کمی پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، هم او و هم محمود احمدینژاد به شهر قم که بزرگترین مرکز روحانیون شیعه در جهان است سفر کردند.
در حالیکه روحانیون قم برای حسن روحانی فرش قرمز پهن کردند، احمدینژاد از چند پروژه کم اهمیت دیدن کرد و هیچ کدام از روحانیون را ملاقات نکرد.
در دوران احمدینژاد روحانیون نفوذ خود را از دست دادند و به حاشیه رانده شدند و در عوض نهادهای محافظه‌کار نظیر سپاه نفوذ بیشتری یافتند. با اینکه روحانی هیچ قولی در مورد بازگشت نفوذ آنها نداده است اما به نظر می‌رسد نسبت به آنها دید بازتری خواهد داشت.
روحانی با آگاهی از نگرانی روحانیون نسبت به مشکلات اقتصادی، که آنرا خطری برای ثبات نظام می‌دانند، گفت: “دولت قصد دارد برای عبور از مشکلات با روحانیون ارشد و حوزه تماس مستقیم داشته باشد.”
محمد قوچانی روزنامه‌نگار ایرانی گفت: “مسلما روحانیون در دولت جدید احساس آرامش بیشتری خواهند کرد.”
روحانیون قم، که در انقلاب ایران نقش مرکزی داشتند، به مرور استقلال خود را از دست دادند. آنها قبلا به خاطر وجوهاتی که از مردم دریافت می‌کردند از دولت مرکزی مستقل بودند اما به مرور بیشتر به دولت وابسته شدند.
حمایت آنها از رهبران سیاسی نظیر رهبر ایران، آیت‌الله خامنه‌ای، که در آغاز بر سر صلاحیت او تردید داشتند، به مشروعیت رهبران کشور در چشم پیروانشان کمک کرده و در عوض به آنها بودجه بیشتر و کنترل برخی از اقلام وارداتی نظیر شکر اعطاء شده است.
اما آنها با سیاسی شدن اعتبار خود را از دست دادند. مردم ایران بیشتر از کسانی پیروی می‌کنند که خود را از سیاست دور نگه داشته‌اند: مثل آیت‌الله علی سیستانی که در نجف عراق مستقر است و آیت‌الله حسین وحید خراسانی در قم.
با افزایش قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی سپاه، نفوذ قم کمرنگ‌تر شد. آقای احمدینژاد غیر روحانی که به سپاه نزدیک بود، نظر روحانیون را مبتنی بر اینکه زنان نباید در استادیوم فوتبال حضور پیدا کنند نادیده گرفت، هرچند که خود او نیز نظرش را بعدها عوض کرد. او همچنین یک زن را به عنوان وزیر بهداشت برگزید.
یکی از استادان اصلاح‌طلب علوم سیاسی دانشگاه می‌گوید: “روحانیون با یک استراتژی برنامه‌ریزی شده و طولانی‌مدت تضعیف شدند. روحانیون به خاطر نهاد مذهبی خود مورد احترام هستند اما کسانی که آینده ایران را رقم می زنند [سپاه پاسداران] وخود تمامیت‌خواه مدرن هستند، بر خلاف اعتقاد بسیاری، در آینده سیاسی ایران جای زیادی برای نفوذ روحانیون نمی‌بینند.”
اما پیروزی روحانی امید را به قم بازگردانده است. او 63 درصد آرای این استان را بدست آورده و در برخی از روستاهای این استان 100 درصد آرا را به خود اختصاص داده است.
ابوالفضل موسویان، یک روحانی نزدیک به اصلاح‌طلبان گفت: “روحانی مطمئنا نسبت به روحانیت رفتار منطقی‌تری خواهد داشت و شاید سعی کند آنها را تقویت کند. اگر روحانیت سعی کند استقلال خود را بازیابد و اجازه ندهند از آنها [توسط سیاستمداران] سوء استفاده شود، مردم بار دیگر به آنها اعتماد خواهند کرد.”
منبع: فایننشیال تایمز - 14 ژوئیه 2013
