چراغ های رابطه تاریکند؟

نویسنده

‏‏nafisezarehkohan.jpg

قریب به 30 سال پیش بود که مهندس مهدی بازرگان در حاشیه حضورش در جشن استقلال الجزایر دست برژینسکی ‏‏(شاور امنیت کاخ سفید) را فشرد و به تعبیر ادوارد سعید “کارش یکسره شد” که گویی این آخرین دستی بود که یک ‏مقام ایرانی با یک مقام امریکایی از سر دوستی داد والبته مهم ترآن که تحت پوشش رسانه ای هم قرار گرفت .‏

دیدار بازرگان با برژینسکی به همراه ابراهیم یزدی،مجتهد شبستری و مهدی چمران، درست در شرایطی که ایران در ‏التهاب انقلاب می سوخت و امپریالیسم مطابق با امریکا قلمداد می شد جرقه ای بود که درخرمن رابطه میان این دو ‏کشورافتاد و سوزاند رابطه ای را که هنوز با گذشت 30 سال تجدید بنا نشده است .‏

دانشجویان خط امامی راهی سفارت امریکا شدند و 55 امریکایی را به مدت 444 روز گروگان گرفتند، دولت مهندس ‏بازرگان به نشانه اعتراض استعفا داد و داستان پایان نیافت مگر سالی و دوماهی بعد تر، آن هم در دولت جدید امریکا ‏که ریگان جمهوری خواه رییسش بود.‏

و اکنون در شرایطی 13 آبان و تسخیر سفارت امریکا در آستانه 30 سالگی قرار گرفته است که فردا روزی قرار ‏است انتخابات امریکا برگزار شود و اوبامای سیاه پوست ،جوان و دموکرات با مک کین، پیر و جمهوریخواه رقابت ‏کند رقابتی که اگرچه بسیاری باور به غیرقابل پیش بینی بودن نتیجه آن دارند، اما نظرسنجی ها و تحلیل ها حاکی از ‏پیروزی نخستین کاندیدای سیاه پوست امریکایی در پست ریاست جمهوری دارد .‏

به روایت تاریخ، انتخابات امریکا و کاندیداهایش آنگاه برای ایران و مردمش پر رنگ شد که جان اف کندی دموکرات ‏کاندیدای ریاست جمهوری سال 1973 شد وبا شعارهایی هم چون حقوق ملت ها و گفت و گو با بلوک شرق رای آورد ‏و این چیزی بود که رژیم شاه آن را خوش نداشت و برآن شد که در پی حضور او اندکی فضای سیاسی راباز کند. اما ‏پس از ترور کندی و آمدن نیکسون جمهوری خواه ستاره بخت شاه تابیدن گرفت و ژاندارم منطقه خوانده شد هر چند که ‏باحضور کارتر و طرح شعار حقوق بشر ستاره شانس آقای پادشاه افول کرد وپایه های حکومتش بیش از پیش لرزید و ‏ناگهان فروریخت. و این نخستین تغییری نبودکه با حضور یک دموکرات درمقام رییس جمهورامریکا در ایران رخ ‏نمایاند که پیش از آن در زمان ترومن داستان انقلاب سفید مطرح شده بود وبعدها پس از انقلاب هم پررنگ ترین نمونه ‏اش شد حضور دولت اصلاحات.‏

اما این یک روی سکه بوده است که در زمان حضور جمهوریخواهان بر مسند ریاست جمهوری امریکا نیزشق دومی ‏پررنگ ترشده است و همکاری های خواسته یا ناخواسته ایران و امریکا قوت بیشتری گرفته است؛ که اگر همراهی با ‏رژیم شاهنشاهی نمونه پیشا انقلابی اش باشد آزادی گروگانهای امریکایی درست در روز ورود ریگان جمهوریخواه به ‏کاخ سفید می تواندبا اهمیت ترین نمونه پسا انقلابی اش نام بگیرد. ‏

و همین طور در امتداد آن می توان از ماجرای مک فارلین و فروش اسلحه از سوی امریکا به ایران در جنگ با عراق ‏در دولت ریگان، بی طرفی رضایتمندانه در حمله اول امریکا به عراق در زمان بوش پدر( که پذیرش دوباره قرارداد ‏‏1975 الجزایر را از سوی صدام تسریع کرد) وهمکاری های پنهان و آشکار ایران و امریکا برای نابودی طالبان ‏افغانستان و سرنگونی صدام حسین در زمان بوش پسر را نام برد .‏

والبته در این میان آخرینش را می توان همین نشستن نماینده ایران در دولت نهم بر سر میز مذاکره با امریکایی ها بر ‏سر اوضاع عراق خواند ،امری که 28 سال تابو بود. و حال در آستانه سی امین سال انقلاب نگاه به امریکا و رابطه با ‏آن با همان روزها که دانشجویان خط امامی سفارتش را گرفتند و مردم شبانه روزی در مقابل آن آرزوی سرنگونی اش ‏را کردند تفاوت کرده است که اگر در دید مردم آن زمان مقابله باامریکا و بستن راه های گفت گو با آن کاری بزرگ و ‏مهم بود حالا برقرای رابطه با این کشور و گشودن درهای بسته امری با اهمیت می نمایاند و از همین روست که شاید ‏به باور خیلی ها حضور دموکرات ها برای ایران شانس بیشتری به ارمغان خواهد آورد و اوبامای سیاه پوست که گفت ‏و گو با ایران بی هیچ شرطی را وعده داده است به حال رابطه این دو کشور مفید خواهد بود ،هرچند که این نکته را ‏نباید دور از ذهن داشت که سیاست کلی این دو رقیب در قبال ایران تقریبا شبیه به هم است.‏

و در چنین موقعیتی نگاه مثبت اصولگرایان به حضور یک دموکرات در مقام ریاست جمهوری امریکا راهم می توان ‏نشان دیگری دانست؛ چه آخرین حضور احمدی نژاد در نیویورک با همراهی حمید مولانا و هوشنگ امیر احمدی طبق ‏نظر تحلیل گران علامتی از رویکرد مثبت وی به گفت وگوبود هرچند که ظاهرا با پاسخ سرد دو کاندیدای امریکا ‏مواجه شد .‏

و این چنین است که می توان گفت اگر روزی درهای رابطه ایران و امریکا در دولت یک دموکرات بسته شد شاید با ‏آمدن دموکراتی دیگر این در باز شود، اگرچه هنوز هیچ چیز مشخص نیست، اما باید در انتظار نتیجه انتخابات امریکا ‏و شرایط پس از آن ماند و دید این سه دهه قهر تمام می شود یا چراغ های رابطه هم چنان تاریک خواهند ماند!‏

منبع: اعتماد ‏