشان مرد بودهاند، انجام داده اند.
این دو محقق برای بررسی احساس نابسامانی اقتصادی که به معنای احساس عدم تناسب میان نیازها، خواستهها، اهداف اجتماعی و امکانات مالی و اقتصادی از یکسو و راهها و وسایل دستیابی به آنها از سوی دیگر است، به عنوان متغیرمستقل و کنترل اقتصاد جامعه توسط تعداد کمی از افراد ، تبعیت از قوانین و قواعد اخلاقی به منزله موفقیت کمتر ، پرداخت رشوه برای حل مشکلات، به عنوان متغیرهای وابسته کار کرده اند.
براساس این تحقیق در مورد متغیروابسته، نظر جوانان در مورد کنترل اقتصاد جامعه توسط تعداد کمی از افراد بوده که 7⁄55 درصد از جوانان این متغیر را زیاد و 6⁄32 درصد آن را متوسط ارزیابی کردهاند.
متغیر وابسته دیگر تبعیت از قوانین و قواعد اخلاقی به منزله موفقیت کمتر بوده است که 5⁄61 درصد این جوانان این متغیر را زیاد و 5⁄16 درصد متوسط ارزیابی کردهاند.
پرداخت رشوه برای حل مشکلات از دیگر متغیرهای وابسته در این تحقیق بوده است که 1⁄50 درصد افراد مورد خطاب این تحقیق، آن را زیاد و 2⁄24 درصد متوسط ارزیابی کردهاند.
محققان درنتیجه تحقیق خود تاکید کرده اند که ضریب 54 درصدی وضعیت آنومیک زیاد در میان جوانان حاکی از وضعیتی نابسامان و به شدت وخیم داردتا جایی که جوانان حالتی از گسستگی میان خود و جامعه را تجربه کرده وبه شرایط خطرساز ونگران کننده ای وارد شده اند.
ضریب 32 درصدی وضعیت آنومیک درحد متوسط نیز حاکی از صعود بحران درآینده نزدیک ازحد متوسط به حد بالا دارد که آن را قابل جمع به رقم 86درصد وضعیت آنومیک درحد بالا می سازد.
ترکیب جوانان مورد بررسی واقع شده دراین تحقیق به این شرح است :7⁄37 درصد دانشآموز، 2⁄25 درصد دانشجو، 8⁄13 درصد بیکار و سرباز و 23 درصد شاغل. شاغلان به ترتیب در مشاغل اداری- دفتری، خدماتی، فروشندگی، فنی- حرفهای و علمی- تخصصی مشغول بودهاند. پدران آنها بیشتر در مشاغل پایین و متوسط بوده و 83 درصد مادران آنها نیز خانهدار بودهاند.
دربررسی های این تحقیق معلوم شده که 9⁄31 درصد از جوانان پاسخگو به پرسشگران ، درباره تعریف جوان و جوانی تصویری مثبت چون دوره تلاش، شور زندگی، ساختن آینده و… داشته و 5⁄62 درصد با ذکر مفاهیمی چون بدبختی، ناامیدی، حباب روی آب و… از آن به عنوان امری منفی ذکرکرده اند. اصلیترین مسائل و مشکلات جوانان نیز به ترتیب بیکاری و نداشتن شغل مناسب، مشکلات فردی، مشکلات ساختاری جامعه، مشکلات مالی و معیشتی و مسائل مربوط به خانواده و ازدواج مطرح شده است.
از سوی دیگر 58 درصد جوانان پاسخگو اصلیترین دلیل اعتیاد به مواد مخدر را مربوط به شرایط اجتماعی، 9⁄9 درصد عوامل خانوادگی و 1⁄32 درصد عوامل فردی دانستهاند و با توجه به ارزیابی از وضعیت جامعه و جنبههای مثبت و منفی زندگی در کشورهای دیگر 8⁄35 درصد تمایل شدید و 7⁄35 درصد تمایل متوسط و 6⁄28 درصد تمایل کم برای اقامت در خارج از کشور دارند.
همچنین احساس نارضایتی در زندگی در ابعاد مختلف ادامه تحصیل، اعتمادبهنفس، کسب درآمد، احترام اجتماعی، امنیت شغلی، رفاه اجتماعی و تحمل عقاید و رفتارهای مختلف و تحمل سختیها در 7⁄56 درصد از این جوانان زیاد، در 2⁄28 درصد متوسط و در 1⁄15 درصد کم بوده است.
نگرش منفی یا بدبینی نسبت به آینده شغلی، تحصیلی، موفقیت، راههای کسب موفقیت و تحقق آرزوها هم در 4⁄44 درصد آنها زیاد و 3⁄34 درصد متوسط و 3⁄21 درصد کم بوده است.
این تحقیق شرایط آنومیک را با مفهوم از خودبیگانگی همراه دانسته ومعتقد است هنگامی که هنجارها قدرت حفظ وفاداری عمومی را ندارند و احساس از همگسیختگی فرد را از جمعی که به آن تعلق داشته، دور میکند، فرد احساس مصونیت خود را از دست میدهد و چنین فردی خود را به تنهایی مسبب ناهنجاری رفتاری ندانسته و بیشتر جامعه و مدیران آن را مسوول میداند.