بعد از گذشت پنج روز از انتشار گزارش مقطعی گزارشگر ویژه از وضعیت حقوق بشر ایران، رئیس دستگاه قضایی آن را “سخیف، ناصحیح و غیر مستند” خواند و نائب رئیس کمیته حقوق بشر مجلس نیز با “یکسویه” دانستن این گزارش گفت: “این کمیته پیگیر شکایت از احمد شهید توسط دستگاه قضایی است.”
شیرین عبادی، رئیس کانون مدافعان حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل ۲۰۰۳ در واکنش به این اظهارات به روز می‌گوید: “آقای لاریجانی تصور کرده‌اند دنیا مانند ایران بی‌حساب و کتاب است و هر کس که زور بیشتر و مقام بالاتری داشته باشد می‌تواند هر کاری که دلش خواست انجام دهد.”
ارائه گزارش احمد شهید به اعضای سازمان ملل متحد در روز چهارشنبه ۲۷ مهر ماه، با واکنش بسیاری از کشورها از جمله آمریکا، آلمان، انگلیس، استرالیا روبرو شد. عموم این کشورها نسبت به وضعیت نقض حقوق بشر در ایران ابراز نگرانی کرده اند.
شکایت از احمد شهید
احمد شهید، وزیر خارجه سابق مالدیو که خرداد ماه به عنوان گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران انتخاب شد، روز شنبه هفته جاری اولین گزارش خود از وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی را منتشر و با تاکید بر موارد متعدد نقض حقوق بشر در ایران، نگرانی خود را اعلام کرد.
فروردین ماه، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه‌ای به تعیین گزارشگر ویژه‌ای برای بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران رأی داد. قطعنامه‌ای که حاصل ۲۲ رای موافق و ۷ رای مخالف در کنار ۱۴ رای ممتنع شرکت کنندگان در نشست این شورا در ژنو بود.
این اولین بار بود که شورای حقوق بشر سازمان ملل به تعیین گزارشگری ویژه برای ایران رای می‌داد؛ شورایی که از سال ۲۰۰۶ تشکیل شده است. پیش از آن و در سالیان گذشته سه نماینده وِیژه سازمان ملل در امور حقوق بشر برای ایران از سوی سازمان ملل تعیین شده بود.
بعد از گذشت چند روزاز انتشار گزارش آقای شهید، دبیر و سخنگوی کمیته حقوق بشر کمیسیون امنیت ملی جمهوری اسلامی، در اولین واکنش به انتشار این گزارش گفت: “این آمادگی وجود دارد که گزارش این فرد در کمیسیون امنیت ملی مجلس بررسی شود.”
به گزارش رسانه‌های دولتی نقوی حسینی به خبرنگاران گفته بود: “هنوز به ما مستنداتی نرسیده است. باید مستندات برسد. کمیته حقوق بشر مجلس باید به گزارش‌ها و استناداتی که برایش ارسال می‌شود رسیدگی کند. ما که نمی‌توانیم چمدانمان را‌برداریم و این در و آن در بزنیم که ببینیم کجا چه اتفاقی افتاده است.”
چند روز پس از این اظهارات اما”رئیس قوه قضاییه دادستان کل کشور و ستاد حقوق بشر قوه قضاییه را مأمور کرد که پرونده ویژه‌ای را در قبال جنایت‌های آمریکا علیه ایران و علیه کشورهای اسلامی گشوده و آن را پیگیری کنند.”
آملی لاریجانی با “سخیف و ناصحیح و غیر مستند” خواندن این گزارش گفته است: “ما حقوق بشر املا شده از سوی غرب را نمی‌توانیم بپذیریم چرا که ما یک نظام دینی را پذیرفته‌ایم و از مبانی حقوق بشر اسلام هم قاطعانه و البته کاملاً عقلانی دفاع می‌کنیم.”
همزمان یک نماینده مجلس هم گفته است که گزارش اخیر گزارشگر سازمان ملل “یکسویه و تحت مدیریت صهیونیسم بین‌الملل” برای فشار به جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است.
محمد کریم عابدی نماینده فردوس و طبس و نائب رئیس کمیته حقوق بشر مجلس شورای اسلامی در مصاحبه با خبرگزاری فارس، نزدیک به نهادهای نظامی ـ امنیتی، گفته است: “گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل وامدار رژیم صهیونیستی بوده و در جریان تهیه گزارش جعلی و یکسویه خود با منافقین که مستقیماً از سازمان سیا حقوق دریافت می‌کنند، همکاری کرده است.”
او همچنین این گزارش را “ایجاد شانتاژ تبلیغاتی علیه جمهوری اسلامی»” خوانده و گفته کمیته حقوق بشر مجلس پیگیر شکایت از احمد شهید توسط دستگاه قضایی است.
