خبری که روز شنبه، ۲۲ مرداد، به موضوع جنجالی رسانه های ترکیه تبدیل شد، روز یکشنبه با تناقض گویی مقامات جمهوری اسلامی وارد مرحله جدیدی شد. رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس، خبر دستگیری مراد کارایلان رهبر پ ک ک را که ابتدا تائید کرده بود به فاصله چند ساعت پس گرفت و اعلام کرد بر اساس شنیده ها خبر بازداشت نفر دوم حزب کارگران کردستان از سوی ایران را تائید کرده است.
از سوی دیگر در حالی که حزب کارگران کردستان این خبر را در ۲۴ ساعت گذشته از طریق رسانه های خود به صورت مداوم تکذیب کرده است اما برخی از رسانه های جمهوری اسلامی و ترکیه به اشکال مختلف آن را تائید کرده اند.
در این میان، تحلیلگران مسائل کردستان بر این باورند که انتشار این خبر در چنین شرایطی بی ارتباط با درگیری های اخیر سپاه پاسداران با حزب حیات آزاد کردستان ـ پژاک ـ نیست. زریان روژهلاتی، روزنامه نگار کرد و تحلیلگر مسائل خاورمیانه که یکی از سردبیران سایت اینترنتی رادیو “نوا” در کردستان عراق هم هست در این باره به “روز” می گوید: “آخرین اخبار حاکی از آن است که مراد کارایلان، رهبر فعلی پ ک ک از سوی ایران دستگیر نشده است.”
همزمان رسانه های کردستان عراق از توقف حملات توپخانه ای جمهوری اسلامی به مرزهای مشترک خبر داده اند؛ این درحالیست که برخی از تحلیگران کرد معتقدند پس از توقف حملات، جمهوری اسلامی در صدد استقرار شمار زیادی از نیروهای نظامی در مناطق مرزی است.
تائید و تکذیب های پیاپی
تی آی آر، تلویزیون سراسری ترکیه و سایت اینترنتی روزنامه زمان ترکیه روز شنبه، ۲۲ مرداد ماه با انتشار خبری مدعی شدند که “مراد کارایلان” مرد شماره ۲ حزب کارگران کردستان بعد از عبدالله اوجالان رهبر زندانی این حزب، توسط ایران دستگیر شده است.
هر چند بعضی از مقامات پ ک ک همان روز این خبر را تکذیب کردند، اما علاءالدین بروجردی، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی صبح دیروز خبر دستگیری وی را تایید کرد؛ ساعاتی پس از این تائید و تاکید علی اکبر صالحی وزیر خارجه حمهوری اسلامی بر بی اطلاعی اش از بازداشت رهبر پ ک ک، بروجردی نیز حرف خود را پس گرفت.
رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در حاشیه جلسه علنی روز یکشنبه مجلس با اشاره به اینکه خبر دستگیری “فرد شماره دو پ.ک.ک” درست است حملات جدید مرزی در مرزهای غربی ایران را “عکس‌العمل پژاک” در قبال این دستگیری دانسته بود.
بروجردی روشن نکرده بود که منظور وی از فرد شماره دو پ.ک.ک کیست؛ اما با توجه به انتشار شایعه دستگیری مراد کارایلان از سوی جمهوری اسلامی در رسانه های ترکیه به نظر می رسید که منظور رییس کمیسیون امنیت ملی، رهبر فعلی حزب کارگران ترکیه باشد.
وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی و ترکیه عصر روز یکشنبه در گفت وگویی تلفنی به مرور روابط دوجانبه و آخرین وضعیت منطقه پرداختند.
ایرنا، خبرگزاری جمهوری اسلامی به نقل از اداره کل اطلاعات و مطبوعات وزارت امور خارجه اعلام کرد که علی اکبر صالحی و داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه طی یک تماس تلفنی در باره تحولات منطقه به ویژه مسائل داخلی سوریه گفت و گو و تبادل نظر کردند.
