با این‌که باراک اوباما احتمالا حمله محدودی را علیه سوریه به خاطر استفاده از سلاح شیمیایی به انجام خواهد رساند، یک کشور خاورمیانه‌ای دیگر نیز در این تصمیم‌گیری دخیل است.
جان کری وزیر امورخارجه آمریکا می‌گوید، یکی از خطرات “کاری نکردن” در پاسخ به حمله شیمیایی این است که ایران که خود قربانی سلاح‌های شیمیایی بوده جرات پیدا خواهد کرد و در جهت بدست آوردن سلاح هسته‌ای پیشروی کند.
تفکر “حمله به سوریه برای بازداری ایران” این را می‌رساند که اگر آمریکا، پس از حصول اطمینان در مورد استفاده از سلاح شیمیایی، با قدرت حمله نکند، اعتبار آمریکا خدشه‌دار می‌شود و احتمالا موجب حمله اسرائیل به ایران خواهد شد. اما به نظر می‌رسد نظر دولت اوباما در مورد نقش تهران در بحران سوریه در حال تغییر است و ایران نیز خود به دنبال راهی برای کنترل جنگ داخلی سوریه است.
بسیاری این نظر را دارند که دخالت قدرتمند آمریکا در تغییر رژیم بشار اسد ضربه شدیدی به نفوذ ایران در منطقه خواهد زد. به هر حال سوریه ماندگارترین متحد ایران در میان کشورهای عربی است و تنها کشور عربی است که در جنگ ایران و عراق طرف ایران را گرفت. این کشور همچنین واسطه ایران در رساندن پول و سلاح به حزب‌الله است.
طنز قضیه اینجاست که اگر اسد سقوط کند، بیشترین نفع عاید تندروهای سنی رادیکال می شود که از ایران به همان اندازه تنفر دارند که از اقلیت علوی سوریه، اسرائیل و آمریکا.
آمریکا همواره از شرکت دادن ایران در مذاکرات چندجانبه در مورد آینده سوریه اجتناب کرده است اما به نظر می‌رسد که این رویکرد خصوصا با روی کار آمدن دولتی معتدل در تهران در حال تغییر است.
اوباما در مصاحبه‌ای در تاریخ 29 اوت نظر بازتری نسبت به شرکت تهران ابراز کرد. وی گفت: “ما امیدوار هستیم در نهایت در داخل سوریه یک انتقال سیاسی صورت بگیرد و آماده هستیم تا با هرکسی – روسیه یا کشورهای دیگر - همکاری کنیم تا بتوانیم گروه‌ها را برای حل مناقشه گردهم آوریم.”
اوباما عنوان نکرد که منظورش از دیگران ایران بوده یا نه اما جفری فلتمن، دستیار پیشین وزارت امور خارجه آمریکا که اکنون معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی است روز قبل از آن در تهران بوده و با محمد ظریف وزیر امور خارجه ایران دیدار کرده است.
فرحان حق، سخنگوی سازمان ملل گفت: “آقا فلتمن موضع سازمان ملل را منتقل کرده که ایران، با توجه به نفوذ و رهبریش در منطقه، نقش مهمی در کمک به حل بحران سوریه دارد.”
همچنین سلطان قابوس عمان که همواره رابط میان ایران و آمریکا بوده نیز اخیرا در این کشور بوده و مسلما سوریه یکی از موارد مورد بحث میان دو کشور بوده است.
ایران دلایل تاریخی و نظامی بسیاری برای پشتیبانی از سوریه دارد اما تعهدش نسبت به اسد به عنوان یک فرد مطلق نیست. با افزایش تعداد کشته‌شدگان در سوریه، منافع ایران نیز به خاطر بالا رفتن فرقه‌گرایی میان شیعه و سنی در خطر افتاده است.
جان کری با گفتن این موضوع که ایران خود قربانی سلاح شیمیایی بوده است، هدف دیگری نیز در ایران داشته است و آن خاطره مورد حمله قرار گرفتن ایران با گاز سارین در جنگ با عراق بود که در آن زمان جهان کنار ایستاد و هیچ کاری برای متوقف کردن صدام حسین انجام نداد.
بنا به گفته نوه آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، رئیس جمهور اسبق، هاشمی رفسنجانی هشدار داده است که “کشوری که از سلاح شیمیایی علیه مردم خود استفاده می‌کند با عواقب سختی درست مثل صدام، که در بمباران حلبچه با بی‌آبرویی داخلی مواجه شد و سرنوشت شومی پیدا کرد، روبرو می‌شود.”
منبع: الجزیره - 31 اوت 2013
