فعال آذربایجانی مدافع محیط زیست در زندان

علیرضا جوانبخت
علیرضا جوانبخت

» بحران دریاچه ارومیه جدیست

پس از گذشت بیش از هفتاد روز از بازداشت حسین نصیری در اعتراضات روز سیزده فروردین در اطراف دریاچه ارومیه٬ خانواده این فعال مدنی آذربایجانی از وضعیت پرونده وی و اتهامات وارده اظهار بی اطلاعی می کنند. به گزارش آداپ(انجمن دفاع از زندانیانیان سیاسی آذربایجانی) حسین نصیری بعد از دستگیری در روز سیزدهم فروردین به اداره اطلاعات شهرستان اسکو و سپس بازداشتگاه وزارت اطلاعات در تبریز منتقل شد. مادر این فعال آذربایجانی در مصاحبه با روز می گوید در تمام این مدت دو بار با پسرش ملاقات کرده و اولین ملاقات حدود دو ماه بعد از بازداشت بوده است. به گفته او فرزندش حدود ۱۰ روز پیش از بازداشتگاه وزارت اطلاعات به زندان تبریز منتقل شده است.

حسین نصیری در اردبیشت ماه ۱۳۸۶ هم ۳ ماه در بازداشتگاه اطلاعات و زندان تبریز به سر برده و شعبه سوم دادگاه انقلاب تبریز او را با اتهاماتی همچون فعالیت علیه نظام و دعوت مردم به تجمع به ۶ ماه حبس تعزیری محکوم کرده بود.

 

به خاطر حفظ محیط زیست

دستگیری مجدد حسین نصیری پس از آن روی داد که سیزده بدر امسال عده زیادی از آذربایجانیها در نقاط مختلف اطراف دریاچه اورمیه گرد آمدند ودر حرکتی نمادین، با ریختن بطری های آب در داخل دریاچه ارومیه و سر دادن شعارهایی، به سیاستهای زیست محیطی دولت در دریاچه اورمیه که سطح آب آن در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته است، اعتراض کردند.

این تجمع که طی آن معترضین شعارهایی در ارتباط با حقوق زبانی شهروندان آذربایجانی هم سر دادند٬ توسط گارد ضد شورش و نیروهای امنیتی سرکوب شد و معترضین با باتوم و گاز اشک آور مورد حمله قرار گرفتند. به گزارش« آداپ»در ادامه ماموران امنیتی نزدیک به صد تن از معترضین را در مسیرهای منتهی به پل میانگذر دریاچه ارومیه در شهرهای ایلخچی، شبستر، سلماس، ارومیه و اسکو بازداشت کردند.

 

خشک شدن دریاچه ارومیه

به گفته کارشناسان محیط زیست در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه خطراتی بسیار جدی و با ابعاد گسترده٬ نه تنها آذربایجان بلکه بسیاری از مناطق دورتر را هم تهدید خواهد کرد.

به گفته دکتر آرمین اسکندری، محقق لابراتوار دریاچه های شور و بیولوژی آرتمیا در دانشگاه حاجت تپه آنکارا٬ بحرانهای زیست محیطی٬ آب و هوایی٬ اجتماعی و اقتصادی که در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه به وجود خواهد آمد٬ ممکن است بسیاری از اهالی را مجبور به مهاجرت از منطقه بکند.

دکتر اسکندری در مصاحبه با روز در این مورد می گوید: “خشک شدن غیر طبیعی دریاچه ارومیه موجب بالا رفتن غلظت نمک دریاچه٬ تشکیل انبوه بلور و پودر نمک می شود و با توجه به بادخیز بودن منطقه آذربایجان نمک به جا مانده تا شعاع چندین کیلومتر پخش شده و زمینهای حاصلخیز کشاورزی را غیر قابل کشت خواهد کرد.”

 

بحران تغییر آب و هوا

به گفته دکتر اسکندری٬ دریاچه اورمیه و تالاب های اطراف آن بعنوان عوامل تعدیل کننده آب و هوایی نقش بسیار تعیین کننده ای در تعادل دمایی و آب و هوای منطقه دارد: “وجود این دریاچه موجب می شود که دمای مناطق نزدیک به دریاچه اورمیه نوسانات کمتری داشته باشد. خشک شدن دریاچه ارومیه یعنی فقدان این عامل کنترل کننده دما منجر به تغییر بسیار زیاد دما از قبیل سرمای شدید در زمستان و گرمای بیش از حد در تابستان٬ در شهرها و روستاهای مجاور خواهد شد. این تغییرات سریع آب و هوایی منطقه می تواند بسیار از اهالی را مجبور به مهاجرت از منطقه و زمینهای پهناور خالی از سکنه ایجاد کند.”

