چهارشنبه گذشته، مجلس ایران کلیات طرح “حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر” را تصویب کرد. کلیات این طرح، با ۱۵۶ رای موافق، ۲۳ رای مخالف و ۸ رای ممتنع از مجموع ۲۰۲ نماینده حاضر در جلسه تصویب شد.
کیهان در گزارشی با عنوان “اولین گام بلند مجلس در حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر برداشته شد” از این اقدام مجلس استقبال کرده و از قول حجت‌الاسلام مرتضی آقاتهرانی نماینده مردم تهران، خطاب به مخالفان طرح نوشت: “ مسئولان دولتی مردانه به جای نقدهای آبکی به حمایت از آمران به معروف کمک کنند.” او اضافه کرده بود: “زشت است که هنوز نتوانستیم سنگی را به عنوان امر به معروف و نهی از منکر بنا کنیم، شما می‌توانید جزئیات این طرح را اصلاح کنید، اما کلیات آن را به تصویب برسانید، جزئیات این طرح وحی نازل شده نیست، اینکه می‌گویند امنیت کشور با تصویب طرح مذکور به هم می‌ریزد، جای تعجب است، آقای وزیر کشور عضو ستاد امر به معروف و نهی از منکر در این طرح در نظر گرفته شده، بنابراین چه دلیلی دارد که در کشور هرج و مرج شود؟!”
روزنامه اعتماد اما در گزارشی با عنوان “نهادسازی موازی برای امر به معروف” به انتقاد از این طرح پرداخته و نوشت: “نبود ضابطه مشخص برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر محور مخالفت با این طرح بود. موافقان اما معتقد بودند که وضعیت فرهنگی جامعه آنقدر نگران‌کننده است که این طرح به خاطر برخی خلأ‌ها نادیده گرفته نشود.”
مجید انصاری که به عنوان نماینده دولت در مخالفت با این طرح سخن می گفت تاکید داشت که طرح اولیه نمایندگان با طرح نهایی که در مجلس آمده، تفاوتی اساسی کرده است: “دولت در آن زمان با کلیات طرح موافق بود و در جزییات نیز پیشنهادهایی داشت، اما اتفاق‌هایی در کمیسیون در عنوان طرح و ساختار ایجاد شد که یکسری وظایف، مجازات‌ها و تشکیلاتی را به طرح اضافه کرد که این نیاز به کارشناسی بیشتری دارد.” او پرسیده بود: “این ستاد مصوباتش برای سه قوه است و برای تمام دستگاه‌ها لازم‌الاجراست که این خلاف قانون اساسی است. چه طور مصوبات ستادی که ریاست آن را امام جمعه تهران برعهده دارد، برای سه قوه لازم‌الاجرا باشد؟”
طرح اولیه “حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر” در تیرماه گذشته منتشر شد. آن طرح، تنها دارای یک ماده واحده و چهار تبصره بود که با نیت حمایت از آسیب دیدگان “جسمی وجانی” امر به معروف و نهی از منکر تهیه شده بود. در آن ماده واحده آمده بود: “هرگاه فردی در مقام دفاع از شعائر اسلامی به‌شرط عدم استفاده از الفاظ رکیک اقدام به امر به معروف و نهی از منکر نماید و به این جهت به او صدمه جسمی و جانی وارد آید، حسب مورد مشمول قوانین و مقررات مربوط به جانبازان و شهدا می‌شود.”
اما طرح جدیدی که کلیات آن در مجلس به تصویب رسید شامل ۲۴ ماده و چندین تبصره است. در ماده چهرم این طرح آمده است: “مراتب امر به معروف و نهی از منکر، قلبی، زبانی، نوشتاری و اقدام عملی است که مراتب زبانی و نوشتاری آن وظیفه آحاد مردم و دولت است و اقدام عملی آن تنها وظیفه دولت است، مگر در مواردی که قانون به نحو دیگری تعیین کرده باشد.”
بر این اساس و در صورت تصویب نهایی طرح، حتی “اقدام عملی” افراد غیرمسئول هم در موارد خاص، مورد حمایت قرار گرفته است. در ماده سوم امربه معروف را تنها محدود به موارد علنی کرده است، اما عرصه عمومی را حتی تا برخی قسمت آپارتمانها هم گسترش داده و آورده است: “اماکنی که بدون تجسس در معرض دید عمومی قرار می گیرند، مانند قسمت های آپارتمان ها، هتل ها، بیمارستان ها و نیز وسایل نقلیه مشمول حریم خصوصی موضوع این قانون نیست.” به این ترتیب ورود به محوطه مشاع آپارتمانها و یا دخالت در حریم داخلی اتومبیل مردم نیز جزء حریم خصوصی محسوب نشده و اجازه داده شده است.
