مازیار رادمنش
با پایان یافتن ماموریت جواد ظریف، یکی از معتبرترین و مهم ترین دیپلمات های ایرانی در سی سال اخیر، و آخرین یادگار روزهای خاتمی در عرصه جهانی، تا مدتی دیگر به تهران باز خواهد گشت تا در این وزارتخانه، کلکسیون مردان مبارزه جویی که شنل های قرمز خود را برای عصبانی کردن جهان، جلوی سپرهای دیپلماتیک خود گرفته اند، کامل شود. دیپلمات هایی که با اعتراض جلسه را ترک می گویند، شام را به هم می ریزند، با خشم سخن می گویند تا فریاد هورای حزب الله در پایتخت طنین بیندازد. روزنامه اینترنشنال هرالد تریبیون در مورد جواد ظریف نوشت که وی انگلیسی را با لهجه آمریکایی سخن می گوید. به گفته هرالد حضور ظریف در سال گذشته در محافل آکادمیک آمریکا چنان فراوان بود که لیزا اندرسون رئیس دانشکده امور بین الملل دانشگاه کلمبیا به وی گفته بود: آیا دنبال پست و مقامی در اینجا هستید؟
هرالد تریبیون وی را چنین توصیف می کند: ظریف که بیشتر دوران بزرگسالی اش را در آمریکا گذرانده است، توانایی زیادی در برقراری ارتباط دوستانه با بسیاری از مردم و رهبران آمریکا دارد، در حالی که نماینده کشوری است که با رهبران آمریکا نزدیک نیست. ظریف شبیه مقامات ایرانی لباس می پوشد، با زنان دست نمی دهد، اما بسیار صمیمی است و همیشه موقع صحبت کردن لبخند به لب دارد. هرالد از قول دیمیتری سیمس رئیس مرکز نیکسون می گوید: “برای یک دیپلمات سخت است که تعادل درستی میان دفاع از کشورش و دفاع نکردن از موارد غیرقابل دفاع برقرار کند، اما ظریف در این زمینه موفق عمل کرد.”
جواد ظریف کیست؟
جواد ظریف، متولد 18 دی ماه 1338 در تهران است. سفیر و نماینده دائمی جمهوری اسلامی در سازمان ملل از تاریخ 5 اگوست 2002 تا کنون است. پیش از آن، ظریف معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت خارجه ایران به مدت یک دهه( از سال 1371 تا 1381) بود. او به عنوان یک دیپلمات حرفه ای سالها در موقعیت های مختلف در وزارت امور خارجه یا سازمان های بین المللی تلاش کرده است. وی متاهل است و دو فرزند دارد.
در دو دهه گذشته، جواد ظریف نقش فعالی در سازمان ملل، جنبش غیرمتعهدها و سازمان کنفرانس اسلامی بازی کرد. وی در همین اواخر بوسیله دبیرکل به عنوان یکی از اعضای بلندپایه گروه گفتگوی تمدنها تعیین شد. او همچنین به عنوان رئیس بسیاری از کنفرانس های بین المللی سازمان ملل متحد از جمله کمیسیون خلع سلاح( 1378)، ششمین نشست رسمی مجمع عمومی سازمان ملل متحد( 1371 تا 1372)، کمیته سیاسی دوازدهمین نشست در دوربان (1377)، کمیته عالی گفتگوی تمدنها در سازمان کنفرانس اسلامی. وی همچنین به عنوان رئیس آسیایی و آفریقایی کمیته حقوقی مشورتی از سال 1376 تا 1378 انتخاب شد.
جواد ظریف جزو معدود سیاستمداران ایرانی است که همه چیزش به نظر منطقی می رسد، وی به موقع درس خوانده، به شکلی منطقی موقعیت های اداری را به دست آورده، فعالیت های دیپلماتیک و آکادمیک خود را با موفقیت گذرانده است و حتی پس از تصفیه باورنکردنی وزارت امور خارجه، پس از روی کار آمدن احمدی نژاد که توسط رئیس جمهور و مشاورش مجتبی هاشمی ثمره صورت گرفت، جواد ظریف در سازمان ملل باقی ماند تا بتواند با آن لهجه آمریکایی غلیظ درباره هولوکاست، انرژی هسته ای و جنگ روانی میان ایران و آمریکا برای آمریکائیانی که مصاحبه های او را گوش می دهند، حرف بزند. جواد ظریف دکترای سیاسی و حقوق بین الملل خود را از بخش مطالعات بین المللی دانشگاه دنور گرفته است. وی علاوه بر انجام مسوولیت های دیپلماتیک، استاد بخش حقوق بین الملل دانشگاه تهران بود، جایی که وی در آن حقوق بشر، حقوق بین المللی و دیپلماسی چندجانبه را تدریس کرده بود.
