دیدار هیات پارلمانی اروپا با نسرین ستوده و جعفر پناهی در حالی با اعتراض اصولگرایان مواجه شده که مجلس و وزارت خارجه٬ مسبب این کار را طرف مقابل می‌دانند و از خود سلب مسوولیت کرده‌اند.
هیات هشت نفره‌ای از اعضای پارلمان اروپا که در ایران به سر می‌برند٬ هفته گذشته و در سفارت یونان٬ با نسرین ستوده٬ حقوق‌دان٬ و جعفر پناهی٬ فیلم‌ساز٬ دیدار کردند. از این دیدار جزییات زیادی منتشر نشده است.
ستوده و پناهی٬ هر دو از جمله افرادی هستند که به دنبال اعتراض‌های پس از انتخابات بازداشت و زندانی شدند. برای این دو احکام مختلفی صادر شد. نسرین ستوده به تازگی از زندان آزاد شده و جعفر پناهی نیز تا بیست سال اجازه فعالیت سینمایی ندارد.
اینک این دیدار با اعتراض اصولگرایان مواجه و آنها خواستار معرفی عوامل هماهنگ‌کننده این دیدار و مجازات آنها شده اند.
کاظم جلالی٬ رییس مرکز پژوهش‌های مجلس و رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و اتحادیه اروپا٬ این دیدار را “مخفیانه” توصیف کرده و گفته است: “اروپایی‌ها به اندازه کافی حرف اپوزیسیون را شنیده‌اند حالا مقداری هم حرف دولت و مردم ایران را بشنوند”.
جلالی گفته است که این هیات پیش از سفر به ایران درخواست دیدار با پناهی و ستوده را تقدیم مقام‌های جمهوری‌اسلامی کرده: “قبل از سفر این هیات چیزی به ما منتقل نشد فقط در یک مقطعی وزارت امور خارجه نامه داد که چون آن گروه سوسیالیستی اروپا که به ایران سفر کردند با آن دو شخص داشتند به آنها وعده داده شد که اگر هیات پارلمانی اروپا هم بیاید به آنها هم اجازه ملاقات داده می‌شود. همان زمانی که این موضوع مطرح شد من و آقای بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی وسیاست خارجی گفتیم که ما به عنوان مجلس مخالف این اقدام هستیم و دلیل ما هم این بود که نباید این سفر حاشیه دار شود”.
به گفته جلالی این دیدار “مخفیانه” و در “سفارت یونان” و با حضور “سفرای اروپایی” انجام شده است. جلالی همچنین گفته است که “ما به عنوان مجلس برای این سفر برنامه‌ریزی کردیم و در این برنامه به خوبی مشخص است که هیچ گونه ملاقاتی قرار ندارد”.
با وجود تاکید جلالی مبنی بر برنامه‌ریزی این سفر از سوی مجلس٬ محمدحسن آصفری٬ عضو کمیسیون امنیت ملی٬ گفته است که مجلس اطلاعی از برگزاری این دیدار نداشت: “متاسفانه دعوت از این هیئت و حضور آنها در تهران از طرف مجلس شورای اسلامی نبود؛ آقایانی که اینها را بدون هماهنگی مجلس دعوت کرده‌اند، باید پاسخگو باشند. عده‌ای از نمایندگان مجلس هشتم کار دعوت از هیات پارلمانی اروپا را انجام داده بودند و ما در مجلس نهم هیات دوستی ایران و اروپا نداریم. کسانی که مقدمات حضور این هیات در تهران را فراهم کرده بودند اکنون باید پاسخگوی دیدار آنها با نسرین ستوده و جعفر پناهی باشند. مطمئنا مجلس شورای اسلامی این موضوع را به جد پیگیری می‌کند و اینگونه اقدامات سبب می‌شود که افرادی که به دنبال بهره‌برداری سیاسی هستند، سوءاستفاده بیشتری کنند و میدان را برای عرض اندام عقاید و افکار خود مناسب ببینند. سال گذشته نیز هیئت پارلمانی اروپا قصد حضور در تهران و دیدار با عناصر فتنه را داشت که با مخالفت ما در مجلس نهم مواجه شدند اما امروز باید کسانی که آنها را به ایران آوردند، پاسخگوی این اقدام خلاف قانون هیئت پارلمانی اروپا در دیدار با عناصر فتنه، باشند”.
