آرش سیگارچی
با اینکه موضع معتدل تر باراک اوبامادر مورد ایران می تواند خوشحالی مقامات ایرانی رابه همراه داشته باشد اما روز گذشته برخی از مقام های ایرانی تنها با ابراز امیدواری از اینکه اوباما بتواند “سیاست تغییر” را که وعده داده، عملی کند، پیروزی این سناتور آمریکایی ـ آفریقایی را نشانه “واقعی شکست آمریکا در سراسر جهان” در پی عملکرد دولت فعلی این کشور خواندند. در این میان همزمان با اعلام نتایج انتخابات در آمریکا، اطلاعیه ستاد کل نیروهای مسلح به پرواز بالگردهای آمریکا هم هشداری به رییس جمهور جدید آمریکا تلقی شده است.
برخلاف پیش بینی رییس جمهوری ایران که سه ماه پیش اعلام کرده بود “گمان نمی‌کند اجازه داده شود اوباما رئیس جمهور آمریکا شود”، بامداد روز چهارشنبه باراک اوباما به عنوان چهل و چهارمین رییس جمهوری آمریکا معرفی شد تا از روز 20 ژانویه رسما کار خود را آغاز کند. انتخاب اوباما، واکنش مثبت بسیاری از کشورهای جهان را ه دنبال داشت اما در ایران تنها چند تن از مقامات ایرانی به اظهار نظر در این مورد پرداختند.
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه بدون اشاره به انتخاب اوباما و تاثیر انتخاب وی بر روابط ایران و آمریکا دیروز در نخستین واکنش رسمی به خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران گفت که امیدوار است رئیس جمهور جدید آمریکا بتواند “خواست مردم این کشور” را برآورده کند.
وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه “انتخاب باراک اوباما به ریاست جمهوری آمریکا نشانه بارز خواست و تمایل مردم آن کشور به تغییرات اساسی در سیاست داخلی و خارجی آمریکا است”، اظهار امیدواری کرد که دولت جدید آمریکا بتواند درعمل، خواست مردم آمریکا را که فاصله گرفتن از رویکردهای غلط دولتمردان فعلی است، برآورده کند.
همچنین دیروز غلامعلی حدادل عادل، رئیس سابق مجلس شورای اسلامی هم انتخاب باراک اوباما را شکست سیاست های آمریکا در سراسر جهان دانست و گفت: “آمریکایی ها مجبور هستند برای نجات از باتلاقی که بوش برای آنها ایجاد کرده بود تغییری در سیاست های خود بدهند. این پیروزی واقعیت شکست آمریکا در سراسر جهان است”.
خبرگزاری فارس در ادامه به نقل از حداد عادل یادآور شده است: “اوباما با شعار ما نیازمند تغییر هستیم وارد مبارزه انتخاباتی شد و پیروزی این شعار اقرار ملت آمریکا به شکست سیاست‌های بوش در جهان است.”
غیر از این دو، چند مقام سیاسی دیگر نیز در مورد انتخاب اوباما اظهار نظر کرده اند. محمد حسن ابوترابی فرد، نایب رئیس اول مجلس نیز اگر چه مانند حداد عادل، انتخاب اوباما و این تحول را “نشانه شکست سیاست دولت جمهوریخواه در آمریکا” خوانده اما گفته است: “اوباما می تواند با استفاده از تجارب شکست خورده بوش و سیاست های غلط او در خاورمیانه، به اصلاح رفتار خویش همت گمارد.“
به گفته نایب رئیس اول مجلس ایران، سیاست های جورج بوش در قبال موضوع هسته ای ایران، جنگ در افغانستان و عراق و حمایت از اسرائیل “باعث انزوای آمریکا در میان ملل آسیا، جهان اسلام و کشورهای مستقل و آزادیخواه شده است.“
در همین ارتباط حمیدرضا حاجی‌بابایی، عضو هیات رییسه مجلس ایران نیز پس از پیروزی باراک اوباما در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به شعارهای تبلیغاتی وی اشاره کرده و در گفتگو با خبرگزاری فرانسه یادآور شده است: ”ایران اکنون منتظر آن تغییر است. اوباما قول تغییر داده است و ما منتظر آن تغییر هستیم.”
این نماینده مجلس ایران همچنین گفته: “جرج بوش در هشت سال گذشته با نظامی‌گری و این بحران مالی فضای بدی را در جهان علیه ایالات متحده ایجاد کرده است و انتخاب شدن مک‌کین این فضا را بدتر می‌کرد.”
