کانون مدافعان حقوق بشر در ادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در آذر ماه ۱۳۹۴ پرداخت.در مقدمه این گزارش با تاکید بر اینکه “استقلال قوه قضاییه در هر کشوری تضمین کننده حقوق شهروندان است و می‌تواند مانع از سوء استفاده مأموران هر حکومتی شود” آمده است: “متأسفانه بر اساس شواهد موجود، استقلال قوه قضاییه در ایران، به‌ویژه در پرونده‌های مربوط به اتهام‌های عقیدتی و سیاسی مخدوش شده است. از همین‌رو سال‌ها است که عدالت در ایران، دستخوش بازی‌های سیاسی و سیاست‌ورزی شده و در بسیاری از پرونده‌ها که بعضاً حتی اهمیت ملی نیز پیدا کرده اند، شاهد اجرای عدالت نبوده‌ایم، که از آن جمله می‌توان به محاکمه‌های مربوط به وقایع ۱۸ تیر سال ۱۳۷۸ در کوی دانشگاه تهران یا پرونده معروف به قتل‌های زنجیره‌ای در همان سال، اشاره کرد”.
در ادامه این گزارش می خوانیم:مدتی قبل، علی مطهری، نماینده مجلس شورای اسلامی نیز عنوان کرد که وزیر اطلاعات در پاسخ به پرسش او در مورد نحوه فوت هاله سحابی بیان داشته است: “این تخلف از سوی مأموران ما بوده است”. با این وجود دادخواهی و شکایت خانواده هاله سحابی، مانند بسیاری از پرونده‌های دیگر، ره به جایی نبرده است. دخالت‌های غیرقانونی و تسویه حساب‌های سیاسی که به صورت نیابتی اکثراً از سوی مأموران وزارت اطلاعات و گاه از طرف اطلاعات سپاه پاسداران به بهانه «حفظ امنیت ملی» اعمال می‌شود، باعث شده است که امنیت شهروندان مختل شود، تا حدی که خواندن یک ترانه یا سرودن شعری یا شرکت در جلسه‌هایی دوستانه می‌تواند منجر به دستگیری و زندانی شدن افراد شود.با انتخاب رییس جمهور جدید و تغییراتی که در قوه مجریه صورت گرفت و با توجه به قانون اساسی و اختیارات قانونی رییس جمهور در مورد نظارت بر حسن اجرای قانون اساسی و هچنین ریاست او بر وزارت اطلاعات که یکی از وزارتخانه‌های زیر مجموعه قوه مجریه است، انتظار می‌رفت که تغییرات اساسی در ساختار مدیریتی وزارت اطلاعات و عملکرد مأموران امنیتی این وزارتخانه صورت گیرد اما اخبار واصله و دستگیری‌های انجام شده، همگی نشان از آن دارد که گویی در وزارت اطلاعات، در بر همان پاشنه می چرخد.”
در گزارش این کانون که ریاست آن با شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل است خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در آذر ماه ۱۳۹۴ آمده است. متن این گزارش در پی می آید:
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه حدود ۲۹ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: روزبه گیلاسیان و الهه سروش نیا- دو نویسنده-، فرهاد جهان بیگی (میران بازانی)- روزنامه‌نگار-، عبیدالله بلوچ- فعال مذهبی اهل سنت-، حمید رحمتی- فعال صنفی-، یغما گلرویی و محمدرضا حاج رستم بگلو- دو شاعر-.
همچنین مقام قضایی از بازداشت سه نفر در سراب به‌علت آنچه تلاش برای ترویج فرقه یمانیه عنوان شده، خبر داد. دادستان دزفول نیز از بازداشت “ق.ک” و دو نفر دیگر- بدون ذکر نام- خبر داد که به گفته او در تیراندازی به عزاداران روز عاشورا در منطقه صفی‌آباد نقش داشته‌اند. این مقام قضایی همچنین از بازداشت ۹ نفر دیگر در حوزه شوش و شاوور- بدون ذکر نام- و تعداد دیگری- بدون ذکر نام و تعداد- در دزفول خبر داد.
از سوی دیگر برخی خبرها از بازداشت سروه عبدی، علی عبدی و سامان ابراهیم پور- ۳ شهروند اهل سردشت-، کاوه سلیمی و بهمن مولودی- دو شهروند اهل بوکان-، عبدالحمید میربلوچ زهی و محمد افرا- دو شهروند اهل ایرانشهر- حکایت دارند.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از مدتی با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
۲) امین حاجیلو، آراز خاصه تراش و اسلام علی اکبرلو- سه فعال مدنی- برای گذراندن یک ماه حبس و مهدی دیهمی- فعال مدنی- برای گذراندن یک سال حبس، بازداشت و به زندان منتقل شدند.