حمید رسایی٬ نماینده عضو جبهه پایداری٬ نیز خواستار بررسی این دیدار شد و گفت: “هیأت اروپایی وارد شده به ایران یک «هیات پارلمانی» است بنابراین ملاقات ها، مذاکرات، رفتارها و برنامه ریزی های سفر آنها برعهده میزبان است و میزبان باید پاسخگوی این امر باشد. از طرفی اگر وزارت خارجه و نهاد دیگری در این زمینه کوتاهی کرده باشد میزبان یعنی« کمیته روابط با اروپا در پارلمان ایران»موظف به پیگیری تخلف صورت گرفته و ارائه گزارش در اینخصوص می باشد. البته این احتمال هم وجود دارد که ملاقات هیات پارلمانی اروپایی با نسرین ستوده و جعفر پناهی خارج از برنامه ریزی توافق شده با هیات پارلمانی ایران ترتیب داده شده باشد ولی بازهم میزبان باید پاسخگوی این امر باشد. در اینگونه موارد معمولا وزارت اطلاعات و دستگاه قضایی به عنوان نهادهای هماهنگ کننده عمل می کنند بنابراین میزبان (کمیته روابط با اروپا در پارلمان ایران) باید اعلام کند که در مورد برنامه ریزی های انجام شده برای سفرهیات پارلمانی اروپایی به ایران و ملاقات های انجام شده آنها با قوه قضائیه و وزارت اطلاعات هماهنگ شده یا خیر؟ در هر صورت مرجع پاسخگویی در مورد کم و کیف سفر هیات پارلمانی اروپایی با میزبان است پس اگر «کمیته روابط با اروپا در پارلمان ایران» در این زمینه کوتاهی کرده باشد٬ وظیفه کمیسیون امنیت ملی مجلس است که به صورت شفاف این تخلف را رسیدگی و گزارش آن را در اختیار افکار عمومی قرار دهد چرا که کل مجلس نباید پاسخگوی تخلف انجام شده باشد”.
قربان‌علی دری نجف‌آبادی٬ عضو مجلس خبرگان٬ نیز از دیگر معترضان به این اقدام بوده است. وی در این‌باره گفته : “علت عمده حمایت مردم و ملت ما از تیم مذاکره و انعطاف آنها در برابر مسائلی همچون اقدام هیأت پارلمان اروپا در دیدار با برخی عناصر فتنه در سفارت یونان و سایر کارشکنی‌های اروپا و آمریکا در روند مذاکرات، به سبب عنایت و تأیید مقام معظم رهبری و حفظ وحدت کلمه بود وگرنه جای نقد و ایراد بسیار است”.
به گفته دری نجف‌آبادی “شخصیت‌ها و هیأت‌ها و نمایندگان اروپایی که برای مذاکره و گفتگو به ایران می‌آیند باید دقت کنند و طرف خود را بشناسند. خیلی افراد هستند که ممکن است لاف و گزافه‌هایی بزنند اما اینها در میان ملت ما جایگاهی ندارند و سربارند. اگراروپایی‌ها می‌خواهند دل به اینها به دهند و با آنها به مذاکره و گفتگو بنشینند، حیثیت و اعتبار خودشان را نزد مردم ما زیر سئوال می‌برند”.
در این میان مرضیه افخم٬ سخنگوی وزارت خارجه هم پیرامون این دیدار و همچنین دعوت از این هیات گفت: “سفر هیأت‌های پارلمانی خارجی به ایران و برنامه‌ریزی‌های آنها در چارچوب دیپلماسی پارلمانی، ما بین مجلس و مناطق دیگر با نظر مجلس شورای اسلامی تنظیم می‌شود و وزارت امورخارجه تنها وظایف خودش صرفا در خصوص برنامه‌های رسمی و هماهنگی‌های لازم را به عهده دارد. در این سفر مجموعه دست‌اندرکاران چنین سفری را در راستای منافع نظام طراحی کردند”.
این سخنان افخم با واکنش نمایندگان مجلس روبه‌رو شد؛ از جمله عبدالرضا مصری در این زمینه چنین گفت: “هماهنگی تمامی سفرهای هیات های پارلمانی خارج به ایران و تیم ایرانی به خارج با وزرات خارجه می باشد. وزرات خارجه به نشانه اعتراض می‌بایست سفیر کشور یونان را در راستای دخالت در امور داخلی کشور ایران احضار و از وی توضیح بخواهد. در قبال اقدام ناصحیح هیات پارلمانی اروپا در ایران هیات های پارلمانی ایران نیز اقدام متقابل انجام دهند”.
با وجود این توضیحات٬ رسانه‌های اصول‌گرا٬ هم‌چنان به دنبال آن هستند که مسببان این مساله را شناسایی کنند.
