69 روز بعد از وقوع قتلی در ملاء عام در یکی از خیابان های تهران، روز گذشته ماجرا به نوعی دیگر تکرار شد؛ این بار “یعقوب‌علی جعفری” شخصی که اوایل آبان‌ماه سال جاری در مقابل چشمان ماموران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در میدان کاج، از سر عصبانیت جوانی را با ضربات چاقو از پای درآورد.
یعقوب معروف به مهدی، ۳۱ ساله، که در روز ششم آبان‌ماه جوان ۳۰ ساله‌ای به نام محمدرضا را با ضربات چاقو در میدان کاج تهران به قتل رسانده بود، بامداد روز چهارشنبه در حضور شماری از مردم به دار آویخته شد.
حادثه میدان کاج در حالی اتفاق افتاده بود که دست‌کم دو تن از ماموران نیروی انتظامی جمهوری اسلامی در محل حضور داشتند و مردم زیادی نیز شاهد جان باختن فردی بودند که توسط “یعقوب” زخمی شده بود.
قاضی پرونده او اعلام کرده بود که متهم، به جرم “قتل عمد” به قصاص، به اتهام “زنای غیر محصن” به 100 ضربه شلاق و به جرم “قدرت‌نمایی با چاقو” به دو سال حبس و 74 ضربه شلاق محکوم می‌شود.
در روز حادثه، “یعقوب” که با “یزدان” درگیر شده بود با وارد آوردن ضربه چاقو به شکم این مرد جوان، او را به شدت مجروح کرد. به گواه شاهدان، پس از گذشت 45 دقیقه از این درگیری و کشمکش، جوان مجروح به بیمارستان منتقل شد اما بر اثر شدت جراحات و خونریزی جان خود را از دست داد.
در جریان محاکمه، گفته شد که علت درگیری بین قاتل و مقتول، رقابت بر سر یک زن بوده که رسانه ها از او با نام سعیده، معروف به “کیمیا”، 32 ساله، نام برده اند.
“یعقوب علی جعفری” در دفاعیات خود گفت که “سعیده” او را فریب داد و پس از آنکه اموالش را تصاحب کرد، در نظر داشت او را به زندان بیاندازد و با مرد مقتول ازدواج کند.
دادگاه رسیدگی به این پرونده، سعیده را از اتهام مباشرت و معاونت در قتل تبرئه، اما به جرم ارتباط نامشروع با قاتل، به یکصد ضربه شلاق محکوم کرد.
ویدئویی که یکی از رهگذران از این صحنه گرفته بود، خیلی زود روی سایت‌های اینترنتی منتشر شد. ویدئویی که نشان می‌داد در جمع تماشاگران دو مامور نیروی انتظامی نیز حضور داشتند که هیچ اقدامی برای جلوگیری از بروز این حادثه انجام ندادند؛آنهم در حالیکه مقتول روی زمین افتاده و التماس می کرد او را نجات دهند.انتشار این ویدئو، موجی از واکنش‌ها از سوی رسانه‌ها و مقامات انتظامی جمهوری اسلامی را به همراه داشت.
چند روز پس از این حادثه، دادستان تهران از بازداشت چهار مامور پلیس در ارتباط با این ماجرا خبر داد. حسین ساجدی‌نیا، فرمانده پلیس تهران نیز اعلام کرد که ماموران در دستگیری قاتل “تعلل” کرده‌اند و به این دلیل برخورد انضباطی لازم با آنها انجام خواهد شد.
در همین حال در جلسه دادگاه رسیدگی به پرونده قتل میدان کاج نیز قاضی نورالله عزیز محمدی، رئیس شعبه 71 دادگاه کیفری استان تهران، گفته بود که نیروهای پلیس “باید با تیراندازی هوایی یا شلیک به پاهای قاتل، از عمق جنایت کم می‌کردند”. با این حال تا کنون خبری از محاکمه این چهار مامور نیروی انتظامی منتشر نشده است.
مدتی بعد هم سردار احمدی مقدم فرمانده ی نیروی انتظامی در مقابل موج انتقادات از عملکرد نیروی انتظامی از بی اهمیت بودن این ماجرا صحبت به میان آورد و گفت “فاجعه سعادت آباد اهمیت چندان بالایی ندارد و دلیل پیگیری موضوع توسط رسانه ها را نمی فهمد!”
سردار اسماعیل احمدی مقدم با اعلام اینکه “نمی داند چرا این موضوع با اهمیت نه چندان بالا، اینقدر بزرگ می‌شود” افزود: “برای ما پیچیده است، چرا باید یک موضوعی که ابعاد آن مشخص است و در حال پیگیری است این همه پیچیده شده باشد.”
تعلل ماموران نیروی انتظامی در کنار بی تفاوتی دهها نفر از مردم که گویا در حال تماشای یک نمایش هستند در فیلم منتشر شده از این حادثه کار را به جایی رساند که مجلس هم وارد عمل شد و اعضای هیات رییسه کمیسیون امنیت ملی مجلس از مسوولان وزارت کشور و نیروی انتظامی دعوت کردند تا با حضور در جلسه کمیسیون امنیت ملی حادثه میدان کاج سعادت آباد بررسی شود.