راه باز مذاکره
این اظهارات امیدوارانه از سوی یک عضو هیات رییسه مجلس در حالی بیان شده که تهران و واشینگتن پس از اشغال سفارت آمریکا در تهران در سیزده آبان سال ۱۳۵۸، توسط “دانشجویان پیرو خط امام” که در جریان آن دیپلمات‌های آمریکایی به مدت ۴۴۴ روز به گروگان گرفته شدند، نزدیک به سه دهه است که با یکدیگر روابط دیپلماتیک ندارند.
با اینحال، علی آقامحمدی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته است که اگر اوباما به وعده انتخاباتی خود مبنی بر اینکه با کشورهای دیگر برخوردی نخواهد داشت، عمل کند، احتمال بهبود روابط میان دو کشور وجود دارد.
غیر از این، دیروز ابراهیم یزدی وزیر امور خارجه دولت مهندس بازرگان که در زمان روی کار بودن آن دولت اشغال سفارت آمریکا روی داد در گفتگو با خبرگزاری کار ایران، یادآور شد: “انتخاب اوباما به عنوان رئیسجمهور، راه را برای مذاکره و بهبود روابط ایران و آمریکا باز میکند، اما این موضوع به زمامداران و تصمیمگیران ایران نیز بستگی دارد که آیا از این فرصت برای بهبود و روابط دو کشور استفاده خواهند کرد یا خیر؟”
ابراهیم یزدی همچنین روابط آینده اوباما با ایران را تابع متغیر هایی مختلفی دانست و گفت: “ایجاد ارتباط و مذاکره بین ایران و آمریکا، بستگی به درک شرایط و تغییرات فضای بینالمللی توسط تصمیمگیران ایران دارد.”
هشدار به اوباما
همزمان با مشخص شدن نتایج انتخابات آمریکا، روز گذشته ستاد کل نیروهای مسلح اطلاعیه‌ای خطاب به فرماندهان ارتش آمریکا در عراق صادر کرد که از یکسو خبرگزاری فارس آن را “هشدار” نامیده و از سوی دیگر یک پایگاه اینترنتی نزدیک به اصولگرایان، آن را “بازتاب هشدار ایران به اوباما” خوانده است.
ستاد کل نیروهای مسلح در اطلاعیه خود یادآور شده: “اخیرا مشاهده شده که بالگردهای ارتش آمریکا در فاصله نزدیکی از مرزهای عراق با جمهوری اسلامی ایران پرواز می‌کنند و با توجه به پیچ‌خوردگی‌های مرزی، خطر تجاوز آنها به حریم مرزهای مقدس کشور جمهوری اسلامی ایران ممکن است پیش آید. لذا نیروهای مدافع مرزهای جمهوری اسلامی ایران به هر تجاوزی پاسخ خواهند داد. بنابر این اخطار می‌شود مسیر پرواز بالگردهای خود را در فاصله‌ای ایمن تعیین کنند تا خطر اشتباه پیش نیاید.”
سایت خبری جهان نیوز اما انتشار این اطلاعیه را مربوط به “حمله بالگردهای نظامی آمریکا به خاک سوریه” دانسته که “با کمی تاخیر” صادر شده است. این سایت خبری که به گزارشی از شبکه خبر دانشجو استناد کرده، یادآور شده است که: به نظر می رسد این بیانیه قاطعانه نیروهای مسلح ایران پیش از آنکه خطاب به نیروهای آمریکایی حاضر در عراق منتشر شده باشد، رئیس جمهور آینده آمریکا را مخاطب قرار داده است. زمان انتشار این بیانیه از سوی نیروهای مسلح نشانگر این است که ایران مخاطب قرار دادن باراک اوباما راکه در انتخابات روز گذشته امریکا برنده شده است بیشتر مدنظر دارد.
این سایت با اشاره به سخنان اخیر اوباما در مورد ایران و اتخاذ مواضع اوباما در قبال فعالیت‌های هسته ای ایران، احتمال می دهد که بیانیه دفاعی ایران نیز دقیقاً بعد از پیروزی اوباما در انتخابات آمریکا و به منظور هشدار دادن به وی امروز منتشر شده است.
علاوه بر هشدار ستاد کل نیروهای مسلح، معاون فرهنگی و تبلیغاتی این ستاد نیز گفته است: “پرنده‌های آمریکایی به شدت مراقب حریم هوایی ایران باشند.”
همچنین خبرگزاری نیمه دولتی فارس بدون نام بردن از مقام خاصی، سخنان یک مقام ارشد نیروی هوایی ارتش را منعکس کرده که گفته است: “یگانهای نیروی هوایی ارتش به تمامی قوانین و دستورالعمل‌های ورود هواپیماهای بیگانه آشنا بوده و اگر اتفاقی رخ دهد، با شناسایی هواپیمای یاد شده تمامی مراحل از اخطار تا سرنگونی را طبق مقررات به اجرا خواهیم گذاشت.”