۳) مجید آذرپی- فعال سیاسی که در زندان به‌سر می‌برد- به شش سال و نیم حبس تعزیری، افسانه بایزیدی- دانشجو که در بازداشت به‌سر می‌برد- به دو سال حبس تعزیری، مهدی رجبیان- آهنگساز-، حسین رجبیان- فیلمساز- و یوسف عمادی- آهنگساز- به شش سال حبس و حافظ توحید قریشی- فعال مذهبی اهل سنت که در زندان به‌سر می‌برد-، به هفت سال حبس تعزیری محکوم شدند. همچنین حکم محمدرضا نکونام- فعال مذهبی- به پنج سال حبس افزایش یافت.
۴) جلسه رسیدگی به اتهام‌های محمد مهدوی فر- شاعر- و دادگاه تجدید نظر آتنا فرقدانی- کارتونیست که در زندان به‌سر می‌برد- برگزار شدند. همچنین حسین موسویان- عضو جبهه ملی ایران- پس از تفهیم اتهام، با قرار کفالت بهصورت موقت و تا روز تشکیل دادگاه، آزاد شد. علی نجاتی- فعال کارگری- نیز به دادسرا احضار شد.
۵) سید محمد خاتمی، رییس جمهور اسبق ایران همچنان بدون حکم دادگاه، ممنوع التصویر است.
۶) پلیس از ورود اعضای شورای مرکزی جبهه ملی ایران به جلسه شورای مرکزی این جبهه، جلوگیری کرد.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) قوه قضاییه از حضور سید محمود دعایی- مدیر مسئول روزنامه اطلاعات- در دادسرا و اخذ تعهد از او خبر داد.
۲) اجرای کنسرت ارکستر سمفونیک تهران به‌دلیل نوازندگی زنان، لغو شد.
۳) از پخش آگهی تبلیغاتی “حکایت عاشقی” در تلویزیون به دلیل حضور بهرام رادان و قطب الدین صادقی و از پخش قطعه “درمحاصره” در تلویزیون به‌دلیل حضور محمد معتمدی ممانعت به‌عمل آمد. همچنین به دنبال پخش ویژه برنامه رادیویی “هفت‌اقلیم” درباره غلامحسین ساعدی- نویسنده-، ناظر پخش این برنامه، توبیخ و برنامه “هفت‌اقلیم”، تعطیل شد.
۴) امتیاز نشریه دانشجویی “آیدین” در دانشگاه صنعتی ارومیه لغو شد.
۵) افرادی بدون آنکه نیروهای انتظامی مانعشان شوند با ایجاد درگیری از انجام سخنرانی‌های رسول منتجب نیا، هادی غفاری، حسین مرعشی، مصطفی کواکبیان و آذر منصوری- ۵ فعال سیاسی- در شهرهای مختلف جلوگیری کردند. همچنین مقام‌های مسئول از قرائت پیام سید محمد خاتمی- رییس جمهور اسبق ایران- و حضور ابراهیم یزدی- عضو نهضت آزادی ایران- در مراسم روز دانشجو در دانشگاه تهران جلوگیری کردند. از سوی دیگر نیروهای انتظامی و امنیتی از حضور کسانی که قصد داشتند تا در مراسم سالگرد به قتل رسیدن داریوش و پروانه فروهر در منزل آنان حاضر شوند، جلوگیری کردند.
۶) مقام مسئول در آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان از وجود ۱۴۹ هزار و ۳۹۵ کودک بازمانده از تحصیل در این استان خبر داد.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه حداقل تعداد 24 نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران یا سایت‌های خبری اعدام آنها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است:
“الف.ب” در کرمان، “م.خ” در ملاء عام در نوشهر، “ع.ب” در بندرعباس، “عباس.الف” در آمل و “الف.فلاح” در قزوین اعدام شدند. مقام‌های قضایی اتهام این افراد را قتل عمد عنوان کردند. همچنین مقام قضایی از اعدام یک تبعه افغانستان در قزوین به اتهام قتل عمد خبر داد.
“ف.زنجانیان” در قزوین اعدام شد. مقام قضایی اتهام این زن را قتل عمد و زنای محصنه اعلام کرد.
مقام‌های قضایی از اعدام پنج نفر- بدون ذکر نام- در میناب، دو نفر در رشت- بدون ذکر نام-، پنج نفر- بدون ذکر نام- در بندرعباس به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر خبر دادند.
“ع.م” در ملاء عام در شهرستان میامی اعدام شد. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این فرد را تجاوز به عنف اعلام کردند. همچنین رسانه‌های وابسته به دولت ایران از اعدام یک نفر در نورآباد ممسنی به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند.
“مجتبی.ر” و “نعمت.ج” در ملاء عام در شیراز اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را سرقت مسلحانه اعلام کردند.
همچنین برخی خبرها از اعدام علیرضا شاهی در کرج به اتهام قتل عمد حکایت دارند.
۲) رسانه‌های وابسته به دولت ایران از صدور حکم اعدام و شلاق برای “سعید” و “میلاد” در استان تهران به اتهام تجاوز به عنف خبر دادند. همچنین برخی سایت‌های خبری از صدور حکم اعدام برای “ر.الف” به اتهام قتل عمد و حکم سنگسار برای “ع.خ” به اتهام زنای محصنه در استان گیلان خبر دادند. مقام قضایی نیز از صدور حکم اعدام برای یک نفر به اتهام قتل عمد در قزوین خبر داد.