او همچنین می افزاید: “یکی از توده های اصلی هوای ورودی به مناطق اطراف دریاچه ارومیه از منطقه سیبری نشأت میگیرد. همین توده هوا است که همراه با سرمای زمستان موجب بارش برف شده و عملا شرایط را برای تأمین آب رودخانه ها فراهم می سازد. حال اگر دمای هوا در سیبری به سبب گرم شدن عمومی کره زمین افزایش یابد و نقش دریاچه اورمیه در این منطقه رو به کاهش گذارد٬ می توان پیش بینی کرد که شرایط اکولوژیک و کلیه جنبه های زندگی انسان که به ویژگی های خاصی از این شرایط بستگی دارد و نیز الگوی مصرف آب٬ کشاورزی٬ الگوی کشت٬ جنگلها و مراتع دچار تغییر خواهند شد.”

 

ضربات وارده به اکوسیستم طبیعی

دکتر آرمین اسکندری همچنین به خطر نابودی تنها موجود زنده دریاچه اورمیه یعنی “آرتمیا اورمیانا” Artemia urmiana اشاره می کند.

آرتمیا یکی از انواع مهم و نسبتاً گسترده بی مهرگان است که در آبهای لب شور گرفته تا آبهای شور که میزان املاح آنها ممکن است تا چند برابر آب دریا باشد زندگی میکند. آرتمیا اورمیانا یکی از هفت گونه شناخته شده آرتمیای دو جنسی در جهان است. ارزش غذایی آن در حد مطلوب بوده و می تواند نیاز های آبزیان آبهای شیرین را به طور کامل بر آورده برآورده سازد.

دکتر اسکندری می گوید: “آرتمیا می تواند در شرایط بسیار سخت زیست محیطی نیز به زندگی خود ادامه دهد. تخمهای آرتمیا حتی اگر سالهای متمادی هم در شرایط مطلوب قرار نگیرند٬ میتوانند همانگونه در دوره خواب بسر ببرند و از بین نمی روند. اما با خشک شدن تدریجی دریاجه اورمیه٬ بزرگترین خطری که که آرتمیا اورمیانا را تهدید می کند٬ از بین رفتن منابع غذایی مورد نیاز این موجود منحصر به فرد است. جلبکهای تک سلولی٬ باکتری ها و دیگر منابع غذایی آرتمیا که مانند آرتمیا قدرت تحمل شرایط نامساعد محیطی را ندارند٬ از بین خواهند رفت و همین مسئله می تواند بقای آرتمیا اورمیانا را به خطر بیاندازد. مهاجرت فلامینگوها به این منطقه بعد از انقراض آرتمیاها که منبع اصلی تغذیه این پرندگان بشمار می روند بشدت کاهش خواهد یافت که علاوه بر از بین رفتن یک اکوسیستم آبی ضربه ای جبران ناپذیری به زنجیره حیاتی و اکوسیستم طبیعی در منطقه وارد خواهد شد.”

 

بارشهای اخیر دردی دوا نمی کند

به گزارش شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی امسال میزان بارش ها در حوضه آبریز دریاچه ارومیه در مقایسه با سال گذشته ۴۹ درصد افزایش یافته و این مسئله موجب بالا رفتن نسبی سطح آب دریاچه ارومیه گردیده است.

اما خبرگزاری مهر روز یازدهم خرداد ۱۳۸۹ به نقل از رضا کهولی، مسئول مرکز نخبگان شهید فهمیده غرب کشور می نویسد: “بارشهای اخیر دردی از بحران دریاچه اورمیه دوا نمی کند.”

 رضا کهولی می افزاید: “آب لازم برای احیای دریاچه حدود سه متر پیش بینی شده است اما کل میزان بارش ها حدود ۶۰ سانتی متر بوده است.”

رضا کهولی معتقد است که در خصوص بحران دریاچه ارومیه هماهنگی لازم بین سازمانها و نهادهای دولتی و جود ندارد.

مطابق آخرین گزارشات تراز فعلی آب دریاچه اورمیه ۲متر و ۶۰ سانتی متر از تراز اکولوژیک و ۶ متر و ۷۰ سانتی متر پایینتر از بالاترین تراز ثبت شده ان قرار دارد که به گفته دکتر آرمین اسکندری نشانگر یک بحران زیست محیطی است.

و حسین نصیری برای اعتراض به این وضعیت به کنار دریاچه ارومیه آمده بود؛ برای دریاچه ارومیه هنوز هیچ فکری نشده، همان طور که معلوم نیست مادر حسین نصیری تا کی باید در انتظار خبری از فرزندش باشد.