جهان‌نیوز٬ وب‌سایت نزدیک به علی‌رضا زاکانی٬ در این زمینه نوشت: “ورود هیات پارلمانی هشت نفره اتحادیه اروپا به ایران و دیدار آنها با دو تن از محکومین امنیتی که در جریان فتنه ۸۸ نقش برجسته‌ای را در آشوب‌افکنی ایفا کرده بودند، موجی از اظهارات و واکنش‌های مسئولان ذی‌ربط را به همراه داشته است؛ اما در این میان آنچه که بیش از هر چیز سئوال برانگیز و حتی ابهام آمیز به نظر می‌رسد، هماهنگی انجام شده از سوی نهاد یا نهادهایی است که ترتیب انجام این دیدار را داده بودند و حالا شاید به نوعی از قبول مسئولیت این دیدار شانه خالی می‌کنند”.
سایت الف -ـ متعلق به احمد توکلی ـ- نیز با طرح این پرسش که “هماهنگ‌کننده کدام نهاد بوده است”٬ دراین زمینه نوشت: “اگرچه مجلس شورای اسلامی میزبان این گروه بوده، پارلمان نشینان هر گونه صدور مجوز در این زمینه را انکار می کنند و هماهنگی و تدارک این دیدارها را به نهادهای دیگری مانند وزارت خارجه و قوه قضائیه مربوط می دانند”.
رجانیوز٬ وب‌سایت نزدیک به جبهه پایداری هم این دیدار را “پروژه فشار حقوق‌بشری به ایران با محوریت ستوده و پناهی” دانست و با طرح این مساله که “بعد از ماجرای هسته‌ای٬ نوبت بهانه حقوق‌بشر است”٬ چنین نوشت: “به نظر می‌رسد با توجه به حجم وسیع تبلیغات رسانه‌ای در زمینه سابقه فعالیت‌های ضدایرانی این افراد و همچنین برنامه‌ریزی دقیق اتحادیه اروپا برای فشار به جمهوری اسلامی ایران در زمینه حقوق بشر، مسئولان وزارت خارجه باید پاسخگوی این سئوال باشند که علت صدور مجوز دیدار هیات اروپایی با این افراد چه بوده و قرار است چه نفعی از این مساله عاید کشورمان شود”.
خبر دیدار هیات پارلمانی اتحادیه اروپا با ستوده و پناهی را سیدمحمد یثربی مدیرکل تشریفات مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس اعلام کرد و گفت: “تشریفات مجلس هیچ‌گونه اطلاعی از اینکه چه کسی مجوز چنین دیداری را صادر کرده، ندارد و ما فقط برنامه‌های هیئت پارلمانی اروپا در سفر به تهران را تنظیم کردیم و اینکه هیات پارلمانی اروپا با نسرین ستوده و جعفر پناهی دیدار داشته باشد یا نداشته باشد، ما دخیل نبودیم”.
چند روز پیش احمد بخشایش اردستانی٬ عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی٬ به خبرگزاری مهر گفته بود که “این دیدار پیش از سفر مورد توافق طرفین قرار گرفته بود. پیش از این نیز هیئت پارلمانی اروپا قرار بود تا سفری به تهران داشته باشد اما به دلیل عدم پذیرش شرط این هیئت مبنی بر دیدار با نسرین ستوده و جعفری پناهی از سوی ایران، این سفر انجام نشده بود اما این شرط در جریان سفر اخیر آنها پذیرفته شد و آنها با این این دو نفر دیدار کردند”.
پیش از این جواد کریمی قدوسی، عضو جبهه پایداری درباره این دیدار گفته بود: “هیات پارلمانی اروپا می‌تواند در جریان سفر خود دیدارهایی را با همتایان خود و همچنین مقامات قوای سه‌گانه در ایران داشته باشد اما دیدار با این ۲ نفر، نوعی بدعت در عرصه دیپلماسی و در جمهوری اسلامی ایران است. با توجه به نگاه برخی مسئولان دولتی به بحث فتنه ۸۸ براورد می‌شد که چنین اقداماتی با حمایت برخی از وزرا و معاونین رئیس‌جمهور و حتی ممکن است با توصیه شخص رئیس‌جمهور اجازه انجام این ملاقاتها داده شود”.
این انتقاد‌ها در حالی بالا گرفته که هفته گذشته اعلام شده بود سفر هیات پارلمانی فرانسه به تهران به دلایل نا معلومی لغو شده و گفته می‌شود که لغو این سفر بی ارتباط با دیدار هیات پارلمان اروپا با نسرین ستوده و جعفر پناهی نباشد.
