در حالی که جمهوری اسلامی برای جبران درآمد حاصل از فروش نفت به صادرات گاز دل خوش کرده است، روز گذشته با انفجار در خط لوله گاز ایران به ترکیه، صادرات گاز به این کشور تا اطلاع ثانوی متوقف شد. قرار است این موضوع امروز در جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس نهم بررسی شود.
صبحگاه روز گذشته یکی از حیاتی ترین خط لوله های گاز صادراتی ایران منفجر شد تا صادرات گاز طبیعی ایران به ترکیه متوقف شود.
این انفجار ساعت ۴ صبح در ۵۰ کیلومتری خاک همسایه غربی ایران به وقوع پیوسته و مدیر عامل شرکت ملی گاز در تایید این خبر گفته است: “در حال حاضر صادرات گاز ایران به ترکیه هم متوقف شده است.”
این دومین انفجار خطوط لوله گاز منتهی به ترکیه در شش روز اخیر است. چهارشنبه شب هفته گذشته (۱۲مهر) نیز با انفجار در مسیر خط لوله گازی قفقاز جنوبی (باکو- تفلیس- ارزروم)، عرضه گاز آذربایجان به ترکیه با این خط لوله متوقف شد.
با توقف گاز جمهوری آذربایجان به ترکیه، حجم صادرات گاز شرکت ملی گاز ایران به این کشور همسایه تا سقف ۳۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته بود.
جواد اوجی دیروز از نامه شرکت ملی گاز ایران برای بازسازی خط لوله آسیب دیده گاز به شرکت بوتاش ترکیه خبر داده و گفته است: “ایران آمادگی فنی و عملیاتی برای مشارکت با بوتاش ترکیه را دارد.”
در همین ارتباط روز دوشنبه مقامات ترکیه نیز با تایید توقف صادرات گاز ایران به این کشور گفته اند: “این انفجار در منطقه «دوغوبایزید» در استان «آغری» ترکیه در نزدیکی مرز ایران در حدود ساعت 4 صبح رخ داده است.”
در همین راستا دیروز منصور حقیقت پور نماینده اردبیل در مجلس نهم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران از بررسی “دلیل اصلی” این انفجار در جلسه امروز هیات رئیسه کمیسیون امنیت‌ملی خبر داد.
وی گفته است: “با توجه به شناختی که ما از کشور ترکیه داریم مطمئنیم این کشور سریع عاملین این انفجاررا شناسایی می‌کند و تلاش می‌کند هر چه سریعتر این لوله را ترمیم کند تا انتقال گاز ادامه یابد.”
ناظران می گویند وقوع انفجار در تاریکی بامداد احتمال خرابکارانه بودن آن را بالا می برد.
پیکارجویان کرد پ ک ک به عنوان اصلی ترین گروه شبه نظامی مخالف دولت در ترکیه تاکنون چندین بار مسئولیت انفجار خط لوله های منتهی به ترکیه را بر عهده گرفته اند. در ماه‌های اخیر، جریان نفت خط لوله کرکوک- جیهان که نفت خام عراق را به ترکیه انتقال می‌دهد، چندین مرتبه به علت عملیات‌های خرابکارانه متوقف شده است.
سایت فارسی بی بی سی به نقل از مقامات محلی ترکیه نوشته مواد منفجره در گودالی در مسیر لوله‌ها جای‌گذاری شده و با کنترل از راه دور منفجر شده است.
این مقام محلی گفته است که روستاییان با صدای انفجار شدید از خواب بیدار شده و با نشست گاز در منطقه مواجه بوده اند.
مدیرعامل شرکت گاز در همین ارتباط گفته است: “متخصصان و مهندسان شرکت ملی گاز ایران آماده هستند این خط لوله را که در ۵۰ کیلومتری داخل خاک این کشور دچار آسیب شده است، تعمیر و بازسازی کنند.”
