“حمله سراسیمه؛ هنر در سال های پانک”، عنوان کتاب جذابی است که به تازگی منتشر شده و به بررسی هنر در سال های پر التهاب دهه هفتاد و هشتاد اختصاص دارد. نگاهی داریم به این کتاب.
هنر معترض
دهه هفتاد به دهه سیاست در هنر شهره است؛جایی که غالب هنرمندان به گمان اصلاح جهان، رسالتی را بر خویش فرض گرفتند که همان اعتراض به هر چیز تثبیت شده و قوام یافته است. در نتیجه این رویکرد، نوعی نگاه اجتماعی بر غالب هنرها حاکم شد که هنوز گاه اثرات آن- یا لااقل ته مانده اندیشه های آن در آثار برخی هنرمندان آن دوره- باقی مانده است.
مقوله پانک- که در مد، موسیقی و هنرهای تجسمی نمود پیدا کرد- از جمله نتایج این دوران است. گالری باربیکن لندن، در نمایشگاه پرطرفدار این روزهای خود، گنجینه ای از آثار تجسمی- از نقاشی و عکس تا چیدمان و ویدئو- سال های 1974 تا 1984 را یکجا گرد آورده و تصویری عریان از هنر این دوره ارائه کرده است. همزمان کتاب قطور و خوش چاپی به چاپ رسیده که ضمن ماندگار کردن آثار نمایشگاه، تصویر قابل اعتنایی از هنر این دوران ترسیم می کند.
دوران اواخر جنگ ویتنام، بحران نفت، شیوع ایدز، واترگیت و…، طبیعتاً بازتابی تند در آثار هنری داشته است. در نتیجه هنرمندان این دوره نظیر استفن ویلاتس، مارتا راسلر و گیلبرت و جرج، ضمن انتقاد اجتماعی، به تنهایی های درونی انسان معاصر غربی پرداختند و هنرمندانی نظیر گروه کام، هانا ویلکه و سیندی شرمن، به سکس، خشونت و بدن توجه نشان دادند.عجیب این که مسیر این حرکت در امریکا و انگلستان، کم و بیش یکسان است و تصویر نیویورک و لندن در این آثار بسیار به هم نزدیک است. نویسندگان مختلف آمریکایی و انگلیسی کتاب بر این تشابه اذعان دارند و هر یک به شکلی به تحلیل این دوران و این آثار پرداخته اند. مشخصه اصلی مقالات، پرداختن به مقولات اجتماعی مرتبط با این آثار است که هر یک رویکرد جداگانه ای را به همراه دارد.
مارک اسلیدن- یکی از دو ادیتور کتاب- مقدمه اش را با تاکید بر اثر 1976 گروه کام با عنوان “فاحشگی” آغاز می کند؛ اثری که به یکی از جنجالی ترین آثار هنری انگلستان تبدیل شد و اعتراض رسمی نماینده پارلمان انگلیس و اعتراض تند برخی مطبوعات را به همراه داشت. اسلیدن با تاکید بر ویژگی ها و چگونگی تاثیر اجتماعی این اثر- دقیقا ً چیزی که خالقان آن به دنبالش بودند- می آغازد و از این نقطه شروع بر تک تک آثار متمرکز می شود و ویژگی مهم مختصری ازهر کار ارائه می کند.
رزتا بروکس مقاله خود را به آثار ارائه شده در نمایشگاه محدود نمی کند و سعی دارد با ارائه نمونه هایی دیگر، تصویری تحلیلی از چند و چون هنر پانک ارائه کند. کارلو مک کورمیک با نقل قولی از باربارا استرایسند، از دورانی حرف می زند که سعی داریم فراموش اش کنیم و تریسی وار از خودش به عنوان دختری 16 ساله در 1974 و برخوردش با آثار هنری شروع می کند و به مسائل زنان در آثار این دوره می رسد و به اثر معروف هانا ویلکه با عنوان”خب کمکم کن هانا” می پردازد که در آن هانا با بدن برهنه خود- اسلحه به دست- به نقد رفتار با بدن زن در آثار هنری، پورنوگرافی و اساساً ً جامعه می پردازد.
اندرو ویلسون با تحلیل موشکافانه ای از عکس همراه با متن ویکتور بورگین با نام “انگلستان 1976” آغاز می کند و به تاثیر جامعه صنعتی بر زندگی مردم اشاره دارد. آریللا یدگار ریشه های غرابت در آثار هنری این دوره را می جوید واستفن ویلاتس در آخرین مقاله کتاب بر سیاست و اجتماع و تاثیر آن بیشتر زوم می کند.
کتاب با تاریخ نگاری دقیقی از وقایع هنری – در دو بخش هنرهای تجسمی و موسیقی- طی دهه 1974 تا 1984 و گزیده کتاب و مقاله شناسی هنرمندان به پایان می رسد.
Panic Attack! Art in the Punk years-Edited by Mark Sladen and Ariella Yedgar - publisher: Merrell -224 P- £29.95
ISBN-13:978-1-8589-4403-6