فعالان جنبش زنان ایران همزمان با روز جهانی زن با برگزاری مراسمی خواستار “رفع تبعیض علیه زنان در کلیه قوانین والحاق ایران به کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان، ایجاد فرصت های برابر درکلیه حوزه های سیاسی و مدیریتی، آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی و آزادی برای فعالیت های مسالمت آمیز زنان” شدند. آنان اعلام کردند که “در کنار مردم و کنشگران جنبش سبز خواهیم بود اما همچنان مصرانه برای تحقق خواسته ها و مطالبات مستقل مان نیز تلاش خواهیم کرد و تا تحقق کامل آن لحظه ای از پای نمی نشینیم زیرا که ما بی شماریم”.
به گزارش خبرنگاران “روز” مراسم روز جهانی زن، روز گذشته علیرغم فشارها، تهدید ها و محدودیت های بسیار برای نادیده گرفته شدن این روز، با حضور زهرا رهنورد و طیف های مختلف زنان در حالی در دفتر میرحسین موسوی برگزار شد که بعد از کودتای انتخاباتی 22 خرداد، فعالان جنبش زنان نیز همچون سایر فعالان بازداشت و تعدادی دیگر از آنان مجبور به ترک ایران شده اند. البته طی سالهای گذشته نیز محدودیت های بسیاری از سوی حکومت برای گرامیداشت این روز از سوی فعالان جنبش زنان ایجاد شده بود. به طوریکه سال گذشته، این مراسم که قرار بود با حضور حقوقدانان و فعالان حقوق زن در تالار ورشو در تهران تشکیل شود، با دخالت ماموران انتظامی برگزار نشد.
در سالهای قبل نیز از برگزاری مراسم های مشابه در روز جهانی زن یا جلوگیری به عمل آمد و یابا حمله نیروی انتظامی، این مراسم به خشونت کشیده شد. در سال 85 لباس شخصی ها وگارد ویژه با برخورد خشن و ضرب و شتم زنان، تجمع کنندگان در میدان بهارستان را پراکنده و تعدادی از فعالان را بازداشت کردند. در سال 82 مراسم آغاز نشده پایان یافت و پیش از شروع برنامه، نیروهای پلیس و لباس شخصی ها که پارک لاله و محل برگزاری تجمع را محاصره کرده بودند، به گردانندگان برنامه اجازه ندادند سخنرانی ها را شروع کنند و بسیاری از شرکت کنندگان با باتوم یا بر اثر اعمال خشونت های فیزیکی مجبور به ترک محل شدند.
مراسم پارک دانشجو نیز با دخالت نیروی انتظامی به خشونت کشیده شد و بسیاری از فعالان زن مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.
ممنوع الخروجی سیمین بهبهانی
مراسم دیروز در حالی برگزار شد که سیمین بهبهانی که به دعوت شهرداری پاریس برای برگزاری روز جهانی زن عازم کشور فرانسه بود، توسط نیروهای امنیتی ممنوع الخروج شد.
وب سایت مدرسه فمینیستی به نقل از سیمین بهبهانی نوشته است: شهرداری پاریس از من برای هشتم مارس دعوت به عمل آورده بودو من هم یک متن درباره فمینیسم و یک شعر در باره زنان آماده کرده بودم که در این مراسم بخوانم و چهارشنبه هم قصد برگشت داشتم اما به علت بیماری و کهولت سن بارها از رفتن منصرف شدم اما اصرارو محبت دعوت کنندگان از یک سوو عشق به کارزنان و تعهد به زنان کشورم و احترام به این روز بزرگ موجب شد که با برنامه شعر خوانی و صحبت از فمینیسم در این مراسم شرکت کنم. اما بعد از اینکه از گیت گمرک رد شدم و پاسپورتم مهر خروج خورد، دو مامور صدایم کردند و پاسپورتم را گرفتند و بعد مرا تا ساعت 5 صبح نگهداشتند و یک سری سئوال و چرا و اما و بعد هم یک کاغذ به دستم دادند که برای پاسپورت ام به دادگاه انقلاب بروم.”
