جکسون دیل
ایران از ژوئن امسال به کنترل گروهی ازروحانیون افراطی تندروو فرماندهان سپاه پاسداران در آمده است که اعتقاد دارند باید کشوررا هسته ای کرده و بر منطقه خاورمیانه تسلط پیدا کنند. از این گفته پیداست که مخالفان این وضعیت- یعنی جنبش توده ای که در راهپیمایی ها شعارهایی از قبیل “مرگ بر دیکتاتور” و “نه به لبنان ، نه غزه” سر می دهند- بیشتر از گروه حاکم می تواند با سیاست مراوده اوباما همراه باشد.
شاید هم این طور نباشد. طبیعت همیشگی ایران این بوده است که خارجیان را که بر اساس قواعد سیاسی خاص خود رفتار می کنند یا در پی تعهدات ناروشنی هستند، مستاصل سازد. غرب این واقعیت را بار دیگردر هفته پیش تجربه کرد، زمانی که دولت محمود احمدی نژاد یک طرح ساده برای مبادله اورانیوم غنی شده در برابر میله های سوخت را در باتلاقی ازمذاکرات مجدد و پیشنهادات متقابل فرو برد. من هم این خصیصه را در گفتگوهای اخیر با یکی از نمایندگان برجسته ایران در خارج ازکشور و از هواداران «جنبش سبز» به یادآوردم؛ اوشدیدا اعتقاد دارد که غرب فقط وقت خود را تلف می کند.
عطاالله مهاجرانی ، که سخنگوی نامزد ناراضی ریاست جمهوری، مهدی کروبی در اروپا بود، به واشنگتن آمد تا درکنفرانس سالانه “موسسه واشنگتن برای سیاست های شرق نزدیک” سخنرانی کند. جمعیت حاضر که عمدتا طرفدار اسرائیل بودند انتظار شنیدن نطقی را داشتند که محکومیت قاطع احمدی نژاد و فتنه جویی های او و همچنین وعده سرنگونی او را توسط جنبش سبز بیان کند.
اما در عوض چیزی که آنها شنیدند، سخنرانی بود که با محکوم کردن دخالت آمریکا در کودتای 1953 در تهران آغاز شد و با تکراربسیاری از شعارهای احمدی نژاد در مورد ایالات متحده آمریکا و برنامه هسته ای ادامه یافت. مهاجرانی که وزیر فرهنگ دولت لیبرال ایران در دوره محمد خاتمی دردهه 1990 بود، مخالفت خود را با انکار رئیس جمهور فعلی از هولوکاست بیان کرد و درجایی اضافه کرد که ایران «نباید بیش از فلسطینی ها فلسطینی باشد».
اما او درارتباط با رژیم کنونی تاکید کرد که کشور هایی که به دنبال توقف برنامه هسته ای ایران هستند خود دارای سلاح های هسته ای هستند؛ به عنوان مثال اسرائیل. وی گفت اسرائیل برای تامین سلاح های هسته ای برای شاه سابق ایران قراردادهایی داشت. وی گفت تهدید احمدی نژاد به نابودی اسرائیل با آنچه هیلاری کلینتون در جریان مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری در مورد ایران گفته است تفاوتی ندارد. از وی پرسیده شد که آیا اسرائیل حق وجود دارد که او ازپاسخ دادن خودداری کرد.
در مورد اینکه «جنبش سبزهیچ انتظاراتی» برای حمایت غرب از دموکراسی و حقوق بشردر ایران ندارد، مهاجرانی با لبخند طعنه آمیزی اعلام کرد: «هنگامی که ما می گوییم در حال حاضر هیچ انتظاراتی نداریم انتظاراتمان برآورده می شود.» وی همچنین در « سوء استفاده» از ضعف رژیم احمدی نژاد برای انجام معامله ای که منافع ایران را زیر پا بگذارد هشدار داد. وی گفت مخالفان دولت، هر گونه امتیازی به غرب را که توسط دولت نامشروع احمدی نژاد داده شود به رسمیت نخواهند شناخت؛ نکته ای که هفته گذشته توسط رهبران جنبش سبزدر انتقاد از طرح معاوضه اورانیوم نیز مورد تاکید قرار گرفت.
سخنرانی مهاجرانی نه فقط آمریکایی ها، بلکه لیبرال های ایران را نیزکه جزو مخاطبان بودند خشمگین ساخت . یکی از آن ها، مهدی خلجی ، بعد از جلسه اشاره کرد که هر چند مهاجرانی سخنگوی کروبی است اما وی نماینده شمار گسترده ای از جوانان ایرانی که در تظاهرات خیابانی شرکت می کنند نیست . وی گفت: «رهبران واقعی این جنبش دانشجویان ، زنان، فعالان حقوق بشر و فعالان سیاسی هستند که هیچ تمایلی به همکاری در یک حکومت مذهبی و یا در چارچوب قانون اساسی موجودندارند.”
این احتمالا درست است. اما این واقعیت باقی است که تا آنجا که کروبی ومیرحسین موسوی در پی تغییر احمدی نژاد و رهبر ایران آیت الله علی خامنه ای هستند، این تغییرات عمدتا جنبه سلیقه ای خواهد داشت. مهاجرانی در مصاحبه ای پس از آن جلسه به من گفت: «ما با تمام چیز هایی که احمدی نژاد می گوید مخالف نیستیم؛ نقطه اختلاف اصلی ما مساله انتخابات است که به نحوآشکاری در آن تقلب شد.»
مهاجرانی انسان پیچیده ای است؛ او سخنان خود را با اشاره به افرادی چون فاکنر، ویتمن، داستایوفسکی و کافکا آغاز کرد. اوقبول دارد که جنبش مخالفان دولت ایران ائتلافی گسترده تشکیل شده که از بسیاری از عناصرآن متفاوت با وی، برخی از آنها به مراتب لیبرال تر از او هستند. چیزی که شاید دلیلی باشد برای پیام مایوس کننده دیگر او که “نیابد انتظار داشت انقلاب سبز در آینده ای نزدیک به نتیجه برسد.”
او می گوید: «جنبش سبزمسابقه دو 100 متر نیست که بتوان فورا به تعیین رهبر پرداخت؛ بلکه یک ماراتن طولانی است.» وی گفت: «نسل های متعددی باید در این مسابقه شرکت کنند. در این مسابقه یکی نسل آزادی بدست آمده توسط نسل قبلی را تثبیت می کند و به دویدن ادامه می دهد.» من بعدا از او پرسیدم مردم غرب چگونه باید بین یک دهه یا بیشتر که او معتقد است برای رسیدن به آزادی لازم است و زمان یک تا سه سال که ممکن است رژیم کنونی به سلاح هسته ای دست یابد، ارتباط بر قرار کنند؟ او جواب داد: «این یک مشکل جدی است؛ من هیچ نسخه ای برای این بحران ندارم».
منبع: واشنگتن پست، 1 نوامبر