رسانه های حکومتی اشاره ای به جزئیات این تماس تلفنی نکرده اند، اما وبسایت کردی زبان “روداو” به نقل از رسانه های ترکیه نوشته است که صالحی در این تماس به موضوع بازداشت کارایلان اشاره کرده و گفته است: “من هیچ اطلاعی از اینکه نفر دوم پ ک ک بازداشت شده باشد در دست ندارم.”
پس از این تماس بود که بروجردی تائید خود را پس گرفت و گفت که شنیده‌هایش در درباره این موضوع در حد “خبرهای منتشر شده از رسانه‌های ترکیه” است.
وی همچنین تاکید کرد که “مراجع ذی‌صلاح” باید “صحت و سقم ” این خبر را مشخص کنند.
همزمان احمد دنیز سخنگوی پ.ک.ک، روز یکشنبه ضمن تکذیب خبر بازداشت رهبر این حزب به وبسایت کردی زبان روداو گفته است، مراد کارایلان در تلویزیون روژ تی وی ظاهر خواهد شد. خبرگزاری فرات، از وب‌سایت‌های نزدیک به پ. ک. ک نیز این خبر را تکذیب کرده است.
پس از انتشار این اخبار، کانال ماهواره‌ای “روژ تی وی” وابسته به حزب کارگران کردستان- پ ک ک، با پخش مصاحبه‌ای از مراد کارایلان اعلام کرد که این مصاحبه پس از انتشار شایعه‌‌های مربوط به دستگیری رهبر فعلی پ ک ک انجام شده است.
مراد کارایلان که رسانه های ترکیه مدعی دستگیری او توسط جمهوری اسلامی شده اند، دارای اسم سازمانی “جمال” و متولد ۱۹۵۴ است و در سال ۱۹۷۹ به پ ک ک پیوسته است.
او بعد از عبدالله اوجالان، رهبر زندانی این حزب، به عنوان رهبر جدید پ ک ک انتخاب شد.
رسانه های ترکیه پیش از این دو بار دیگر خبر بازداشت و کشته شدن وی را منتشر کرده اند. آخرین بار در نوامبر سال 2007 اعلام کردند که مراد کارایلان موسوم به جمیل بایاک دستگیر و به ترکیه بازگردانده شده است. آنها همچنین در جولای 2006 اعلام کردند که این رهبر حزب کارگران ترکیه بر اثر حملات توپخانه ای جمهوری اسلامی کشته شده است.
ایران، ترکیه، پ ک ک و سوریه
زریان روژهلاتی، روزنامه نگار کرد و تحلیلگر مسائل خاورمیانه، پیرامون شایعه بازداشت رهبر پ ک ک توسط ایران به روز می گوید: “این خبر همزمان با گلوله باران مناطق مرزی توسط جمهوری اسلامی مطرح شد. حملات سپاه هر چند به بهانه پژاک اما با هدف پ ک ک صورت گرفته است. اگر دقت کنید بروجرودی ابتدا خیلی محافظه کارانه و مبهم بدون ذکر اسم تنها به گفتن اینکه ایران نفر دوم پ ک ک را دستگیر کرده بسنده کرد.”
او می افزاید: “احتمالا شخص دیگری به جز کارایلان بازداشت شده است و جمهوری اسلامی می خواهد از بازداشت این فرد علیه پ ک ک استفاده کند. عدم اشاره به اسم شخص بازداشت شده ممکن است به نوعی تهدیدی علیه پ ک ک باشد؛ تهدیدی پنهان مبنی بر اینکه اگر این حزب در راستای منافع جمهوری اسلامی حرکت نکند اسم شخص را فاش کرده و یا اینکه وی را تحویل دولت ترکیه می دهد.”
چند روز پیش همزمان با انفجار خط لوله گاز صادراتی ایران به ترکیه در هفتم مرداد ماه، بعضی از خبرگزاری های حکومتی با انتساب این انفجار به پژاک از دستگیری فردی به اسم مراد کاراساچ با نام سازمانی جمیل و از اهالی ترکیه که از وی به عنوان یکی از رهبران حزب حیات آزاد کردستان نام برده شده بود، خبر دادند.