لاریجانی در جایگاه متهم
در مقابل این اظهارات، شیرین عبادی، رئیس کانون مدافعان حقوق بشر در مصاحبه با روز می‌گوید: “سخنان آقای لاریجانی من را به یاد این شعر زیبای فارسی می‌اندازد که می‌گوید: آینه چون نقش تو بنمود راست - خود شکن آئینه شکستن خطاست. او تصور کرده است دنیا مانند ایران بی‌حساب و کتاب است و هر کس که زور بیشتری داشته باشد و مقام بالاتری داشته باشد می‌تواند هر کاری که دلش بخواهد انجام دهد. ایشان نه تنها حق ندارند از آقای احمد شهید شکایت کنند بلکه باید به عنوان متهم روزی پاسخگوی این همه نقض حقوق بشر هم باشند.”
برنده ایرانی جایزه صلح نوبل می‌افزاید: “گزارش آقایی شهید کاملا مستند است. اما اینکه چرا تنها قسمتی از نقض حقوق بشر را گزارش کرده، به این دلیل است که ایران با ممانعت از ورود ایشان مانع شد تا او به صورت عینی به موارد مختلف نقض حقوق بشر در ایران بپردازد.”
به گفته خانم عبادی احمد شهید گفته اگر اجازه سفر به ایران را داشت می خواسته با خانواده “شهدای آزادی بعد از انتخابات” و همچنین زندانیان سیاسی دیدار کند و از این رو گزارش کاملتری ارائه دهد. اما مقامات جمهوری اسلامی پس از تعیین گزارشگر ویژه از صدور ویزا و اجازه ورود او به ایران جلوگیری کردند.
زهره الهیان و محمد کریم عابدی دو نماینده اصولگرای مجلس، صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه و رامین مهمانپرست، سخنگوی وزارت امور خارجه از جمله مقامات جمهوری اسلامی بودند که با ورود گزارشگر ویژه حقوق بشر به ایران مخالفت کردند.
شیرین عبادی می‌گوید: “دولت ایران مطابق معمول خلف وعده کرد و از صدور اجازه ورود گزارشگر به ایران جلوگیری نمود. اکنون آقای لاریجانی و سایر ناقضین حقوق بشر فریاد برآورده‌اند که این گزارش را قبول ندارند. من شک ندارم که گزارش آقای شهید کاملا حقیقت را بیان کرده؛ حتی وضعیت از آنچه در گزارش هم آمده بد‌تر هست. اما در گزارش‌های بعدی به مسائل بیشتری اشاره خواهد شد.”
گزارش احمد شهید در سازمان ملل
واکنش‌های مختلف به گزارش مقعطی گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران در حالیست که گزارش او از وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی به هنگام ارائه به اعضای سازمان ملل متحد در روز چهارشنبه، ۲۷ مهر ماه، با تمجید بسیاری از کشورهای عضو این سازمان و در برابر انتقاد نماینده جمهوری اسلامی روبرو شده است.
به گزارش کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران، احمد شهید در این جلسه گفته با توجه به اینکه جمهوری اسلامی با وی همکاری نکرده، برای تنظیم گزارش اولیه‌اش، وقت کافی نداشته است.
به گفته گزارشگر ویژه حقوق بشر با این حال چنین گزارشی با هدف بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه شده و این دستور کار دو نتیجه “مهم” در پی خواهد داشت: “اول اینکه این دستور فرصتی برای فهم بهتر وضعیت حقوق بشر در ایران فراهم می‌کند. دوم اینکه فرصتی برای بررسی چالش‌های حقوق بشر فراهم می‌کند.”
نماینده آلمان در سازمان ملل متحد با “مثبت” ارزیابی کردن گزارش احمد شهید گفته است که وضعیت حقوق بشر درایران “رو به وخامت” است و جمهوری اسلامی به نادیده گرفتن قوانین بین المللی ادامه می‌دهد.
نماینده آمریکا هم در جلسه روز چهارشنبه سازمان ملل با تقدیر از این گزارش تاکید کرده که مهم‌ترین مساله حقوق بشر در ایران قوه قضاییه، و مساله اعدام در نبود رویه‌های قضایی مناسب است.
نماینده اتحادیه اروپا هم با ابراز نگرانی شدید از وضعیت حقوق بشر در ایران به گزارشگر ویژه گفته باید به وضعیت میرحسین موسوی و کروبی هم توجه کرد.
نمایندگان انگلیس، کانادا، مالدیو، سوئیس و نیوزلند نیز از جمله کشورهایی بودند که از ممانعت جمهوری اسلامی از ورود آقای احمد شهید و همچنین نقض فزاینده حقوق بشر در ایران انتقاد کردند.
گفتنی است نماینده جمهوری اسلامی در این جلسه با انتقاد از گزارش احمد شهید، خطاب به آمریکا و انگلیس گفته است که آن‌ها بهتر است به جای ایران به وضعیت داخلی کشورهای خود و همچنین آنچه او “کشتار میلیون‌ها نفر در سراسر جهان” خوانده رسیدگی کنند.