تابستان سال گذشته نیز خط لوله گاز ایران به ترکیه چندین بار در خاک کشور خریدار منفجر شد. بهمن سال گذشته هم این اتفاق در خاک ایران رخ داد.
تهران و آنکارا در مرداد سال ۱۳۷۵ قرارداد بلندمدتی به امضا رساندند که بر اساس آن سالانه نزدیک به ۱۰ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به ترکیه صادر می‌شود. اعتبار این قرارداد تا سال ۱۴۰۰ است.
ماه گذشته سردار رستم قاسمی، وزیر نفت دولت احمدی نژاد، در سفر به ترکیه با مقامات این کشور برای افزایش حجم معاملات گازی با آنکارا مذاکره کرده بود.
در حالی که صادرات نفت جمهوری اسلامی به کشورهای جهان پس از اعمال تحریم های ایالات متحده و اتحادیه اروپا تقریبا نصف شده است، دولت می کوشد با افزایش صادرات گاز کسری بودجه حاصل از سقوط صادرات طلای سیاه را جبران کند.
رستم قاسمی در ترکیه گفته بود: “قرار است طرف ایرانی موضوع افزایش صادرات گاز به ترکیه را بررسی کند و همچنین صدور گاز ایران به اروپا از مسیر ترکیه نیز بررسی خواهد شد.”
پیش تر نیز مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه گاز ایران از پیشرفت ۴۸ درصدی ساخت ادامه خط لوله ششم سراسری گاز خبر داده و گفته بود: “با بهره برداری از این خط لوله صادرات گاز ایران به اروپا امکان پذیر می‌شود.”
علیرضا غریبی با بیان اینکه خط لوله حد فاصل دهگلان ـ بازرگان در مسیری به طول تقریبی ۶۲۰ کیلومتر در دست اجراست، افزوده بود: “عملیات ادامه ساخت خط لوله ششم در مسیر یاد شده از سال گذشته شروع شده و اکنون به نیمه راه رسیده است.”
در آن زمان گفته شده بود با ساخت پاین لوله ۵۶ اینچی ظرفیت انتقال گازطبیعی ایران یکصد میلیون مترمکعب در روز افزایش می‌یابد، ضمن آنکه امکان صادرات روزانه ۶۰ تا ۷۰ میلیون مترمکعب گاز به ترکیه و سایر کشورهای اروپایی فراهم می شود.
حال آنکه گزارش های غیر رسمی حکایت از این دارد که اتحادیه اروپا قصد دارد در اجلاس پیش رو در لوکزامبورگ گاز ایران را نیز تحریم کند. روز شنبه سخنگوی وزارت نفت در واکنش به این خبر گفت: “ضرر تحریم گاز ایران بیشتر متوجه کشورهای اروپایی است چرا که با محروم کردن خود از دسترسی به منابع سرشار گاز ایران، وابستگی خود به سایر منابع را افزایش می دهند که این موضوع قدرت چانه زنی آنها را کاهش می دهد.”
علیرضا نیکزاد رهبر همچنین این خبر را صرفا یک “مانور تبلیغاتی” خواند و چنین استدلال کرد: “افزایش وابستگی اتحادیه اروپا به منابع محدود گاز امنیت انرژی این قاره را با مخاطره مواجه خواهد کرد.”
نیکزاد رهبر برای بی اهمیت جلوه دادن تحریم گازی جمهوری اسلامی از سوی اتحادیه اروپا گفته بود: “هم اکنون هیچ یک از اعضای اتحادیه اروپا از ایران گاز تحویل نمی گیرند.”
این در حالی است که سال گذشته مدیرعامل سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی گفته بود با امضای قرارداد سه‌جانبه گاز به ارزش ۱۰ میلیارد دلار، بخشی از گاز تولیدی در پارس جنوبی از طریق یک خط لوله ۵ هزار کیلومتری از مسیر عراق، سوریه، لبنان و مدیترانه به کشورهای اروپایی ارسال می‌شود.
