مازیار رادمنش
هفته گذشته نام افشین قطبی عضو گروه مربیان تیم ملی آمریکا و تحلیلگر فنی تیم کره جنوبی در سال 2002 در رسانه های ایرانی مطرح شد. سرپرستان تیم پرسپولیس در سفری به هلند از وی دعوت کرده بودند برای مربیگری این تیم پس از سی سال به ایران بازگردد. افشین قطبی در یم فاصله دو ساعته پاسپورت ایرانی اش را گرفت و همان شب به تهران بازگشت تا پس از سی سال مربی تیمی شود که وقتی از ایران می رفت، نوجوانی از هواداران آن تیم بود. افشین قطبی از همین هفته تمرینات خود را با تیم پرسپولیس آغاز کرد.
درباره افشین قطبی
افشین قطبی پنجم بهمن 1343 در شیراز به دنیا آمد. گفته شده است که وی از خویشان خانواده زضا قطبی و فرح دیباست، اما این شایعه درست نیست. افشین قطبی در سال 1356 زمانی که 13 ساله بود، ایران را همراه خانواده اش ترک کرد و به منطقه گلندل کالیفرنیا رفت. او که به قول خودش فوتبال را با توپ پلاستیکی و روی زمین های آسفالت خیابانهای تهران آغاز کرده بود، از زمان نوجوانی به فوتبال علاقه داشت. قطبی گفته است: « فوتبال در روزهای نوجوانی عشق من و راه زندگی من بود. تیم های تاج و پرسپولیس را دوست داشتم و علی پروین و ناصر حجازی بازکنان محبوب من بودند.» افشین قطبی پس از سفر از ایران در باشگاههای آلیتالیا، آتوباهن، ولی ایگلز و فلایرز بازی می کرد. او وارد دانشگاه UCLA لس آنجلس شد و از آنجا در رشته مهندسی برق فارغ التحصیل شد، اما پس از آن فوتبال را جدی گرفت. امروز افشین قطبی اگرچه در ایران نامی چندان شناخته شده نیست، اما در میان مربیان فوتبال جهان، یکی از شناخته شده ترین و یکی از موفق ترین مربیان جهان است.
از بازی تا مدرسه فوتبال
افشین قطبی وقتی بازی در تیم فوتبال دانشگاه لس آنجلس را در سن 18 سالگی آغاز کرد، فوتبال در آمریکا هنوز موضوع مهمی نبود. او چهار سال در این تیم بازی کرد. و همزمان با آن به آموزش مربیگری فوتبال پرداخت و از سال 1363 تا 1367 سرمربی تیم فوتبال زنان دانشگاه UCLAشد. او از سال 1367 همراه با گروهی دیگر در مدرسه تربیت فوتبالیست های نوجوان( AGSS) پرداخت. این مدرسه فوتبالیست های نوجوان را تربیت می کرد و از آنان بازیکنانی در سطح بین المللی می ساخت. جان اوبراین بازیکن تیم آژاکس و بسیاری دیگر از کسانی که این مدرسه را گذراندند، بعدها در تیم های مهم فوتبال جهان به چهره های مهم فوتبال تبدیل شدند. افشین قطبی که 13 سال در این مدرسه به تربیت فوتبالیست می پرداخت، با « بورا میلوتینوویچ» مربی سرشناس یوگسلاو( صرب) آشنا شد. او از بورا که بعدا دوست مهم دوران زندگی اش شد، در این مدرسه برای تربیت بچه ها استفاده می کرد. آنها هر سال فوتبالیست های جوان این مدرسه را برای بازیهای دوستانه و آشنایی با فوتبال اروپا به کشورهای مختلف اروپایی می آوردند. مدرسه AGSS در سال 2002 تعطیل شد. این مدرسه همچنین از مربیانی مانند پیم وربیک، گوس هیدینگ و استیو سمپسون استفاده می کرد. استیو سمپسون یکی از اولین مربیانی بود که از کامپیوتر و تکنولوژی جدید برای ارتقای آموزش و مدل سازی برای برنامه ریزی در مسابقات حرفه ای استفاده می کرد. افشین قطبی بعدها در رهبری تیم ملی کره جنوبی از این تکنیک استفاده کرد.
یک ایرانی در رهبری تیم ملی آمریکا
از سال 1997 افشین قطبی وارد کادر فنی مربیگری تیم ملی آمریکا شد. یک سال بعد، او جزو گروهی بود که علاوه بر عضویت در هیات فنی، گزینش تیم ملی آمریکا را برای بازیهای جام جهانی 1998 انجام می داد. وقتی قرعه کشی مسابقات انجام شد و معلوم شد تیم ملی ایران و تیم ملی آمریکا در یک گروه قرار دارند، مربی ایرانی تیم ملی آمریکا دچار بحران شد. افشین قطبی می گوید: « من عاشق کشورم ایران و مردم آن هستم، اما در آن زمان در تیم ملی آمریکا مسوولیت مربیگری داشتم. وقتی متوجه شدم ایران و آمریکا در یک گروه هستند، دچار بحران احساسی شدیدی شدم. از یک طرف در قلبم احساس می کردم که ایرانی ام، از سوی دیگر باید تلاش می کردم وظیفه تخصصی ام را به عنوان یک مربی بر حس وطن پرستی که در من قوی است، ترجیح دهم. بورا میلوتینوویچ در این مورد به من کمک کرد. او بارها مربی تیم هایی بود که رودرروی تیم ملی کشور خودش قرار می گرفتند. من می دانستم که تیم ملی ایران چهره های بسیار مهمی دارد، علی دائی شگفت انگیز بود، کریم باقری در بازی های کوتاه و توپ های بلند مهارت بسیاری داشت، (مهدوی) کیا یکی از بهترین گوش های دنیا بود. و وسط کریم باقری و دائی، خداداد عزیزی بود که فنی، خلاق و غیرقابل پیش بینی بود. و مهم تر از همه تیم ایران تیمی بود که همه اعضایش در خدمت تیم بودند.»