آقای روژهلاتی سپس به ارتباط بین حزب کارگران کردستان و جمهوری اسلامی اشاره می کند: “پ ک ک ابتدا با ایران روابط حسنه ای داشت. این یک واقعیت اجتناب ناپذیر است. وجود نیروی چندین هزار نفری حزب کارگران ترکیه بدون اجازه ایران در مرزها تقریبا غیر ممکن است. البته فراموش نکنیم که نه ایران و نه پ ک ک این واقعیت را انکار نکردند.”
این تحلیلگر کرد می افزاید: “در حال حاضر جمهوری اسلامی نگران این موضوع است که پ ک ک با دولت ترکیه، آمریکا یا اقلیم کردستان به توافق برسد که بخشی از نیروهای خود را برای پر کردن خلائی که در حال حاضر در سوریه وجود دارد به کار گیرد.”
چندی پیش سرمقاله نویس روزنامه کیهان از پ ک ک به عنوان یک حزب ریشه دار و دارای پایگاه مردمی در ترکیه یاد کرده بود. بعضی از کارشناسان مسائل کردستان، آن زمان سرمقاله روزنامه کیهان را تغییر ادبیات سیاسی ایران در برابر این حزب تعبیر کرده و گفته بودند که ایران از این طریق می خواهد دولت ترکیه را متوجه حمایت های این کشور از اپوزیسیون کنونی سوریه کند.
زریان روژهلاتی می گوید: “تقریبا چهار هزار عضو پ ک ک از کردهای سوریه هستند. شاخه کردستان سوریه پ.ک.ک، موسوم به حزب اتحاد دمکراتیک، قوی ترین شاخه این حزب در میان اپوزیسیون کرد سوریه است. ایران احتمالا از این جهت نگران است که پ. ک. ک از نیروهایش علیه حکومت سوریه استفاده کند. قطعا ایران از چنین تصمیمی خرسند نیست؛ به همین جهت علیرغم اینکه مواضع این حزب در مرزها را گلوله باران می کند، اما هنوز ارتباط خود را با پ.ک.ک حفظ کرده است که مبادا خطری از جانب آن متوجه دولت بشار اسد شود.”
این تحلیلگر کرد در ادامه می افزاید: “گذشته از مساله سوریه، جمهوری اسلامی همیشه دنبال حفظ کارت پ.ک.ک علیه ترکیه بوده است، به ویژه که دولت آقای اردوغان، رویای رهبری خاورمیانه را در سر دارد. بنابراین ترکیه قطعا یکی از رقبای منطقه ای سرسخت ایران در آینده خواهد بود. بر این اساس جمهوری اسلامی به وجود کارت پ.ک.ک علیه ترکیه مانند گذشته نیازمند است.”
توقف حملات توپخانه ای
اخبار مربوط به دستگیری کارایلان، رهبر پ ک ک در شرایطی منتشر شده که در هفته های گذشته درگیری های “شدیدی” بین نیروهای نظامی پژاک و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در مرزهای مشترک با کردستان عراق روی داده است.
شائبه های زیادی در مورد ارتباط پژاک با پ ک ک وجود دارد؛ ارتباطی که همواره مسئولان دو طرف آن را رد می کنند، اما حزب کارگران کردستان ـ پ.ک.ک ـ یکی از اعضای اصلی کنفدراسیون دموکراتیک کردستان است که حزب حیات آزاد کردستان ـ پژاک ـ نیز در آن عضویت دارد.
رسانه های داخلی طی روزهای گذشته از توقف حملات توپخانه ای سپاه به مرزهای مشترک خبر داده اند. وبسایت آفتاب به نقل از یک مقام مسئول در فرماندهی نیروهای مرزبانی کردستان عراق نوشت: “طرف ایرانی، گلوله‌باران مناطق مرزی کردستان عراق را متوقف کرده است.”
اما زریان روژهلاتی می گوید: “به گفته بعضی از منابع نظامی کردستان عراق، جمهوری اسلامی به درخواست آنها گلوله باران مرزها را متوقف کرده، اما منابع خبری ما می گویند در حال استقرار نیروهای نظامی در مرزهاست.”
