نه جشنواره لندن به سینمای ایران
جشنواره لندن، مهمترین جشنواره سینمایی بریتانیا هم به روال دیگر جشنواره های سنمایی در دو سه سال اخیر، به تمامی فیلم های فرستاده شده از سوی مراجع رسمی سینمای ایران نه گفت و تنها یک فیلم را که بدون مجوز در ایران ساخته شده، پذیرفته و به نمایش گذاشت.
این فیلم اوریون نام دارد ساخته علی زمانی عصمتی که پیشتر در جشنواره کارلوویواری در جمهوری چک به نمایش در آمده و قصه معاصر شهری در دل تهران امروز دارد. فیلم داستان رابطه ای دختری به نام الهام است که بکارت خود را به استادش امیر باخته و به همراه او و دوستان او دستگیر می شوند.
فیلم قصه تلخی دارد و می خواهد با نگاهی به دل اجتماع امروز ایران، باورهای سنتی را به چالش بکشد و نگاهی به وضعیت زنان داشته باشد.کمبود امکانات و مخفی ساخته شدن فیلم، نمود عینی دارد، اما با هوشیاری فیلم در به هجو کشیدن شرایط و پایان غیر کلیشه ای، نقصان های ساختاری کمتر به چشم می آیند.
در کاتالوگ جشنواره با اشاره به موقعیت زنان در ایران، از این فیلم به عنوان فیلمی ساخته شده بدون مجوز و با هزینه خود فیلمساز، نام برده اند.
جشنواره لندن که سیزدهم اکتبر با نمایش فیلم انگلیسی هرگز نگذار که بروم ساخته مارک رومانک و ستاره سینمای بریتانیا کیرا نایتلی افتتاح شد، امروز پنج شنبه با نمایش فیلم 127 ساعت ساخته فیلمساز مشهور بریتانیایی دنی بویل- که از هم اکنون جنجال برانگیز شده و گفته می شود که حال برخی از تماشاگران در اکران امتحانی فیلم دگرکون شده- به کار خود پایان می دهد.
جشنواره لندن امسال پنجاه و چهارمین دوره خود را برگزار کرد و به رغم این که از جهت کمیت یکی از بزرگ ترین جشنواره های سینمایی دنیاست، به دلیل غیر مسابقه ای بودن، جایگاهی در کنار جشنواره های مسابقه ای چون کن و ونیز و برلین ندارد. شاید فقدان بخش مسابقه در این جشنواره مهمترین مشکل آن است که مانع از ارتقای این جشنواره به یکی از مهمترین جشنواره های سینمایی جهان می شود؛ در حالی که این امکان وجود دارد و این جشنواره به دلیل سابقه و ابعادش به راحتی می تواند با افتتاح بخش مسابقه، به جایگاه بسیار مهمتری دست یابد.
اما مسئولان «بریتیش فیلم انستیتو» کماکان اصرار دارند که جشنواره شان به شکل «جشنواره جشنواره ها» باشد و گزیده ای از فیلم های جشنواره های دیگر را به همراه اولین اکران برخی از فیلم های جدید بریتانیایی، رو در روی تماشاگران انبوه این جشنواره قرار دهند.
امسال طبق سنت همیشگی برنده های جشنواره کن و ونیز و برلین اینجا حضور داشتند: عمو بونمی که به طریق شوک دهنده ای نخل طلای جشنواره کن را از آن خود کرد، روایت ساده ای است از ارتباط با ارواح و انسان هایی که پس از مرگ به شکل حیوان در می آیند. این فیلم تایلندی بیش از آن که قوت بصری شگفت انگیزی داشته باشد، به دلیل سوژه غریبش مورد توجه واقع شده و نکته تازه ای برای افزودن به هنر و زبان سینما ندارد.
همین طور فیلم برنده جشنواره ونیز، یک جایی ساخته سوفیا کوپولا که توسط منتقدان در جشنواره هو شد، اما در نهایت توانست جایزه شیر طلایی این جشنواره را به دست بیاورد و راه را برای حمله روزنامه هایی ایتالیایی به کوئنتین تارانتینو- رئیس هیات داوران و دوست پسر سابق سوفیا کوپولا- هموار کند. فیلم همچون گمشده در ترجمه ، قصه تنهایی یک سوپر استار هالیوود را روایت می کند که از زندگی خود خسته شده و در این فیلم در نهایت با رها کردن اتومبیل گران قیمت خود به این زندگی پشت پا می زند و در جاده ای بی انتها به سوی ناکجا آباد حرکت می کند.
فیلم های مطرح دیگری چون از خدایان و مردان (زاویه بووآ) و سالی دیگر (مایک لی) از جشنواره کن به عاریت گرفته شده اند که از میان فیلم مایک لی یکی از بهترین فیلم های این فیلمساز را درباره تنهایی و پوچی و کسالت زندگی به نمایش می گذارد؛ با فضای سرد اما گیرا و دیالوگ هایی به دقت نوشته شده که اوج سبک این فیلمساز را به نمایش می گذارند. فیلم زاویه بووآ هم به رغم قدرت تصاویر و صحنه هایی زیبا و تاثیرگذار، در حد عنوان شاهکاری که در کن لقب گرفت، نیست.
اما هدیه ونیز به جشنواره لندن، فیلم ستایش برانگیزی بود از روسیه با عنوان روح های ساکت ساخته آلکسی فدورچنکو که با نماهای طولانی به دل قصه جذاب و غریبش درباره یک مراسم آئینی برای شست و شو و به رودخانه سپردن یک همسر درگذشته نفوذ می کند؛ با الهام از زبان برگمان و پاراجانف - و البته دره یر و اوزو- که لیاقت فیلم را بسی فراتر می برد از تنها جایزه ای که در ونیز برای فیلمبرداری اش از آن خود کرد.