افشین قطبی احساس خودش را در زمان بازی ایران و آمریکا چنین گفته است: « به من هشدار داده شده بود که به گذشته ایرانی ام فکر نکنم. وقتی وارد استادیوم شدیم با تشویق حیرت انگیز ایرانیانی که اکثر استادیوم را پر کرده بودند، مواجه شدیم. دیدن این صحنه به هر کسی که ایرانی بود احساسی از غرور می داد و من هم یک ایرانی بودم. وقتی توپ به طرف استیلی رفت، می دانستم چه اتفاقی می افتد و وقتی استیلی گل زد، نمی دانستم باید چه کنم، گریه کنم یا هورا بکشم؟ نشستم و به روبرو خیره شدم. آن روز تمام مردم ایران در کشور از تیم ایران حمایت می کردند و این پیروزی به آنها روحیه داده بود.»
کره جنوبی و یک چهارم نهایی 2002
افشین قطبی پس از بازی های 1998 جام جهانی به آژاکس آمستردام رفت و مدتی در آنجا مشاور فنی بود، سپس مدتی همین کار را در تیم های گالاکسی لس آنجلس، ک اف آ کره جنوبی و انجمن فوتبال چین انجام داد. او پس از آشنایی با فوتبال کره جنوبی از سال 2001 همراه با گوس هیدینگ سرمربی تیم ملی کره جنوبی برای آماده کردن تیم این کشور در جام جهانی 2002 به کره رفت. او تحلیل گر فنی گوس هیدینگ بود. افشین قطبی در مورد کارش در جام جهانی 2002 گفته است: « در جام جهانی 2002 من مدل تاکتیکی همه تیم های گروه را در کامپیوتر ساختم و از این طریق تیم و گروه مربیان بازی ها را هدایت می کرد.» او از روشها و مفاهیم علمی در مربیگری استفاده می کند. تیم کره جنوبی در سال 2002 موفق شد تیم چهارم جام جهانی 2002 شود. مطبوعات ورزشی افشین قطبی را چنین توصیف کردند: « او در ایران زاده شده است، ساکن آمریکاست، با بریتیش ایرویز به هنگ کنگ پرواز می کند و زیر نظر یک مربی هلندی برای تیم ملی کره کار می کند.»
بازگشت به ایران
افشین قطبی پس از موفقیت تیم کره جنوبی از سال 2002 تا 2004 به عنوان دستیار مربی تیم « سامسونگ بلو وینگز» قهرمان لیگ کره کار کرد و یک سال بعد به عنوان دستیار مربی به تیم گالاکسی لس آنجلس بازگشت. در سال 2005 مجددا به کره جنوبی رفت تا بار دیگر به عنوان تحلیلگر فنی دستیار ریچارد ادووکات مربی جدید هلندی تیم کره جنوبی شود. هفته گذشته به دنبال دعوت سرپرستان تیم پرسپولیس، افشین قطبی در عرض دو ساعت ویزا و پاسپورت ایرانی اش را گرفت و نیمه شب پس از سی سال وارد تهران شد و با گروهی فراوان از طرفداران پرسپولیس و مادری که سی سال بود فرزندش را ندیده بود، مواجه شد. افشین قطبی گفته است که از همین هفته تمرینات خود را با تیم پرسپولیس آغاز می کند.
رویای بازگشت
شاید تجربه بازگشت همیشه تجربه موفقی برای ایرانی ها نبوده باشد. ایرانیان مردمانی خوش استقبال و بد بدرقه اند و این کار را بارها در حوزه های مختلف و بخصوص فوتبال انجام داده اند. مدتی قبل یک خبرنگار ایرانی در مصاحبه ای در کالیفرنیا در مورد بازگشت به ایران از افشین قطبی پرسیده بود. او گفته بود: « رویای من این است، به این نیاز دارم و می خواهم که به ریشه ها، فرهنگ و کشورم بازگردم. می خواهم به ایران برگردم و به فوتبال کشورم کمک کنم. من معتقدم ما با استفاده از احساس و غریزه فوتبال ایرانی، می توانیم از کیفیت تکنیکی و سرعت چرخش توپ آمریکای لاتین، سازماندهی تاکتیکی اروپایی و قدرت فوتبال آفریقا برای فوتبال ایران استفاده کنیم. افشین قطبی به عنوان مربی با تفکر هجومی شناخته شده است.