دوستان به دور سفره نفت ایران

نویسنده

آنا فیفیلد ‎ ‎

تنها چند هفته بعد از آنکه جاکارتا به عنوان تنها عضو‎ ‎شورای امنیت به آخرین قطعنامه علیه برنامه هسته ای ‏ایران رأی موافق نداد،‏‎ ‎محمود احمدی نژاد همتای اندونزیایی خود را “برادر” خطاب کرد‏‎. ‎

آقای احمدی نژاد در جریان دیدار سوسیلو بمبانگ یودهویونو‏‎ ‎از تهران در ماه مارس گفت: “ما برای ایجاد ‏صلح بین المللی دست به کار‏‎ ‎خواهیم شد‎.‎‏”‏

دو کشور پنج معاهده امضاء کردند که یکی از آن ها شامل‏‎ ‎ساخت یک پالایشگاه در اندونزی به ارزش 6 ‏میلیارد دلاراست. در همین حال،‎ ‎آقای یودهویونو اطمینان خاطر داد که: “برنامه هسته ای ایران ماهیت صلح‏‎ ‎جویانه دارد و نباید به آن بعدی سیاسی داد‏‎.‎‏”‏

این یک الگوی آشنا ست. درحالیکه واشنگتن به دلیل سرپیچی‎ ‎های هسته ای ایران، به تبلیغات برای منزوی ‏ساختن این کشوربه تبلیغات علیه‎ ‎آن مشغول است، تهران هم نوعی استراتژی جهانی مبتنی بر سیاست دسته ‏چک را‎ ‎برای جلب پشتیبانی از برنامه هسته ای خود و دفع فشارهای غربیتدوین نموده‎ ‎است. به نظر می رسد ‏در دوره ای که بهای نفت سر به آسمان کشیده و بیم کاهش‎ ‎عرضه آن می رود، یک تولید کننده عظیم نفت دنیا ‏همیشه می تواند دوستانی‎ ‎داشته باشد‎.‎

گفتگوهای تهران با رهبران کشورهای در حال توسعه، نظیر‏‎ ‎دیدار با اندونزیایی ها، اغلب با تعهد این کشور ‏به ارایه کمک و سرمایه‎ ‎گذاری از یک سو، و جلب حمایت آنها از برنامه انرژی هسته ای ایران همراه‏‎ ‎بوده ‏است. آقای احمدی نژاد در دوره سه ساله ریاست جمهوری، به یکی از خوش‏‎ ‎سفرترین رهبران ایران تبدیل ‏شده و تقریباً هر ماه به یک سفر خارجی دست زده‏‎ ‎است. دیدارهای سال گذشته او شامل دیدار از بلاروس، ‏سوریه، ترکمنستان،‎ ‎ونزوئلا و سودان بوده است‎. ‎

ایران در کشورهای مورد بازدید آقای احمدی نژاد دست به‏‎ ‎انجام ده ها سرمایه گذاری زده است: 10 کارخانه ‏تولید آرد در ونزوئلا، یک‎ ‎سد و یک نیروگاه برق در مالی، یک وام 51 میلیارد دلاری برای طرح های‎ ‎زیرساختی سریلانکا و سرانجام بازسازی یک شرکت تصفیه روغن در زیمبابوه‏‎.‎

سعید لیلاز، سرمقاله نویس و منتقد صریح دولت احمدی نژاد،‎ ‎می گوید شکی نیست که این طرح ها بیشتر ‏جنبه سیاسی دارند تا اقتصادی. او‎ ‎گفت: “برای درک رفتار دیپلماتیک جمهوری اسلامی، می بایست ایالات ‏متحده را‎ ‎در مرکز آن تجسم کنید. تمام تلاش های دیپلماتیک ما حول برنامه هسته ای مان‏‎ ‎می چرخد، و برنامه ‏هسته ای ما حول روابط مان با ایالات متحده در چرخش است‎.‎‏”‏

البته این طور نیست که احمدی نژاد این کشورها را‏‎ ‎خام کرده باشد. برخی تحلیلگران می گویند کشورهای ‏آمریکای مرکزی و جنوبی‎ ‎ابتدا با روی باز کمک های ایالات متحده را پذیرفته اند و سپس به دشمنان‏‎ ‎خونی ‏آن کشور تبدیل شدند‎. ‎