در ماده هشتم این طرح نیز آمده است: “در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر مستلزم اقدام جمعی یا انجام تجمع باشد، با درخواست حداقل سه نماینده از متقاضیان، ستاد امر به معروف و نهی از منکر موضوع ماده (۲۱) این قانون در اسرع وقت و حداکثر ظرف سه روز نسبت به تقاضای موضوع این ماده اتخاذ تصمیم می نماید.”
این ماده نیز در واقع زمینه ای برای اقدامات غیرقانونی گروه های فشار، از جمله انصار حزب الله محسوب می شود که در ماه های گذشته جنجال زیادی درباره اقدامات خودسرانه آنها ایجاد شده بود.
در ماده ۲۱ اعضای “ستاد امر به معروف و نهی از منکر” مشخص شده اند که ریاست آن چنین تعیین شده است: “یکی از ائمه جمعه تهران به انتخاب شورای سیاست گذاری ائمه جمعه به عنوان رئیس ستاد”
در ماده نوزدهم طرح نیز تصریح شده است: “سازمان بسیج مستضعفین موظف است با به کارگیری آحاد بسیجیان در چهارچوب قوانین نسبت به فرهنگ سازی و اجرای امر به معروف و نهی از منکر در مرتبه زبانی اقدام کند.” همچنین مواد زیادی از این طرح نیز در حمایت از کسانی است که “امر به معروف و نهی از منکر” می کنند.
تلاش نمایندگان راستگرای مجلس برای فراهم کردن زمینه قانونی تحرکات خودسرانه گروه های فشار در ایران، با بهانه اولویتهای فرهنگی “نظام” انجام می شود.
حجت الاسلام احمد سالک، از مدافعان این طرح در مجلس گفته بود: “در اسلام تاکیدات زیادی بر امر به معروف و نهی از منکر شده است و بقای جامعه و حاکمیت به آن بستگی دارد. فرهنگ، مهم تر از اقتصاد و صنعت است و همواره مظلوم واقع شده است. آسیب های فرهنگی به ویژه در فضای مجازی ضربه سنگینی به جامعه می زند، ممکن است برخی ها بگویند این طرح عجولانه است اما در راستای این طرح، کارشناسان زیادی تلاش کرده اند.”
حجت الاسلام حسینی عضو کمیسیون فرهنگی مجلس نیز در جلسه هفتگی انصار حزب الله تهران گفت: “مقام معظم رهبری در دیدار سال گذشته با شورای عالی انقلاب فرهنگی، مطالب مهمی را فرمودند که من همان را برای شما مطرح می‌کنم. ایشان فرمودند که بنده در مسائل فرهنگی به معنای واقعی کلمه احساس نگرانی می کنم.حقیقتاً دغدغه دارم.این دغدغه هایی است که ممکن است نیمه شب انسان را از خواب بیدار کرده و موجب شود انسان به درگاه خدا تضرع کند.من چنین دغدغه هایی دارم. البته این مطالب را در بین مردم نمی‌توانم بیان کنم. دغدغه هایی که من دارم: یکی این است که دشمن به ایمان جوانان حمله برده و این دغدغه من است.” او در بخش دیگری از سخنان خود اضافه کرد: “حضرت آقا معتقد نیست که فرد برود در یک جمع اراذل و اوباش امر به معروف کند. خب در اینجا معلوم است که برای شخص خطر جانی به‌وجود می‌‌آید. پس ایشان می‌فرمایند در برخورد با اراذل و اوباش دست جمعی بروید و امر به معروف کنید. امر به معروف یک واجب کفایی است یعنی اگر عده ای از این واجب فرار کردند، این وظیفه برگردن بقیه می‌ماند. در مصاحبه ای به بنده گفتند که انصار حزب الله می خواهد امر به معروف دست جمعی کند. بنده عرض کردم انصار حزب الله می خواهد در چارچوب قوانین به وظیفه شرعی خود عمل کند و این کار جدیدی نیست.”
