همزمان با آنکه رهبر جمهوری اسلامی نمایندگان مجلس و دولت را به تعامل با یکدیگر و عدم توهین فرا خوان، رئیس قوه قضائیه نیز از توهین به مذاکره کنندگان جمهوری اسلامی انتقاد کرد. در شرایطی که عمده درگیری ها میان جناح تندرو و دولت یازدهم بر سر بازدید بازرسان بین المللی از سایت های نظامی جمهوری اسلامی است، مدیرکل آژانس اتمی گفته این دست بازدید ها باید در توافق جامع با تهران ذکر شود. وزیر خارجه فرانسه هم گفته توافقی که بازدید از مراکز نظامی را لحاظ نکند مورد قبول پاریس نخواهد بود.
برای وارد شدن رهبر جمهوری اسلامی به جنجال روز دوشنبه در مجلس تنها ۲ روز لازم بود. آیت الله علی خامنه ای دیروز در دیدار سالانه اش با نمایندگان پارلمان جمهوری اسلامی که اکثریت آنان به جناح اصولگرایان وابسته هستند، بر تعامل میان اهالی بهارستان با دولت حسن روحانی تاکید کرد و به طور ویژه از آنان خواست همدیگر را “خائن” خطاب نکنند. او در ادامه افزود “تعامل با سوءظن و بنا را بر سازش، خیانت و سوءاستفاده طرف مقابل گذاشتن، به وجود نخواهد آمد ضمن آنکه حسن ظن به معنای خوش باوری و فریب خوردن نیز نیست.”
ولی فقیه جمهوری اسلامی اسمی به میان نیاورده اما مشخص است که مخاطب وی، مهدی کوچک زاده و دیگر یاران وی در جبهه پایداری هستند. ۴۸ ساعت پیش از سخنرانی آیت الله خامنه ای کوچک زاده، نماینده تهران، هنگام خروج جواد ظریف، وزیر خارجه، از صحن مجلس جلو وی را گرفت و با پرخاش اعلام کرد وی از زبان رهبر جمهوری اسلامی می گوید که رئیس دستگاه دیپلماسی نظام “خائن” است. ظریف هم که به مناسبت سوم خرمشهر چفیه بر دوش انداخته بود خاموش نماند و به او گفت “بیجا می کنی که از زبان او حرف می زنی. او خود زبان برای نظام است.”
حالا آیت الله خامنه ای که به نظر می آید همچون ۲ سال پایانی دولت دهم، ناچار شده است هر از چند گاهی میان نمایندگان مجلس و ساکنین پاستور وساطت کند با تاکید بر اینکه تعامل با گروکشی متفاوت است، گوشزد کرده: “مبنای نمایندگان و وزرا در تعامل، باید وظیفه قانونی و مصالح کشور باشد و نه گروکشی از یکدیگر.”
به زعم رهبر جمهوری اسلامی نمایندگان مجلس “اهانت آمیز” حرف می زنند و دولتی ها “نگاه سلطنت مابانه” دارند، این را می شود از این بخش سخنرانی وی نتیجه گرفت که گفته است :“نه نمایندگان باید نگاه تحقیرآمیز و همراه با اهانت داشته باشند و نه دولت و وزرا، نگاه سلطنت مآبانه. در همه مراحل باید ادب رعایت شود.”
در ۲ سال آخر ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد رسم بر این بود که پس از وساطت های وی، روسای قوایی که مورد خطاب بودند نامه یا بیانیه ای منتشر و اعلام کنند از این پس مشی خود را بر پایه اظهارات وی استوار خواهند کرد، و البته عموما در کمتر از یک هفته بار دیگر دعواها و جنجال ها را از سر گیرند.
حالا هم در نخستین واکنش دیروز صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه، با انتقاد از توهین به وزیر خارجه گفته است: “توهین به تیم مذاکره کننده یا انتشار مذاکرات غیرعلنی مجلس با تیم مذاکره کننده هیچ کمکی به روند مذاکرات نمی کند و وجهی ندارد”.
دولت حسن روحانی قرار است تا ۱۱ تیرماه توافق جامع اتمی با شش ابرقدرت جهان از جمله ایالات متحده را امضا کند و به نظر می آید در این مدت باقی مانده، قرارست تندرو ها تمام کوشش خود را به کار گیرند که یا مانع امضای چنین توافقی شوند و یا هزینه های آن را برای دولت یازدهم به حداکثر برسانند.
براساس اخبار به نظر می رسد رد حال حاضر بزرگ ترین مساله میان تهران و غرب این است که جمهوری اسلامی اجازه دهد بازرسان دیده بان اتمی سازمان ملل از برخی سایت های نظامی نیز بازدید و با کارشناسان هسته ای نظام نیز طی جلساتی گفتگو کنند.