۳) پلیس از گرداندن دو متهم بدون ذکر نام با این عنوان که اراذل و اوباش بوده‌اند، در سطح شهر پاکدشت خبر داد.
۴) وضعیت برخی زندانیان همچنان ناگوار گزارش می‌شود، به گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند بهمن رحیمی، رویا صابری نژاد نوبخت، مسعود عرب چوبدار و زینب جلالیان بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آنها اقدامی جدی صورت نگرفته است. مهدی کروبی که دچار شکستی ساق پا شده است، پس از انجام عمل جراحی و با وجود نیاز به مراقبت، به زندان خانگی بازگردانده شد.
۵) قادر عبدالله زاده که اواسط مهرماه بازداشت شده بود، پس از حدود پنجاه روز بازجویی به زندان ارومیه منتقل شد.
۶) پلیس اعلام کرد که در ۸ ماه گذشته با بیش از چهل هزار نفر از شهروندان به دلیل آنچه که بدحجابی عنوان شده، برخورد کرده که این برخوردها به شکل توقیف وسیله‌های نقلیه‌شان و معرفی به دستگاه قضایی بوده است.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
وضعیت اقتصادی و اجتماعی در ایران همچنان نامناسب گزارش می شود؛ به‌گونه‌ای که پرداخت‌های حقوق و مزایای ۷۰۰ کارگر شرکت معدنی نگین برای مدت دو تا سه ماه، ۱۳۰ کارگر کارخانه فیبر ایران برای مدت ۳ ماه، ۴۰۰ کارگر فازهای ۲۰ و ۲۱ عسلویه برای مدت چهار ماه، ۵۰۰ کارگر کارخانه کاغذسازی پارس برای مدت دو ماه، هزار کارگر معادن البرز شرقی برای مدت یک ماه و نیم، ۱۵۰ کارگر صنایع دریایی ایران صدرا برای مدت ۵ ماه، ۱۹۰ کارگر شهرداری سردشت برای مدت سه ماه، ۳۰۰ کارگر معادن زغال سنگ “زمستان یورت” برای مدت ۱۰ ماه، حدود ۴۰۰ کارگر فرش پارس برای مدت 7 ماه، حدود ۲۰۰ کارگر کارخانه “فولاد یاسوج” برای مدت ۷ ماه و ۱۵ کارگر معدن زغال سنگ طزره برای مدت ۵ ماه تا زمان تهیه این گزارش به‌تعویق افتاده است. حق بیمه ۱۶۰ کارگر کاشی گیلانا نیز برای مدت سه ماه به‌تعویق افتاده است.
همچنین معوقات مزدی وسنوات پایان خدمت حدود ۴۹ کارگر بازنشسته کارخانه “رنگین نخ”، حدود ۸۰ کارگر بازنشسته کارخانه “نخ پارسیلون” و ۱۲۰ کارگر اخراجی کارخانه “گیپور مشهد”، تا زمان تهیه این گزارش پرداخت نشده است.
۱) ۸۰۰ کارگر خودروسازی کرمان، ۶۱ کارگر واحد تولید سروش گلدیران و حدود ۳۲۰ کارگر فازهای ۱۲، ۱۳، ۱۹ و بخش حفاری منطقه ویژه عسلویه و۲۵۰ کارگر کارخانه “تاژ” و ۳۰ کارگر معدن “گل‌گهر” از محل‌های کار خود، تعدیل شدند. همچنین در پی تعطیلی کارخانه “شیشه آبگینه” قزوین، ۶۷ کارگر قرار دادی با ۸ ماه حقوق معوقه، بیکار شدند.
۲) هفت کارگر “سیمان لوشان” در پی اعتراض کارگران این کارخانه، از محل کار خود اخراج شدند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از محیط زیست در آذر ماه، همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد، به‌گونه‌ای که “م.ش.م” بر اثر انفجار مین در مریوان کشته و دست یاسین عبیداوی- کودک- بر اثر انفجار مین در اهواز قطع شد. پلیس نیز از مجروح شدن دو نفر بر اثر انفجار مین در قصر شیرین خبر داد.
خاتمه
کانون مدافعان حقوق بشر در پایان گزارش ماه آذر ۱۳۹۴، با بیان اینکه در غیاب دادگاه‌های مستقل، مأموران اطلاعاتی با عملکرد سلیقه‌ای و غیر قانونی خود، امنیتی برای کسی باقی نگذاشته‌اند، اعلام می‌کند از آنجا که حفظ حقوق شهروندی و احترام به کرامت انسانی، جزء سخنان همیشگی رییس قوه مجریه بوده است، عمل به این خواسته بدون ایجاد تغییرات در ساختار مدیریتی وزارت اطلاعات، امکان پذیر نیست. پس ضروری است تا رییس جمهوری بر اساس وعده‌هایش در مقابل رفتارهای خودسرانه مأموران امنیتی بایستد.