به این ترتیب سیمین بهبهانی نیز به خیل زنان فعال اجتماعی که از چهار سال پیش به همین شیوه ممنوع خروج هستند پیوست. از میان این زنان میتوان به نسرین ستوده، منصوره شجاعی، نرگس محمدی، طلعت تقی نیا، بدرالسادات مفیدی، و…. اشاره کرد.
گرامیداشت یاد زنان گمنام جان باخته جنبش سبز
مراسم روز گذشته با حضور جمعی از کنشگران حقوق برابر و فعالان جنبش زنان و خانواده های زندانیان وقایع اخیر، مادران صلح، زنان نواندیش دینی، زنان جبهه مشارکت، تعدادی از افراد کمیته همبستگی زنان علیه خشونت های اجتماعی، کانون زنان ایرانی، زنان ملی ـ مذهبی، مدرسه فمینیستی زنان کمیته پیگیری وضعیت زندانیان و برخی از وکلای دادگستری با یاد ندا آقا سلطان، ترانه موسوی و تمامی زنان گمنام جان باخته جنبش سبز و نیز همه زنان دربند این جنبش برگزار شد.
زهرا رهنورد، مینو مرتاضی، شهلا لاهیجی، فاطمه راکعی، نوشین احمدی خراسانی، منصوره شجاعی، فرزانه طاهری، نسرین ستوده، فریده ماشینی، فاطمه گوارایی، شهلا فروزانفر، مرضیه آذرافز و پرستو سرمدی از جمله حاضران در این مراسم بودند. مراسمی که “گردهمایی سبز فعالان جنبش زنان ایران” نام داشت.
وب سایت مدرسه فمینیستی گزارش داده است که همراهی و همپایی زنان از طیف های مختلف فکری و سیاسی در جنبش زنان، تاکید بر مطالبات و خواسته های مستقل زنان در ادامه راه مشترک این دو جنبش، و به ویژه تاکید و بیان مجدد مطالبات زنان به مناسبت این روز جهانی در این گردهمایی مورد بحث قرار گرفت.
قطعنامه 8 مارس
فعالان شرکت کننده در این مراسم با انتشار قطعنامه ای “رفع تبعیض علیه زنان در کلیه قوانین مدنی از جمله قانون خانواده، قوانین کیفری و الحاق ایران به کنوانسیون رفع هرگونه تبعیض علیه زنان و تعبیه راهکارهای قانونی، اجتماعی و سیاسی برای کاهش خشونت های خانوادگی، قانونی، اجتماعی، سیاسی در جامعه” را از جمله مطالبات زنان ایرانی اعلام کردند.
“ایجاد فرصت های برابر در کلیه حوزه های سیاسی و اداری و مدیریتی برای زنان، رفع کلیه تفکیک های آمرانه جنسیتی از جمله سهمیه بندی و تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها، فضاهای عمومی و…، آزادی برای فعالیت های مسالمت آمیز زنان در جهت احقاق حقوق شان و آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی از جمله کلیه زنان زندانی و رفع اتهامات از آنان” از دیگر مطالبات اعلام شده در قطعنامه مراسم دیروز بود.
فعالان جنبش زنان ایران در قطعنامه خود که توسط منصوره شجاعی که به تازگی از زندان آزاد شده قرائت شد، تاکید کرده اند: “امسال ما زنان ایرانی، روز جهانی زن را در زمانه ای برگزار می کنیم که جنبشی زنده وپویا برای احقاق حق انتخاب شهروندی و آزادیهای مدنی در جریان است. جنبشی که اگر نگوییم بخش پیشتاز آن را زنان تشکیل می دهند اما به جرات می توانیم بگوییم زنان سهمی مساوی و برابر در آن دارند و بار مسئولیت تحقق خواسته های این جنبش را به تساوی بر دوش گرفته اند و و در راه آن از پرداخت هزینه هایی چون ضرب و شتم، حبس و زندان، محرومیت از کار و تحصیل و ممنوعیت از خروج، محرومیت از انواع حقوق مدنی و حتا مرگ و شهادت ابایی نداشته اند”.
