هم‌زمان با موج جدیدی از گرانی‌ها در ایران، تصویب افزایش نزدیک به 40 درصدی قیمت سوخت و حذف ارز مرجع برای بسیاری از کالاها، احمد توکلی، از نمایندگان مجلس، محمود احمدی‌نژاد را متهم کرده است که با اقدامات خود “سرمایه اجتماعی کشور را از بین می‌برد”.
توکلی با اشاره به اینکه “به واسطه تغییر قیمت ارز، کالاهای اساسی مانند گوشت ۶۰ درصد گران شده و روغن نیز ۳۵ درصد افزایش قیمت پیدا کرده”، گفته است: “این دیگر هرج و مرج بازار ماشین نیست که زندگی روزمره مردم را داغان نکند. مردم گوشت نخورند، حبوبات نخورند؛ اشکنه هم نخورند که یک قاشق روغن می‌خواهد؟”
این سخنان توکلی یک روز پس از آن بیان شده که بنابر اعلام مقامات رسمی، ارز مرجع و دولتی برای بخش اعظمی از کالاهای اساسی حذف شده و تنها برای گندم، جو، ذرت و سویا تخصیص خواهد یافت. به این ترتیب کالاهای ضروری با ارز دو هزار تومانی وارد بازار خواهند شد.
با این حال توکلی گفته است: “سه ماه است برای کالاهای اساسی ارزی تخصیص داده نمی‌شود و یک ماه است به بهانه ناهماهنگی سیستم یکپارچه دیجیتال کالاهای اساسی که با خون دل ارز آن تخصیص داده شده و تامین شده است وارد کشور نمی‌شود… اطلاعاتی که در این زمینه برای تغییر قیمت هست اگر به صاحبان منفعت منتقل شده باشد کسانی که گوشت وارد کردند و یا در انبارها احتکار کرده‌اند چه نفعی از آن خواهند برد؟”
توکلی همچنین ضمن انتقاد از احمدی‌نژآد گفته است: “نرخ رشد امسال را تمام سازمان‌های داخل و خارجی منفی ارزیابی می‌کنند و در این شرایط آقای رییس جمهور سرمایه اجتماعی کشور را از بین می‌برد و نعل وارونه می‌زند… کمر مردم و تولید از این گرانی‌ها شکسته است. آقای رییس جمهور که می‌گوید ما می‌خواهیم ۲۵۰ هزار تومان به مردم بدهیم و مجلس نمی‌گذارد چرا نمی‌گوید که این کار را می‌خواهد با ۹ برابر کردن قیمت سوخت، آب و برق می‌خواهد انجام دهد… چرا سرمایه اجتماعی را نابود می‌کنید؟ من استدعا می‌کنم به داد مردم برسید مردم بیشتر از این تحمل گرانی را ندارند”.
انتقادهای توکلی در میان دیگر اصول‌گرایان هم تکرار شده است. آیت‌الله نوری همدانی، ازمراجع تقلید نزدیک به حکومت در این زمینه گفته است: “ در داخل کشور هم مسائل بسیاری وجود دارد، گرانی و بیکاری تنها نمونه‌ای از آنها است و البته گرانی چندان مربوط به تحریم‌ها نیست، چرا که اشراف و کنترلی بر قیمت خدمات و کالاها وجود ندارد”.
هم‌زمان روزنامه کیهان نیز در تیتر اول خود، اظهارات احمدی‌نژاد مبنی بر افزایش یارانه نقدی را “نسنجیده” توصیف کرد و نوشت: “یارانه ۲۵۰ هزار تومانی، قیمت‌ها را ۱۰ برابر می‌کند”.
در تحولی دیگر، کمیسیون تلفیق مجلس، با رد لایحه پیشنهادی دولت برای درآمد ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی از محل هدفمندی یارانه‌ها، به جای آن درآمد ۵۰ هزار میلیارد تومانی و در نتیجه سقف افزایش ۳۸ درصدی برای سوخت را تصویب کرد. پیشتر برخی از نمایندگان مجلس هشدار داده بودند که انتظار درآمد ۱۲۰ هزار میلیارد تومانی از محل هدفمندی یارانه‌ها در بودجه سال جاری مستلزم افزایش ۴۵۰ درصدی، و به عبارتی چهار و نیم برابری، قیمت حامل‌های انرژی است.
ایرج ندیمی، عضو کمیسیون تلفیق مجلس، گفته است که با شرایط فعلی انتظار می‌رود برای سال جاری قیمت بنزین به ۴۶۰ تا ۸۰۰، گازوئیل ۲۰۰ تا ۲۵۰ و سیانجی هم به ۲۰۰ تا ۲۵۰ تومان برسد.
جعفر قادری، سخنگوی کمیسیون تلفیق مجلس نیز در این زمینه چنین اظهارنظر کرد: “بر اساس مصوبه کمیسیون برنامه و بودجه از درآمد ۵۰ هزار میلیارد تومانی پیش‌بینی شده برای هدفمندی یارانه‌ها در سال ۹۲، ۱۱ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان از محل بودجه و ۳۸ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان از محل افزایش قیمت‌ها تامین می‌شود، بنابراین ما رشد ۳۸ درصدی در قیمت حامل‌های سوخت را پیش رو خواهیم داشت. هنوز مشخص نشده که چطور رشد قیمت حامل‌های سوخت تقسیم می‌شود، اما ممکن است برخی‌های حامل‌های انرژی مثل بنزین و سیانجی رشد بیشتری داشته باشند و گازوئیل رشد قیمت کمتری پیدا کند و این موضوع به تصمیم دولت برمی‌گردد”.
این در حالی است که براساس گزارش خبرگزاری‌های داخلی، روغن نباتی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای سهمیه‌بندی شده و هر لیتر روغن در بازار آزاد تا پنج هزار تومان، دو برابر قیمت رسمی، عرضه می‌شود. خبرگزاری فارس روز گذشته نوشت که عرضه انواع روغن در برخی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای محدود شده است به طوری که در فروشگاه شهروند، هر خانوار تنها می‌تواند شش روغن یک لیتری خریداری کند.
مسعود موحدی، قائم مقام وزیر صنعت، پیش از این دلیل حذف مرجع برای واردات روغن نباتی را رانت و قاچاق دانسته بود: “با توجه به رانت موجود در این زمینه و یکسری گرایش های منفی و در نتیجه قاچاق صادراتی که در سال گذشته شاهد بودیم، تصمیم گرفتیم ارز مرجع برخی از کالاهای اساسی حذف شود”.
ایسنا اکنون گزارش داده است که پس از افزایش ۳۰ تا ۳۵ درصدی قیمت روغن نباتی، قیمت هر بطری ۶۷۵ گرمی و بطری ۸۱۰ گرمی این روغن به ترتیب از ۲۱۰۰ و ۲۷۰۰ تومان به ۲۷۳۰ و ۳۵۱۰ تومان رسید. روغن نباتی یک لیتری هم اکنون بعضا تا ۵۰۰۰ تومان نیز به فروش می‌رسد.
در این میان تنها واکنش وزیر صنعت به موج جدید گرانی‌ها، تنها یک کلمه بوده است: “متاسفم”.