تلاش های دیپلماتیک اخیر ایران، اعم از اینکه در نهایت‎ ‎با موفقیت همراه شود یا خیر، به روشن تر شدن ‏ماهیت جهانی بلند پروازی های‎ ‎این کشور منجر شده است. کاوه افراسیابی، یک مفسر سیاسی از آمریکا، می‎ ‎گوید: “ایران صاحب یک سیاست جهانی برای خنثی سازی تلاش های کشورهای تحریم‏‎ ‎کننده است. دولت ‏های تحریم کننده، ایران را به سوی جستجو برای یافتن‏‎ ‎دوستان جدید و متحد ساختن آنها در برابر استیلای ‏جهانی ایالات متحده پیش‏‎ ‎رانده است؛ و ایران برگ های اقتصادی زیادی برای بازی کردن در اختیار دارد‏‎.‎‏”‏

سعید جلیلی، دبیر شورای امنیت ملی ایران، اخیراً گفته‎ ‎است که این کشور خواستار تبدیل شدن به یک “قدرت ‏جهانی” و پیش بردن یک‎ ‎سیاست خارجی با اولویت “عدالت جهانی” است‏‎. ‎

بالا رفتن بهای نفت هم به این معنی است که آقای احمدی‎ ‎نژاد، علیرغم بدترشدن اوضاع اقتصادی کشورش، ‏بودجه بیشتری برای جلب نظر هم‏‎ ‎پیمانان در اختیار خواهد داشت. به دلیل بالا رفتن قیمت نفت، حتی ‏کشورهای‎ ‎توسعه یافته هم بیش از هر زمان دیگری به کمک احتیاج دارند‏‎.‎

یک تحلیلگر در تهران هم اخیراً گفته است که بهای 120‏‎ ‎دلاری هر بشکه نفت، دست احمدی نژاد را باز ‏گذاشته است. با این قیمت، ایران‎ ‎انتظار کسب 340 میلیون دلار در روز و 125 میلیارد دلار درآمد در سال ‏را‎ ‎دارد‎. ‎

این تحلیلگر گفت: “اگر ما در لبنان مشکلی ایجاد کنیم و‏‎ ‎این خود بهای نفت را 3 دلار در هر بشکه زیاد کند، ‏‏3 میلیارد دیگر به درآمد‏‎ ‎ما افزوده خواهد شد. بنابراین از نظر اقتصادی بسیار موجه است که 500‏‎ ‎میلیون ‏دلار به حزب الله داده شود”.‏

ایران از منابع عظیم انرژی برای تاثیرگذاری بر غول های‎ ‎اقتصادی و نیز کشورهای کوچک استفاده می کند. ‏هند در ماه جاری، علیرغم‎ ‎مخالفت های ایالات متحده به استقبال از آقای احمدی نژاد پرداخت تا به‎ ‎گفتگو ‏درباره احداث خط لوله 7.6 میلیارد دلاری از ایران به پاکستان و سپس‏‎ ‎هندوستان بپردازد‎. ‎

تحلیلگران می گویند بلندپروازی های جهانی ایران در صورت‏‎ ‎پیوستن این کشور به سازمان های منطقه ای ‏نظیر سازمان همکاری اقتصادی 10‏‎ ‎کشور جنوب آسیا، سازمان همکاری شانگهای و گروه امنیت بین دولت ‏ها به‎ ‎سرپرستی روسیه و چین که ایران درخواست عضویت خود را در ماه مارس به آنها‎ ‎ارائه داده، از قدرت ‏بیشتری برخوردار خواهد شد. (ایران پیشتر به عنوان عضو‎ ‎ناظر در این گروه پذیرفته شده بود درحالیکه ‏همین درخواست از سوی ایالات‏‎ ‎متحده در سال 2005 رد شده بود).‏

مایکل روبین، تحلیلگر مسائل ایران در موسسه محافظه کار‎ ‎اینتپرایز واشنگتن، می گوید واشنگتن به خوبی از ‏عهده درک این حقیقت‎ ‎برنیامده که ایران برای بدست آوردن متحد از یک استراتژی جهانی برخوردار‏‎ ‎است. ‏آقای روبین گفت: “ما درگیر یک کشمکش جهانی علیه ایران هستیم، اما‏‎ ‎ایران به بازی شطرنج دست زده و ما ‏نقش خانه های شطرنج را بازی می کنیم‏‎. ‎اگر چشمانمان را به آنچه ایران می کند ببندیم و یا اینکه اگر آنها‎ ‎استراتژی داشته باشند و ما نداشته باشیم، ایالات متحده نمی تواند امیدوار‏‎ ‎به مقابله با رشد فزاینده ایران باشد‎.‎‏”‏

منبع: فایننشیال تایمز- 28 مه‏‎ ‎