براساس این بیانیه “هرچند زنان ایرانی همواره در تحولات اجتماعی برای رسیدن به عدالت، آزادی و توسعه دریکصد ساله تاریخ ایران (همچون انقلاب مشروطه، جنبش تنباکو، ملی شدن صنعت نفت، انقلاب 57، جنگ و جنبش های گوناگون اجتماعی 30 سال اخیر) همپای مردان نقش داشته اند اما این بار زنان، آگاهانه تر و پیگیرانه تر از گذشته حضور یافته اند و با آگاهی جنسیتی در این جنبش نقشی تاثیرگذار و فعال بازی کرده اند”.
این قطعنامه افزوده است: “تجربیات گروه های مختلف زنان برای مبارزه با بی عدالتی و تبعیض در طول یک دهه اخیر در قالب هم اندیشی ها، همگرایی ها، کمپین ها، همبستگی ها و ائتلاف های گوناگون، همه و همه حامل تجارب ناب و ارزنده ای بود که آگاهانه و مسولانه توسط زنان به جنبش سبز انتقال یافت و زنان نشان دادند که فارغ از تفاوت های قومی، مذهبی و طرقاتی می توان در جهت مطالبه ای مشترک حرکت کرد و و برای حل معضلات اجتماعی و بویژه عبور از بحران های سیاسی، از طریق گفتگو راه حل های مناسب و هوشمندانه ای پیدا کرد”.
پیروزی جنبش سبز با یاری جنبش زنان
زهرا رهنورد، استاد دانشگاه و نویسنده در مراسم دیروز، جنبش زنان ایران را یکی از جنبش های سازنده جنبش سبز دانست و گفت: “این روز و نیز روزهای مبارزه با خشونت برای دستیابی به عدالت و آزادی روزهای با شکوهی هستند. هر روز که ندا و شمیمی از عدالت به مشام می رسد روز پرشکوهی است. آزادی و عدالت دو ویژگی در ذات انسان هاست و امید برای دستیابی به آنهاست که ما را به حرکت وامی دارد.”
براساس گزارش وب سایت کانون زنان ایران، رهنورد سپس جنبش زنان ایران را با استفاده از چهار رهیافت بررسی کرد و گفت: “وقتی از وجود تبعیض علیه زنان در قوانین صحبت می کنیم، نیروهای واپس گرا و ارتجاعی خیلی فوری فریاد وااسلاما سر می دهند. آنها با جولان دادن و برائت جویی از اسلام، قوانین مدنی ای ساخته اند و مهر ایدئولوژیک بر آن زده اند. اما حرف ما این است که به اسلام واقعی عمل شود و به محض شنیدن حقوق زنان نظیر حق طلاق و حضانت، نیروهای واپس گرا وااسلاما سر ندهند. این رهیافتی است که نسبت میان جنبش زنان و کل نظام را مشخص می کند. جنبش زنان باید بداند که انتظارش از نظام چیست و نظام وظیفه دارد حقوق زنان را رعایت کند و منظور من از نظام هم دولت نیست.”
این استاد دانشگاه سپس به نسبت میان جنبش زنان و توده زنان اشاره کرد و افزود: “جنبش زنان در درون خود نیاز به تحقیق دارد؛ اینکه با بازشناسی نقص های خود با یقین بیشتری خواسته هایش را پی گیری کند. مثلا بازتعریف سنت در دنیای مدرن مهم است چرا که همین سنت های بسته و ایستا بلاهای بسیاری را بر زنان وارد می کنند و بسیاری از مسائل زنان از همین سنت ها ناشی می شود.”