دیپلمات های روحانی گفته اند تحت شرایطی بسیار محدود و کنترل شده امکان چنین بازدید هایی وجود دارد، اما آیت الله خامنه ای هفته گذشته در جریان یک سخنرانی صراحتا گفت اجازه هیچ نوع بازدیدی از هیچ سایتی را صادر نخواهد کرد.
وی در سخنرانی دیروزخود هم اعلام کرده مواضع اش همان است که در سخنرانی ها گفته: “مواضع ما در مسائل هسته ای همان مطالبی است که علناً برای مردم بیان کرده ایم و همین مطالب بصورت شفاهی و کتبی دقیقاً به مسئولین نیز گفته شده است.”
وی متذکر شده: “البته برخی مطالب هم برای تاکید و تبیین مواضع اصولی، خصوصی و غیرعلنی نیز گفته شده است.”
با این حال به نظر نمی رسد این الزاما یک بن بست قطعی باشد، چرا که پیشتر نیز آیت الله خامنه ای موارد مصداقی از خواسته هایش در مورد توافق هسته ای را اعلام کرده بود که تمام و کمال در متن تفاهم لوزان اعمال نشد. برای نمونه وی تیرماه سال ۹۲ تعداد سانتریفیوژ هایی را که باید بچرخد معین کرده بود اما در تفاهم لوزان تعداد سانتریفیوژهایی که تهران می تواند فعال داشته باشد با خواسته های رهبر جمهوری اسلامی در تطابق کامل نبود.
وی دیروز تلویحا تیم مذاکره کننده هسته ای به ریاست ظریف را به خاطر “تلاش سخت” تحسین کرد و گفت: “آنها باید بر مواضعی که اعلام شده است پافشاری کنند و امیدواریم بتوانند، مصلحت کشور و نظام را تأمین کنند.”
در همین حال، دیروز رئیس آژانس بین المللی انرژی هسته ای نیز وارد منازعه شد و گفت که بازدید از مراکز نظامی باید بخشی از توافق نهایی تهران و ابرقدرت های جهان باشد. یوکیو آمانو که با خبرگزاری فرانسه مصاحبه می کرد اظهار کرد: “تهران با اجرای پروتکل الحاقی در پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای معروف به ان‌پی‌تی موافقت کرده است؛ پروتکلی که بر پایه آن اجازه بازدید سرزده از مراکز هسته‌ای، و در صورت لازم، مراکز نظامی ایران، داده می‌شود.”
آژانس چندین و چند سال است که از تهران خواسته است اجازه دهد بازرسان اش سری به سایت نظامی پارچین در حومه تهران بزنند، سایتی که ظن آن می رود تهران چند سال پیش در آن انفجار هسته ای انجام داده باشد. این خواسته نه فقط در دولت روحانی که بیش از آن در دولت محمود احمدی نژاد نیز بارها و بارها تکرار شده بود.
آمانو البته می گوید: “به خاطر حساسیت این مراکز( نظامی) به مقداری ملاحظه نیاز خواهد بود، اما آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حق دارد درخواست بازرسی از تمامی مکان‌ها، از جمله مکان‌های نظامی، را بدهد.”
همزمان لوران فابیوس، وزیر خارجه دولت سوسیالیست فرانسه نیز روز چهارشنبه در پارلمان این کشور گفت پاریس به هیچ وجه توافقی که در آن بازدید از مراکز نظامی ایران ذکر نشده باشد را امضا نخواهد کرد. “اگر در توافق هسته‌ای صراحتا به امکان بازرسی از تاسیسات ایران از جمله مراکز نظامی اشاره نشود، فرانسه این توافق را نخواهد پذیرفت.”
شاید برآیند این اصرار و انکارهای غرب و نظام اسلامی باشد که باعث شد دیروز عباس عراقچی – دست راست ظریف در مذاکرات- اعلام کند ممکن است تهران و گروه ۱+۵ قادر نباشند تا ضرب الاجل ۱۱ تیرماه به توافق جامع دست پیدا کنند و این زمان تمدید شود.
عراقچی که پس از انتشار تفاهم لوزان در ماه فرودین، به جای ظریف وظیفه مذاکرات با دیپلمات های ۶ ابر قدرت جهان را عهده دار شده است، دیروز نیز برای ادامه مذاکرات وارد وین پایتخت اتریش شد و در همان فرودگاه به خبرنگاران بین المللی گفت: “مذاکرات تا مهلت دهم تیرماه ادامه پیدا خواهد کرد و ممکن است حتی فراتر از آن هم برود. ما مقید به زمان نیستیم بلکه مقید به این مسئله هستیم که یک توافق خوب با جزییاتی که مطلوب ماست حاصل شود، هرچند زمان زیادی طلب کند.”
