سیلیکان ولی به ایران می‌ آید

واشنگتن پست پنجشنبه ۴ دى ۱۳۹۳

» گزارش واشنگتن پست از کارآفرینان اینترنتی در ایران

حسام آرماندهی، ۲۸ ساله، از بنیانگزاران کافه بازار و نازنین دانشور ۳۰ ساله، بنیانگزار تخفیفان، هر دو از اولین کاربران اینترنت در ایران بوده‌ و از اروپا برای کار به ایران آمده‌اند.

سایه‌های سیلیکان ولی روی ایران افتاده است. به رغم دشواری‌های راه‌اندازی یک شرکت تکنولوژی در ایران، این کشور تبدیل به یک اکوسیستم رو به رشد برای این قبیل حرفه‌ها شده است.

ایاد الکاسار، مدیر سرمایه‌گذاری‌های خاورمیانه ای شرکت راکت اینترنت می‌گوید: “مسلما نسبت به هر کشور دیگری سخت‌تر است.” دانشور می گوید: “وقتی به ایران آمدم هیچ ‌کس حتی کلمه استارت‌آپ را بلد نبود.”

رحمانی نیز در ایران متولد شده و در نوجوانی به آمریکا مهاجرت کرده است. برای آی‌بی‌ام کار و در شمال نیویورک یک استارت‌آپ را راه‌اندازی کرده بود. او پتانسیل‌های ایران را کشف کرد و به محل زندگیش بازگشت.

او و دیگران به ترکیبی از جمعیت جوان و تحصیل کرده، تکثیر تلفن‌های هوشمند و بالا رفتن سرعت اینترنت به عنوان زمینه‌ای برای استارت‌آپ‌ها یاد می‌کنند. مهمترین استارت‌آپ کشور دیجی کالا است که مشابه amazon.com است. صندوق جهانی استارت‌آپ می‌گوید این شرکت ۱۵۰ میلیون دلار ارزش دارد.

نشانه‌های دیگری نیز وجود دارد. فستیوال وب ایران در سال ۲۰۰۸ با تنها ۱۰۰ شرکت‌کننده شروع شد. امسال ۸۰۰۰ وب سایت در این جشنواره و ۴۵۰ نفر در کنفرانس مرتبط با آن شرکت کردند.

پیش‌قراولان رشد بازار اینترنتی ایران، آرماندهی و دانشور هستند که تمام چالش‌ها، مزایا و مشکلات راه ا‌ندازی یک شرکت اینترنتی در ایران را، که تحریم‌هایش هم می تواند هم یک حسن و هم یک مشکل به حساب بیاید، می‌شناسند.

حرفه سودآور دانشور – تخفیفان – نسخه کپی‌شده Groupon است. سایت او بیش از یک میلیون عضو خبرنامه دارد و روزانه ۲۵ پیشنهاد ارائه می‌دهد. در یک مورد توانست ۲۰ هزار بلیط یک فیلم را بفروشد. او یک وب سایت دیگر هم به راه انداخته که یادآور Yelp است و ۲۰ هزار نفر در مورد آن بصورت کتبی نظر داده‌اند.

با این‌که تحریم‌ها مشکلات بسیاری برای اقتصاد ایران بوجود آورده، اما این وضعیت برای کارآفرینان جوان که مجبور نیستند با شرکت‌های غربی رقابت کنند خوب است. اما چالش‌ها زیاد است و کارآفرینان نمی‌توانند رویای جهانی شدن داشته باشند. رشد داخلی هم همیشه راحت نیست.

دانشور به یاد می‌آورد که اوایل یک مشتری بالقوه از او پرسیده بود: “مدیرت کجاست.“او گفته بود: “من مدیر هستم.” “ببین، برو و با مدیرت برگرد. ایده خوب است اما با مدیرت برگرد.” او ناراحت شده و به خانه آمده و موضوع را به پدرش گفته بود. پدرش جواب داده بود: “به ایران خوش آمدی.”

او یک قرار دیگر گذاشت و این بار با پدرش رفت. این بار قرارداد بسته شد. دانشور تا یک سال پدرش را برای بستن قرارداد همراه خود می‌برد. او می‌گفت من مدیر هستم و بعد عقب می‌نشست و دخترش کار را توضیح می‌داده است.

آرماندهی هم مشکلات خود را داشته است. او می‌گوید: “اگر به ایران می‌آمدم همه ‌چیزی که در خارج داشتم را از دست می‌دادم… اما خیلی ناراحت نبودم. حس کردم می‌توانیم همه‌چیز را داخل ایران بسازیم.”

چون فروشگاه اینترنتی گوگل برای اندروید در ایران قابل دسترس نبود، در سال ۲۰۱۰ پنجره‌ای برایش باز می‌کند تا کافه‌ بازار را راه بیاندازد که در واقع یک فروشگاه اینترنتی برای اندروید در ایران است. در مدت سه ماه ۱۰۰ هزار کاربر عضو آن شدند و حالا ۱۰ هزار برنامه داخلی از بیش از ۲ هزار برنامه‌نویس دارد. بنا بر گزارش جهانی استارت‌آپ این شرکت ۲۰ میلیون دلار ارزش دارد.

آرماندهی برای توسعه، در مارس ۲۰۱۲ با شرکت Zendesk دانمارکی همکاری کرد تا یک مرکز راهنمایی برای کافه بازار تهیه کند. او فکر می‌کرد به خاطر اروپایی بودن زندسک از تحریم‌ها ایمن است. اما ناگهان در نوامبر همان سال زندسک همکاری با او را قطع کرد. تمام ایمیل‌ها و ارتباط با مشتریان از دست رفت. از زندسک فرصتی برای بازیابی فایل‌ها خواست اما هرگز جوابی دریافت نکرد.

برای همین کافه بازار برای پاسخ به مشتریان به جی میل پناه برد. او توانایی زندسک برای ردیابی عملکرد تیم خدمات مشتریانش را از دست داد و تا پاییز امسال نتوانست برای آن جایگزینی پیدا کند.

آرماندهی در سال ۲۰۱۲ در کنفرانسی در بارسلون از رئیس وقت گوگلُ اریک اشمیت پرسید، آیا برای کاهش محدودیت‌ها در ایران کاری می‌کند یا خیر. اشمیت تسلیت می‌گوید و به نقش تحریم‌ها اشاره می‌کند. اما همچنین با گفتن اینکه “زندان مثل نداشتن پهنای باند است” موجب خنده حضار شد. آرماندهی می‌گوید: “او جوابم را محترمانه نداد. برای همین بیشتر مصمم شدم تا چیزی را که گوگل نمی‌دهد به ایرانیان ارائه دهم.”

میل به ساختن در داخل مرزها و ارائه تمام خدمات آنلاین به ایرانی‌ها، هدف مشترک تمام این کارآفرینان بوده است.