کریستف ایاد
واشنگتن در اوج مبارزات انتخابات ریاست جمهوری ایران، به ایرانیان خاطرنشان کرده که رییس جمهور آتی، که در تاریخ ۱۴ ژوئن انتخاب خواهد شد، باید کشور را از یک بحران بی سابقه اقتصادی خارج کند؛ بحرانی که به دنبال تحریم های اعمال شده ازسوی کشورهای غربی به وجود آمده تا ایران برنامه هسته ای نظامی خود را متوقف نماید. رییس جمهور آمریکا، باراک اوباما، حکم اجرای نهمین سری تحریم ها را امضاء کرد؛ تحریم ها این بار صنعت اتومبیل سازی و واحد پولی این کشور را نشانه گرفته اند و این درحالی است که ریال از اواخر سال ۲۰۱۱ تاکنون دو سوم از ارزش خود را ازدست داده است.
هدف از اتخاذ تدابیر جدید، توقیف دارایی های ریالی در خارج از کشور و ممانعت از استفاده از این پول در انجام مبادله با دیگر کشورهای جهان است. درخصوص کشورهایی که سفارشات نفتی خود از ایران را کاهش داده اند، یک سری معافیت نیز درنظر گرفته شده که از این میان می توان به چین، هندوستان و ترکیه اشاره کرد.
در ماه آوریل، کاهش صادرات نفت خام ایران به بی سابقه ترین حد خود رسید: روزانه تنها ۷۰۰ هزار بشکه فروخته شد. سقوط مجدد ریال باز هم منجر به افزایش تورم خواهد شد که ازهم اکنون به ۳۰ درصد رسیده و به گفته خود بانک مرکزی ایران، از کنترل این بانک خارج شده است.
تدابیر اتخاذ شده علیه بخش اتومبیل سازی نیز منجر به کاهش درآمد در یکی از مهم ترین بخش های صنعتی این کشور پس از نفت و پتروشیمی خواهد شد. فروش اتومبیل های ساخته شده توسط ایران خودرو طی سال جاری نصف شده، و از یک میلیون و ۳۰۰ هزار اتومبیل در سال ۲۰۱۲ به ۶۰۰ هزار خودرو طی سال جاری کاهش یافته است.
سطح زندگی مردم به شدت پایین آمده
میشل مالینسکی، مسؤول آموزش ایران در مدرسه عالی مدیریت بازرگانی شهر پواتیه، می گوید: “به دلیل وجود تحریم ها، روز به روز بر تعداد شرکت هایی که نمی توانند واردات یا صادرات انجام دهند افزوده می شود. آنها دیگر نمی توانند پولی به تأمین کنندگان شان و حتی کارگران و کارمندان شان پرداخت کنند. اخراج هم نمی توانند بکنند، چون دولت این مسأله را ممنوع کرده.”
مردم ایران بسیار در رنج اند و با گذر هر ماه، سطح زندگی شان بیشتر رو به وخامت می گذارد. قیمت گوشت به رقم های سرسام آوری رسیده [کیلویی حدوداً ۵ یورو] که به واقع از قدرت خرید طبقه متوسط خارج است. کمبود داروهای خارجی، به ویژه داروهای ضد سرطان، به شدت احساس می شود و دلیل آن نبود ارز یا عدم وجود مکانیسم های مالی برای واردات آنهاست. تجهیزات بیمارستان ها و درمانگاه ها نیز به وضع بدی دچار شده اند.
سران جمهوری اسلامی جار زدند که موفق به ایجاد تنوع در اقتصاد گشته اند و بدین ترتیب می توانند با رویکردهای غربی به مقابله بپردازند؛ به ویژه در بخش پتروشیمی، که آن نیز در تاریخ ۳۱ مه مورد تحریم های آمریکا قرار گرفت. اکنون باید پذیرفت که کشور در شرایط بسیار بدی قرار دارد. میشل مالینسکی می گوید: “مردم به شدت دارند رنج می برند. تنها موردی که باعث می شود تا مردم به خیابان ها نریزند، تخصیص یارانه هایی است که به طور مستقیم ازسوی دولت به طبقه محروم جامعه واریز می شود.”
در زمان اولین مناظره تلویزیونی، تمامی نامزدهای ریاست جمهوری موضوع اقتصاد را در مرکز توجهات و نگرانی های خود قرار دادند. ولی آنها بجای صحبت در مورد تحریم های غربی و درگیر شدن با موضوع هسته ای، ترجیح دادند انتقادات خود را به سوء مدیریت محمود احمدی نژاد معطوف دارند.
از دید جلیلی، تحریم ها یک “فرصت” است
تنها نامزدی که بین پیامدهای تحریم ها و گزینه استراتژیک رهبر انقلاب رابطه مستقیمی ایجاد کرد، مذاکره کننده سابق هسته ای، حسن روحانی، بود؛ یک شخصیت محافظه کار میانه رو که بر قشر اصلاح طلب جامعه حساب باز کرده است. از دید او، “شعارهای سیاسی، مانند شعار مقاومت، با یک اقتصاد سالم سازگار نیستند”.
سعید جلیلی، مذاکره کننده فعلی برنامه هسته ای و از نامزدهای انتخاباتی، در گذشته از “اقتصاد مقاومتی در برابر تحریم ها” حمایت کرده است. جلیلی که به عنوان یک شخصیت تندرو شناخته می شود و از نزدیکان رهبر انقلاب است، تحریم ها را به مثابه “یک فرصت” قلمداد می کند، زیرا به نظر او، “ایران مزایای دیگری به جز نفت نیز دارد”.
علی اکبر ولایتی، دیپلمات سابق، بدون اینکه بیش از روحانی موضع گیری کند، به مسأله “بهبود روابط دیپلماتیک و حل مشکلات مربوط به تحریم ها” اشاره کرد. روز پنج شنبه، محسن رضایی، دیگر نامزد انتخابات، طی یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد: “برای ازبین بردن افزایش قیمت ها، تدابیری اتخاذ خواهد شد تا تحریم ها به لطف مذاکرات هسته ای برداشته شوند.” حال مشخص نیست که پس از وضع تحریم های جدید ازسوی آمریکا، آیا رهبر انقلاب، به عنوان تصمیم گیرنده اصلی در این زمینه، به اتخاذ چنین موضعی متقاعد شده است یا خیر.
منبع: لوموند، ۷ ژوئن
