بعد از ظهر و شامگاه روز چهارشنبه در دار الضیافه بغداد، دیپلمات های جمهوری اسلامی و کشورهای گروه 1+5 برای ادامه گفتگوهای اتمی پای میز مذاکره نشستند. ما ژائوشو معاون وزیر خارجه چین، ژاک اودیبر معاون وزیر خارجه فرانسه، سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه، وندی شرمن معاون وزیر خارجه آمریکا، جفری آدامز سفیر سابق انگلیس در تهران، هانس دیتر لوکاس معاون وزیر خارجه آلمان به همراه کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با سعید جلیلی،نماینده جمهوری اسلامی،بسته های پیشنهادی برای حل و فصل عمیق ترین بحران سیاسی میان تهران و غرب را روی میز گذاشتند.
اخبار حاکی از آن است که جمهوری اسلامی در دور نخست این مذاکرات پیشنهادات خود را با پنج محور به غرب ارائه کرده و طبق معمول بخشی از این پیشنهادات پیرامون موضوعات “غیر هسته ای” بوده است. گفته می شود سرنوشت بحرین و سوریه در میان پیشنهادات “غیر هسته ای” قرار دارند.خبرگزاری های جمهوری اسلامی از پیشنهادات تهران خبری منتشر نکرده اند.
در مقابل رسانه های بین المللی از ارائه متقابل بسته پیشنهادی کاترین اشتون به سعید جلیلی خبر داده اند. به نوشته خبرگزاری فرانسه مایکل من، سخنگوی کاترین اشتون دیروز گفته است این بسته پیشنهادی به حل نگرانی‌ها در ارتباط با غنی‌سازی ۲۰ درصد اورانیوم مربوط می‌شود. جمهوری اسلامی در سایت اتمی فردو ـ در کوهستان های قم ـ این غلظت از اروانیوم غنی شده را تولید می کند؛ سایتی که مدت ها به طور مخفیانه فعالیت می کرد اما در سال 88 موقعیت آن توسط غرب افشا شد.
لورا روزن، بلاگری که از بغداد برای روزنامه اسرائیلی هاآرتص گزارش فرستاده نوشته است غرب دیروز همچنین از تهران خواسته تا 100 کیلوگرم اورانیوم 20 درصد غنی شده را به خارج از ایران منتقل کند.
طبق عرف دیپلماتیک مذاکره کنندگان جزئیات گفتگوها را تا زمان رسیدن به گونه ای از توافق اعلام نمی کنند. مایکل من هم دیروز سنت شکنی نکرد و به خبرنگاران گفت: “من وارد جزئیات این پیشنهاد نمی‌شود، اما البته که ما در پیشنهادی که مطرح می‌کنیم منافع ایران را نیز در نظر می‌گیریم.”
گمانه ها بر این است که غرب از جمهوری اسلامی خواهد خواست هر چی سریعتر بساط غنی سازی بیست درصدی اورانیوم در فردو را برچیند و در مقابل به طور گام به گام و همزمان با اعتماد سازی بیشتر تهران، فشارهای بین المللی بر جمهوری اسلامی را بکاهد. تنها اظهارنظر صریح سخنگوی کاترین اشتون پیرامون مذاکرات دیروز به این موضوع محدود شد که خبری از لغو تحریم ها علیه جمهوری اسلامی نخواهد بود. مایکل من تحریم ها علیه تهران را “قانون” خوانده است. پیشتر رسانه های نزدیک به حاکمیت با رمز و راز گفته بودند شرط تن دادن به توقف غنی سازی 20 درصد پایان بلافاصله “تحریم ها” خواهد بود.
به نظر می آید خبرگزاری فارس ـ نزدیک به سپاه ـ از بسته پیشنهادی 1+5 به جلیلی آگاه شده چرا که در گزارش دیروز خود تصریح کرده است: “پیشنهادات غربی جزئی نگر بوده و متوازن و به روز شده نیست.”