ظریف به عنوان عضو هیات تحریریه برخی از نشریات آکادمیک ایران، مانند “نشریه ایرانی امور خارجی” و “سیاست خارجی ایران” به شمار می آمد و مقالاتی در مورد وسعت دامنه خلع سلاح، حقوق بشر، حقوق بین الملل و مناقشات منطقه ای نوشته است. نوشته او با عنوان “قدرت ضروری؛ گرایش به رهبری در مسیر جهانی شدن” در نشریه بررسی های بین المللی هاروارد، زمستان 2003، “واکنش های تروریسم، گفتگو و اصول اخلاقی جهان” نشریه ستون هال درباره دیپلماسی و روابط بین المللی، زمستان 2002، “ممنوعیت استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح هسته ای” نشریه ایرانی امور خارجی، 1996. “اصول حقوق بین الملل: جنبه های عملی و نظری ترویج و اجرای آنها” حقوق بین الملل بمثابه زبان روابط بین المللی،( حقوق بین المللی کلاور، لاهه، 1996) و “اسلام و بیانیه حقوق بشر”( ژنو: دفتر کمیسیاریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد) از ارزش ویژه ای برخوردار است.
تحصیلات
1981 دوره لیسانس روابط بین الملل، دانشگاه سان فرانسیسکو
1982 دوره فوق لیسانس روابط بین الملل، دانشگاه سان فرانسیسکو
1984 دوره فوق لیسانس روابط بین الملل، فارغ التحصیل مطالعات بین الملل، دانشگاه دنور
1988 دکترای سیاسی و حقوق بین الملل، فارغ التحصیل مطالعات بین الملل، دانشگاه دنور
مسوولیت های اصلی ملی
2002، سفیر، نماینده دائمی سازمان ملل، نیویورک
1992 تا 2002، معاون امور حقوقی و بین المللی وزارت خارجه ایران، تهران
1988 تا 1989 سفیر، جانشین نماینده دائمی در سازمان ملل، نیویورک
1988 تا 1989 مشاور وزیر امور خارجه، تهران
1982 تا 1988، مشاور، و سپس کنسول و کارپرداز، ماموریت دائمی در سازمان ملل، نیویورک
مسوولیت های مهم بین المللی
2003 تا 2005، معاون رئیس مجمع عمومی سازمان ملل متحد
2001، رئیس، همایش مقدماتی آسیایی کنفرانس جهانی درباره نژادپرستی، تبعیض نژادی، خارجی ستیزی و عدم تحمل
2000 تا 2002 عضو، گروه بلندپایگان برای گفتگوی بین تمدنهای سازمان ملل
2000 رئیس کمیسیون خلع سلاح سازمان ملل متحد
2000 تا 2002 رئیس، کارشناس بلندپایه کمیته گفتگوی بین تمدنها در سازمان کنفرانس اسلامی
1998 رئیس کمیته سیاسی دوازدهمین نشست غیرمتعهدها، دوربان
1998، رئیس، کارشناس عالیرتبه کمیته اعتمادسازی
1997 تا 2000 عضو، فرد عالیرتبه گروه مشاورین درباره اصلاح دولتمداری جهانی
1997 تا 1998، رئیس کمیته آسیایی آفریقایی حقوقی مشورتی، دهلی نو
1992 تا 1993، رئیس، ششمین کمیته حقوقی 47 مین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد
فعالیت های دانشگاهی
1997، استاد میهمان در درس روابط بین الملل، دانشگاه تهران
1998، استاد میهمان، دانشکده روابط بین الملل، تهران
موضوع: حقوق بشر، روابط بین الملل، سازمان های بین المللی، دیپلماسی چند جانبه
وی تعداد زیادی مقاله در حوزه های امور بین الملل در نشریات معتبر و دانشگاهی جهان نوشته است که 33 مقاله وی از ارزش خاصی برخوردار است.