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی هم در جریان محاکمه‌ای غیرمعمول و سریع که از روز ۳۰ آبان‌ماه آغاز شده بود، متهم را به جرم “مباشرت در قتل عمد، اخلال در نظم عمومی و قدرت‌نمایی به وسیله چاقو” محاکمه و وی را به قصاص محکوم کرد. این حکم بلافاصله از سوی دیوان عالی کشور تایید و برای اجرا ابلاغ شد.
در این مدت در رسانه های ایران انتقادات نسبتا صریحی درباره ی دلیل اصلی وقوع اینگونه حوادث و همچنین از بین رفتن وجدان عمومی در ایران عنوان شده است.
“حجت الاسلام محمد سادات منصور”، رئیس مرکز پاسخگویی به شبهات دینی از جمله منتقدانی بود که ریشه ی بی تفاوتی مردم حاضر در صحنه را به فرهنگ حاکم بر جامعه مرتبط کرد و آن را نتیجه ی “فرهنگ سازی پلاکاردی” در ایران دانست.
به زعم وی “در حالی که کشورهای توسعه یافته از طریق اینترنت و رسانه، فیلم و بازیهای رایانه ای در ذهن جوانان کشور رسوخ کرده اند ما هنوز داریم بروشور و پلاکارد آویزان می کنیم.”
منصوری با اظهار تاسف از این موضوع ادامه داد: “متاسفانه آنقدر که به موضوع نماز و حجاب در جامعه پرداخته شده به موضوعاتی همچون صله رحم، روابط زناشویی و پیوندهای خانوادگی توجه خاصی نشده است.”
یکی از اعضای کمیسیون اجتماعی مجلس هم عملکرد نیروی انتظامی و مردم در این صحنه را قابل تاسف دانست و اظهار داشت: “در حادثه سعادت آباد مردم و نیروی انتظامی هیچکدام انگیزه ای برای دخالت و نجات جان یک انسان نداشتند.”
از اصلی ترین سووالات مطروحه در آن مقطع این بود که اگر ماموران حاضر در صحنه از رجز خوانی قاتل هراسان بودند،چرا درخواست اعزام نیروی کمکی و یا سرویس اورژانس پزشکی که در سعادت و بیمارستانی که در نزدیکی محل وقوع حادثه قرار داشت نکردند و چرا زودتر اقدامی برای انتقال مجروح به بیمارستان انجام ندادند.
بعد از اجرای این حکم در ملاء عام و به تماشا نشستن صدها نفر از مردم تهران در ساعات اولیه ی صبح دیروز هم این سووالات شکل دیگری به خود گرفت.
سووالاتی با این مضمون که چگونه می توان به تماشای جان دادن یک انسان نشست؟
حاشیه نگاری خبرنگار “فارس” از این ماجرا شاید کمک کند تا روح عریان شده ی خشونت در بخش هایی از جامعه‌ی امروز ایران بیشتر روشن شود. آنجایی که خبرنگار از حضور خود در صحنه ی اعدام در ساعات اولیه ی صبح برای ثبت این لحظات خبر داده و دقیقه به دقیقه جان کندن یک انسان را به تصویر کشیده است.مانند وظیفه ای که تعداد زیادی از شهروندان دو ماه قبل بر عهده داشتند و به جای کمک از صحنه ی درگیری و به عبارت دیگر جان کندن یک انسان فیلم و عکس تهیه کردند.
به گفته ی این خبرنگار وبر اساس آنچه در ویدئوهای منتشر شده مشاهده می‌شود، حاضران در صحنه اجرای حکم اعدام با فریاد‌های خود از مسوولان قوه قضاییه و پلیس تشکر می کنند.
خبرنگار فارس البته این راهم نوشته است که در ساعت 6:10 دقیقه در میان هماهنگی‌های انجام شده میان مسئولان اجرای حکم اعم از مسئولان پلیس و همچنین نمایندگان دادستانی “عده‌ای معدود” به هواخواهی از قاتل فریاد رضایت رضایت سر دادند که این فریاد‌ها بی‌نتیجه ماند.
اجرای حکم اعدام در ملاء عام که در بسیاری از کشورها منسوخ شده و با انتقاد همراه است اخیرا در ایران در دستور کار قوه ی قضاییه قرار گرفته است.
این در حالی است که آیت‌الله شاهرودی، رئیس سابق قوه قضائیه در سال 1386 اجرای حکم در ملاء عام را ممنوع کرده بود.
با اجرای حکم اعدام یعقوب، متهم ردیف اول پرونده سعادت‌‌آباد، آمار افراد اعدام شده در یک ماه گذشته در کشور بالا رفت. براساس گزارش‌های رسمی هفته گذشته دو زندانی سیاسی به اتهام “محاربه” در تهران اعدام شدند؛ ماه گذشته ۱۱ نفر از اعضای “جندالله” در زاهدان و شهلا جاهد، متهم به قتل همسر یک فوتبالیست، در تهران اعدام شدند.
