صفحه ساندیس‌خورها در ویکی‌پدیا

محمدرضا یزدان پناه
محمدرضا یزدان پناه

» یک "موفقیت مجازی" دیگر برای جنبش سبز

صفحه ویژه “ساندیس‌خورها” در دانشنامه ویکی‌پدیا راه اندازی شد. ویکی‌پدیا در توضیح مفهوم ساندیس‌خور در این صفحه نوشته است: “ساندیس خور در ادبیات سیاسی زمان جمهوری اسلامی از سوی جنبش سبز به تظاهرکنندگانی گفته می‌شود که از سوی حکومت و برای حمایت از حکومت تظاهرات می‌کنند. دلیل عمده آن این است که بین تظاهر کنندگان خوراکی‌هایی مانند ساندیس و تی تاپ و دیگر اغذیه سرد توزیع می‌گردد.”

در صفحه ویژه ساندیس‌خورها در ویکی پدیا، برخی موارد استفاده از این واژه در بین سیاستمداران و حتی ورزشکاران ایرانی دیده می شود.

به عنوان مثال در این دانشنامه به نقل از غلامعلی رجایی (استاد دانشگاه و نویسنده حامی میرحسین موسوی) آمده است: “مضحک اینکه در کنارهمین تاختن بعضی اصولگراها به خارج نشینها کسی که نزدیک به چند دهه‌است شهروند آمریکای عزیز! است و شهرت مولانایی داشته و دارد و درمراکز علمی رسانه‌ای آنجا مسئولیت و مقام وتدریس دارد بعنوان مشاور بیخ گوش رئیس دولت نشسته‌است که اگر این ذنب لایغفر را خاتمی ودیگران مرتکب می‌شدند وپاسپورت آمریکا و افتخار شهروندی دوگانه ایران وآمریکا داشتند خیابان‌ها از کفن پوشان و ساندیس نوشان! بند می‌آمد.”

ویکی‌پدیا در ادامه، سخنان عطاءلله مهاجرانی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نخست خاتمی را منتشر کرده که گفته است: “آنچه در روز ۲۲ بهمن اتفاق افتاد غیر از بخش طبیعی آن، که بسیاری از مردم در راهپیمایی شرکت می‌کنند و به قصد این که ساندیس بخورند، هم نمی‌آیند!”

این دانشنامه اینترنتی در پوشش نظر حامیان حکومت اسلامی و مسئولان دولتی هم واکنش روزنامه دولتی ایران و وزیر فعلی فرهنگ و ارشاد اسلامی را درج کرده است.

روزنامه ایران روز 25 بهمن 1388 نوشته بود: “در حالی که رسانه‌های ضدانقلاب با مشاهده شور و احساسات بی‌نظیر مردم برای شرکت در راهپیمایی از چند روز پیش با فرار به جلو سعی داشتند چنین القا کنند که مردم عادی در راهپیمایی شرکت نکرده و کارمندان با پول و ساندیس در راهپیمایی شرکت می‌کنند، حضور بی‌نظیر و منحصر به فرد مردم رسانه‌های خارجی را مبهوت کرد.”

ویکی‌پدیا همچنین انتقاد سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همایش ملی جنگ نرم را منعکس کرده که طی آن گفته بود: “عده‌ای حضور پرشکوه مردم در راهپیمایی روز نهم دی را به سخره گرفتند و آن را همایش کیک و ساندیس اعلام کردند.”

 

آغاز ساندیس‌خوری

واژه ساندیس‌خور نخستین بار پس از راهپیمایی نهم دی ماه طرفداران حکومت، در محافل خبری و جامعه مطرح شد. به دنبال برگزاری این راهپیمایی، طرفداران جنبش سبز با انتشار گسترده تصاویری از توزیع گسترده ساندیس و کیک میان شرکت کنندگان در تظاهرات در اینترنت و تلویزیون‌های ماهواره‌ای، آنها را “ساندیس‌خور” خطاب کردند.

این اتفاق پس از راهپیمایی 22 بهمن همان سال نیز تکرار شد؛ راهپیمایی که رهبران جنبش سبز آن را “مهندسی شده” خواندند.

