قانون اساسی چیزی نیست که به طور اتفاقی و یا بدون بررسی و مطالعه کافی تنظیم شده باشد. این قانون پس از پیروزی انقلاب و با در نظر گرفتن نیازها و آرمانها و اهدافی که انقلابیون داشتند تنظیم شده است، و توجه به برخی از اصول قانون اساسی نشان می‌دهد که وضع کنندگان آن بعضی از دردها و رنجها را شخصا تحمل کرده و چشیده بودند و در تنظیم آن تلاش کرده‌اند راه اعمال تحقق این رنجها و دردها را ببندند. از سوی دیگر، اصل هشتم قانون اساسی این حق را برای مردم قائل شده که نسبت به دولت امر به معروف و نهی از منکر کنند و این را نه تنها حق بلکه وظیفه مردم اعلام کرده است. همچنین در قسمت اخیر اصل نهم نیز قانونگذار مقرر کرده هیچ مقا‌می‌حق ندارد به نام حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور آزادی‌های مشروع را هر چند با وضع قوانین و مقررات سلب کند.
باید توجه شود که وقتی حتی حفظ استقلال و تمامیت ارضی کشور، نتواند بهانه وضع قوانین که سلب آزادی‌های مشروع است قرار گیرد به طریق اولی برای مسائل دیگری که اهمیت آنها کمتر از این مقوله است مطمئنا نمی‌توان آزادی‌های مشروع را سلب کرد حتی با وضع قوانین و مقررات. همچنین اصل نوزدهم قانون اساسی متذکر به تساوی حقوق مردم ایران از هر قوم و قبیله بدون توجه به رنگ- نژاد- زبان و مانند اینها شده و در اصل بیستم نیز تساوی حقوق زن و مرد اعلام شده است.
اصل بیست وسوم قانون اساسی تفتیش عقاید را ممنوع اعلام کرده و اصل 24 در بر دارنده اعلام آزادی مطبوعات و بیان است،. همچنین اصل 25 نیز شنود و تجسس جز به حکم قانون (یعنی امر قضایی) را ممنوع کرده و اصل بیست وهفتم نیز راهپیمایی و تشکیل اجتماع بدون سلاح را به شرط آنکه مخل به مبانی اسلام نباشد مطلقا آزاد اعلام کرده است. اصل 32 حقوق فردی را که اتها‌می به او متوجه شده و دستگیر می‌گردد را پیش بینی کرده و اصل 34 دادرسی منصفانه را مفادا حق همه مردم دانسته و اصل 35 نیز داشتن وکیل بدون هرگونه قید و شرط را حق مردم دانسته است.
همچنین اصل 38 قانون اساسی نیز مقرر داشته هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار- یا کسب اطلاع ممنوع است. اجبار شخص به شهادت- اقرار یا سوگند مجاز نیست و چنین شهادت و اقرار و سوگند فاقد ارزش و اعتبار است و متخلف از این اصل طبق قانون مجازات می‌شود. درنهایت اینکه در اصل 39 قانون اساسی آمده است که هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت یا تبعید شده به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است.
اگر به بررسی اصول قانون اساسی ادامه دهیم مواردی از این دست بسیار خواهیم یافت که اگر دقیقا و بدون تبعیض اجرا شود کشور ما در موقعیتی قرار خواهد گرفت که می‌تواند مورد حسد کشورهای بسیاری قرار گیرد. بدون تردید اگر قانون اساسی موجود به طور کامل اجرا شود و همگان از ضعیف و قوی آن را لازم الاجرا بدانند و اجرا کنند به وحدت و وفاق ملی بسیار نزدیک خواهیم شد.
منبع: آرمان، 8 مهر