خبرگزاری رسمی دولت ـ ایرنا-ـ نیز در خبری سربسته نوشته بسته پیشنهادی جمهوری اسلامی بر مبنای اصول مذاکرات استانبول که مقرر بوده بر مبنای معاهده ان.پی.تی و نیز فرایندی گام به گام و متوازن باشد، تدوین شده است. مذاکرات بغداد قرار است امروز ـ پنجشنبه ـ نیز ادامه پیدا کند.
آخرین باری که غرب به طور مشخص به جمهوری اسلامی “بسته مشوق ها” را ارائه کرده بود به مذاکرات ژنو در تابستان 1387 بر می گردد، اما آیت خامنه ای درخواست غرب برای غنی سازی را رد کرد، پس از آن مذاکرات تا پاییز 88 متوقف شد، در آن زمان نمایندگان محمود احمدی نژاد در وین پیش نویس توافقی را امضا کردند که بر انتقال سه چهارم اورانیوم 3.5 درصد غنی شده جمهوری اسلامی به خارج از کشور و تحویل سوخت اتمی برای راکتور تهران از سوی فرانسه استوار بود. با این حال علی رغم اینکه این توافقنامه توسط نمایندگان تهران و غرب امضا شد، آیت الله خامنه ای از تهران آن را باطل اعلام کرد. دور بعدی مذاکرات زمستان 89 در استانبول برگزار شد، و تنها دستاوردش “ناامیدی عمیق” کاترین اشتون از دیپلماسی جمهوری اسلامی بود. با این حال به نظر می آید همزمان با ورود جامعه جهانی به رهبری ایالات متحده به فاز تحریم نفت و بانک مرکزی جمهوری اسلامی، آیت الله خامنه ای مذاکرات بغداد را جدی تر گرفته باشد.
رهبر جمهوری اسلامی دیروز در سالگرد آزاد سازی خرمشهر در دانشگاه امام حسین حاضر شد و سخنرانی کرد اما مستقیما کلمه ای پیرامون مذاکرات اتمی نگفت. او تنها یادآوری کرد: “جبهه ظلم و استکبار و زورگویی برخلاف هیاهوی ظاهری، رو به ضعف و اضمحلال است.” وی همچنین خاطرنشان کرد رسیدن به “قله های سعادت” نیازمند پایداری و استقامت است. ناظران می گویند این اظهارات می تواند نوعی زمینه سازی باشد تا در صورت شکست مذاکرات اتمی و گسترش تحریم ها، نیروهای وفادار به حکومت دچار انشقاق نشوند.
خبرگزاری فارس دیروز در گزارشی تحلیلی در خصوص مذاکرات بغداد ادعا کرد با توجه به “بحران اقتصادی غرب”، 1+5 رویکرد جدیدی در پیش خواهد گرفت. این رسانه نزدیک به نیروهای امنیتی ـ نظامی نوشت: “مجموع این تحولات، نیاز جدی به «چینش جدید» و «شروع بازی با قواعد باز تعریف‌شده» را به کسانی که به آن نظم دل بسته بودند، یادآور شده است. با توجه به همین موضوع است که شاهد تحرکات شدید غرب حول محور «ترمیم رابطه با ایران» هستیم.”
اما کم نیستند کسانی که تحلیل های فارس را “خیالبافانه” توصیف می کنند،چرا که همین دو روز پیش بود که رئیس کمیسیون روابط خارجی کنگره ایالات متحده طی بیانیه ای بر اعمال تحریم های شدیدتر علیه تهران تاکید کرد.
ایلینا راس لتینن که جمهوری اسلامی را به “عدم صداقت” متهم کرده حتی مذاکرات روز دوشنبه میان دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی با مسئولان جمهوری اسلامی، را “تاکتیک جدید وقت کشی مورد استفاده رژیم” خوانده است تا به گفته وی در فرصت به دست آمده بتواند برنامه تسلیحاتی اتمی خود را پیش برده و به “سلاح هسته ای” دست یابد.
از طرف دیگر در بهارستان، کاظم جلالی به عنوان سخنگوی کمیسیون امنیت ملی مجلس گفته است “ایران هسته ای” باید از سوی غرب پذیرفته شود. وی در اظهاراتی تهدید آمیز اظهار کرده: “اگر فشارها را بر ایران مضاعف شود ایران به سمت عدم شفافیت پیش خواهد رفت.”