از آن پس استفاده از این واژه به سرعت جای خود را در بین برخی از طرفداران جنبش سبز باز کرد و به یکی از معروف‌ترین واژگان سیاسی ایران تبدیل شد. هم اکنون وبلاگ‌ها و شبکه‌های اجتماعی اینترتنتی مخالفان دولت، سرشار از واژه ساندیس‌خور در توصیف هواداران حکومت است.

این مسئله البته واکنش منفی حامیان رهبر جمهوری اسلامی و محمود احمدی‌نژاد را به دنبال داشته است.

 

پدر در پدر: ساندیس‌خور

سایت های خبری حامی آیت الله خامنه ای پس از راهپیمایی 9 دی 1388 به طور دسته جمعی مطلبی را با عنوان “ما پدر در پدر ساندیس‌خور هستیم” منتشر کردند.

نویسنده این مطلب با اشاره به آماده شدن طرفداران جنبش سبز برای حضور در راهپیمایی 22 بهمن سال گذشته، با اذعان به کم بودن تعداد حامیان حکومت در برابر طرفداران جنبش سبز، نوشت که: “ما به زور ساندیس هم که شده ۲۲ بهمن را از شما خواهیم گرفت.”

در ادامه این مطلب آمده بود که :“ما سی و یک سال به مدد همین ساندیس ها عراق و نه کل دنیا را پشت خاکریزهای فیزیکی و اعتقادی نگه داشتیم.”

وی در پایان نوشته بود: “می جنگیم می میریم، ساندیس هم می خوریم ولی ذلت سبز بودن را نمی پذیریم.”

سایت تابناک (نزدیک به محسن رضایی) روز 12 خرداد سال جاری با اشاره به سخنان ابوالحسن بنی صدر، نخستین رئیس جمهوری اسلامی، نوشت: “به نظر می رسد در فضای فعلی هم مطالبه رهبر انقلاب از دوستان سابق انقلاب، همین خواسته امام است که خواص باید مرزبندی شفاف با دشمنان داشته باشند تا تباه نگردند، چنانکه مشاهده کردیم که تاریخ خیلی زود تکرار شد و امت حزب الله و صاحبان اصلی این انقلاب، البته این بار به جای آجیل خور، با عنوان کیک و ساندیس خور خطاب شدند ولی باز هم مرزبندی شفافی صورت نگرفت.”

 

مخالفت کاربران با حذف صفحه

ویکی‌پدیا بزرگترین دانشنامه اینترنتی جهان است که در سالهای اخیر به مرجعی برای پوشش دادن تمام اطلاعات مربوط به دانش بشری تبدیل شده است.

این دانشنامه پس از تاسیس صفحه “ساندیس‌خورها” در یک نظرخواهی از کاربرانش خواست تا نظر خود را درباره حذف این صفحه از ویکی‌پدیا اعلام کنند.

موافقان حذف این واژه آن را “تمسخرآمیز” توصیف کردند و گفتند: “اگر بخواهیم هر توصیفی هم که گروه‌های سیاسی از طرفداران یکدیگر می‌کنند را در ویکی بیاوریم، باید سرفصل‌های دیگری برای نخود سبز و قورمه سبزی هم ایجاد کنیم که در سایت‌های مخالفین جنبش سبز به کرات استفاده می‌شود.”

در برابر موافقان حفظ این صفحه نیز آن را یک واژه معمول سیاسی و اجتماعی عنوان کردند که این واژه “دارای منابع متعدد” است و گفتند: “ساندیس و ساندیس خور جزء ادبیات سیاسی ایران شده و باید حفظ بشه برای اینکه این یکی از بهترین راههای آگاهی دادن به دوستانیست که در مورد این واژه نمیدانند.”

اکثریت کاربران ویکی‌پدیا مخالفت خود را با حذف این صفحه اعلام کردند و ویکی پدیا هم اعلام کرده که این صفحه در این دانشنامه باقی می‌ماند؛ مسئله‌ای که به معنای یک پیروزی دیگر برای هواداران جنبش سبز در فضای مجازی است.