او آنگاه با اشاره به نسبت جنبش زنان با جنبش سبز گفت: “جنبش سبز جنبشی متکثر است که علاوه بر قومیت ها و زبان های گوناگون شامل جنبش های مختلف کارگری، دانشجویی و زنان می شود. جنبش زنان ایران امروز سرشار از خرد و اندیشه است و به عنوان یکی از جنبش های سازنده ی جنبش سبز ایران، در پی دستیابی به آزادی، برابری و دمکراسی که از مشترکات این دو جنبش است؛ تلاش می کند. اما بخشی از خواسته ها متعلق به جنبش زنان است که خود باید آنها را پی گیری کند.”
رهنورد سخنانش را با یاد نداها، ترانه ها و به یاد زنانی که در درگیری های پس از انتخابات کشته شدند و با یاد زنانی که خیابان ها را با حضور سبزشان پر کردند؛ به پایان رساند و ابراز امیدواری کرد با یاری جنبش زنان ایران، جنبش سبز به پیروزی برسد.
کشورمان را ترک نمی کنیم
نسرین ستوده، حقوقدان و کیل دادگستری نیز با تاکید بر اینکه “جنبش زنان در سال های اخیر هزینه های بسیاری داده و به همین دلیل جایگاهی پابرجا یافته است” اعلام کرد: “هرگز خانه مان را ترک نمی کنیم و می مانیم.”
وی با یاد کردن از عالیه اقدام دوست، شیوا نظرآهاری، عاطفه نبوی و جمعی دیگر از زنان زندانی که او وکالت پرونده هایشان را برعهده دارد؛ افزود: “در سال های اخیر جنبش زنان ایران با تلاش های بسیار حتی نتوانسته به ده درصد از مطالباتش برسد اما با این وجود پابرجا ماند. جنبش زنان ایران سالیان دراز بگیر و ببندها و کنترل های مداوم را پشت یر گذاشت اما به یک جریان ساری و جاری تبدیل شد و به دلیل همین هزینه ها بود که جایگاهش را یافت”.
فاطمه گوارایی از دیگر فعالان جنبش زنان نیز در سخنانش این نکته را یادآوری کرد که حضور زهرا رهنورد در جنبش سبز و زنان باید موجب شود که مسائل زنان در پیام ها و بیانیه ها فراموش نشود.
او سه مسئله در درباره جنبش زنان و جنبش سبز مطرح کرد و اینکه آیا جنبش زنان باید در جنبش سبز حل شود یا مستقل باشد و یا موضع جداگانه ای داشته باشد و توضیح داد: “تا کنون جنبش سبز فراجنسیتی برخورد کرده است نماز جمعه اش را زنان و مردان در کنار یکدیگر خواندند و در خیابان ها نیز با هم حضور داشتندو حتی در جان دادن هزینه دادن نیز زنان نقش داشتند”.
جنبش، تمام شدنی نیست
شهلا لاهیجی، مدیر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان نیز گفت: “اهمیت مسائل زنان را از برخوردی که با آنها می شود، می توان سنجید. چرا به زنان به عنوان مخالف درجه یک نگاه می شود؟ چرا با زنان فعال در حوزه محیط زیست و زنان حقوق دان برخوردهای خشن می شود؟ چرا آنها با کمال آزادی بیان می گویند این زنان باید حذف شوند؟ اما آیا می توان این ملت را حذف کرد”؟
لاهیجی افزود: “این جنبش تمام شدنی نیست تا زمانی که خواست آزادی وجود دارد و تا زمانی که در این سرزمین هستیم این جنبش وجود دارد و اکنون زمان آن است که با درایت و الزامات جامعه ی مدنی حرکت کنیم”.
او بار دیگر مشکلات ایران را نه از مردسالاری که از پدرسالاری دانست و گفت: “مردان ما سالاران جامعه نیستند بلکه این قوانین از بالا و پدرسالارانه است که بر مردان و زنان حکم می کند و موجب بی عدالتی می شود”.
مینو مرتاضی لنگرودی از دیگر فعالان جنبش زنان، حضور زهرا رهنورد را به عنوان استاد دانشگاه و اندیشمند مغتنم شمرد و گفت: “رهنورد به عنوان یکی از هشت زن اندیشمند جهان شناخته شده است و او در همین شرایط سخت به اینجا رسیده است به همین دلیل می خواهم درباره معنابخشی به برخی از مفاهیم کهن حرف بزنم.”
او افزود: “در حوزه اندیشه زنان نتوانسته اند به مفاهیمی نظیر عدالت، سرمایه، ازادی و غیره وارد شوند. این مفاهیم توسط تفکر مردانه معنی شده و زنان باید به این مفاهیم ابعاد انسانی و فراجنسیتی بدهند”.
سپس شهلا فروزانفر، یکی از مادران صلح با یادآوری خاطره لی لی فرهادپور، یکی از زنان دربند گفت: “شاخص عدم خشونت برای مبارزه مدنی یکی از دغدغه های ذهنی مادران صلح است. خشونت ابعاد وسیعی دارد و ما تحریم های اقتصادی را نوعی خشونت تلقی می کنیم. تحریم یک جنگ خاموش علیه ملتی است که برای آزادی و دمکراسی و رفاه و خوشبختی به پا خواسته و سرکوب خشونت را تشدید می کند.”
به گفته او اولین گروه اسیب دیده از این تحریم ها زنان و کودکان هستند. او سپس به نمایندگی از مادران صلح، شالی سبز رنگ که رویش شعر صلح نوشته شده را به زهرا رهنورد هدیه کرد.
پرستو سرمدی، روزنامه نگاری که برای همسر دربندش تا کنون نامه های بسیاری نوشته است، با اشاره به این نامه ها گفت :“بلایی که بر نسل ما آورده اند را تنها می توان در واژگان احساسی بیان کرد. نسل ما به هزار زحمت ازدواج کرد و کار پیدا کرد و حالا این خوشبختی کوچک را نیز از ما گرفته اند.”
وی تصریح کرد: “شاید این بار قدر زنان دانسته شود و حق زنان ایران است که در جنبش سبز زنی نقش رهبری را برعهده بگیرد که زهرا رهنورد این ویژگی ها را دارد.”
جنبش زنان، رکود ندارد
فریده ماشینی، سرپرست کمیته زنان جبهه مشارکت دیگر سخنران این مراسم بود که گفت: “در جریان حوادث پس از انتخابات، زنان و به ویژه مادران عزادار و زنانی که همسران دربند دارند، با نوشتن و قلم زدن درحال تولید و پایه گذاری ادبیات جدیدی هستند ادبیاتی که به دور از خشونت به دنبال دستیابی به صلح است”.
وی در ادامه به پایداری و مقاومت زنان دربند اشاره کرد و بااشاره به اینکه آذر منصوری که ماههاست در زندان اوین زندانی است چگونه به دختران و زنان روحیه می دهد و فضای نشاط و امید و حتی عشق را در زندان ایجاد کرده است، ثابت قدمی زنان را مثال زدنی دانست.
ماشینی در بخشی از سخنانش تاکید کرد که جنبش زنان با رکود مواجه نشده است: “این جنبش در حال حرکت به لایه های عمیق تر جامعه است و باور دارم که مطالبات زنان به شکل جدی در حال پی گیری است.”
به اعتقاد وی، “جنبش سبز بار زنانه بیشتری دارد و در این جنبش زنان و مردان در کنار هم و با باور برابری حقوق انسان ها در کنار هم حرکت می کنند و میل به دوری از خشونت و میل به در کنار هم بودن از ابزارهای زنانه ای است که در این جنبش نشان داده شده است.”
فاطمه راکعی از دیگر اعضای جبهه مشارکت نیز از زنان به عنوان پیام آوران صلح یاد کرد و گفت: “ما از خشونت بیزاریم و در این شرایط بحرانی باید نشان دهیم که ما زنان نگران جان و کرامت و حیثیت انسان ها هستیم و به معنای واقعی پرچم داران دمکراسی در ایران هستیم”.
او افزود: “در این شرایط که عده ای کودتا کرده اند و می خواهند هر صدایی جز صدای خود را در نطفه خفه کنند، با استفاده از این شرایط در پی اعمال قوانین علیه زنان نیز هستند”.
