هر چند جزییات توافق وزارت آموزش و پرورش و شرکت بیمه ایران هنوز منتشر نشده، اما اخبار جسته و گریخته، حکایت از این دارد که هزینه دندانپزشکی و عینک، از لیست تعهدات بیمه طلایی فرهنگیان در قرار داد سال ۹۳ خارج شده است. هزینه عینک و خدمات دندانپزشکی در بیمه طلایی فرهنگیان سقف محدودی داشت، اما حذف کامل آن برای فرهنگیان خبری ناخوش در هفته معلم است. معلمان در اعتراض به قرارداد جدید که قرار است از اول خرداد اجرا شود میگویند که “دندان” برای سخن گفتن و “عینک” برای خواندن و نوشتن، ابزار کار معلم محسوب میشوند و خرابی دندان و نداشتن عینک، به کیفیت کار آنها لطمه میزند. معلمان خواستار پرداخت هزینههای دندانپزشکی و عینک به صورت نامحدود هستند.
عنوان طلایی برای بیمه تکمیلی فرهنگیان به این معنا است که شرکت بیمه (بیمه گر)، صد درصد هزینههای خدمات پزشکی را پوشش میدهد و بیمه گذار نباید بخشی از هزینه را به عنوان فرانشیز بپردازد.
بیمه طلایی از اردیبهشت سال ۸۹ برای فرهنگیان شاغل برقرار شد و بر اساس یک روال اداری، نیمی از مبلغ حق بیمه، توسط وزارتخانه و نیم دیگر توسط شخص بیمه شده پرداخت میشود. وزارت آموزش و پرورش اعتبار مالی بیمه طلایی را از طریق صرفه جویی در منابع دیگر تامین میکند. روال پرداخت اغلب با تاخیر همراه است، به این صورت که ابتدا حق بیمه به طور کامل از حقوق بیمه شده کسر میشود و آموزش و پرورش بعد از تامین اعتبار، سهم وزارتخانه را به حساب کارکنان واریز میکند.
علی اصغر فانی وزیر آموزش و پرورش مهر ماه سال گذشته در واکنش به تبلیغات وزیر سابق که ابتکار بیمه طلایی را به نام خود زده بود، گفت: “اولین بار لفظ بیمه طلایی را بنده به کار بردم. در سال ۱۳۸۴ بود و من سرپرست بودم…”
اشاره فانی به ۷۰ روزی بود که در سال ۸۴ از سوی احمدینژاد به عنوان سرپرست آموزش و پرورش منصوب شد. به رغم این اظهارات تبلیغی و دعوا بر سر لفظ بیمه طلایی، هیچ یک از دو وزیر نتوانستهاند منابع مالی پایداری برای بیمه تکمیلی فرهنگیان و بخصوص فرهنگیان بازنشسته در بودجه پیش بینی کنند. به نظر میرسد آقای فانی با چراغ خاموش در صدد ادغام تمام یا بخش عمده بیمه طلایی در طرح جدید بیمه همگانی دولت است.
علی اصغر فانی پرداخت حق السهم وزارتخانه در سال ۹۳ را منوط به تامین اعتبارات لازم میداند و میگوید: “با هاشمی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ربیعی، وزیر تعاون، کار و امور اجتماعی صحبت داشتم و دنبال آن هستیم تا منابعی را از این دو وزارتخانه به کار بگیریم… یکی از منابعی که میتوانیم از آن تأمین کنیم، بودجهای است که در اختیار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.”
وزارتخانههای یادشده هرکدام با مشکلات خاص خود دست به گریبانند و احتمال پرداخت پول بابت بیمه تکمیلی فرهنگیان از سوی این وزارتخانهها بسیارکم است. وزارت آموزش و پرورش باید اعتبار بیمه طلایی را از بودجه این وزارتخانه یا از طریق معاونت برنامه ریزی ریاست جمهوری تامین کند.
از سال ۸۹ که با سروصدای فراوان این بیمه برقرار شد، همواره این نگرانی وجود داشت که با یک تغییر و تحول اداری، بیمه طلایی حذف شود و یا وزارتخانه حق السهم خود را به دلیل کمبود اعتبار مالی نپردازد. نقطه ضعف دیگر این بیمه، کوتاه مدت بودن آن است. قرارداد این بیمه یکساله است و هرسال در ابتدای اردیبهشت ماه تمدید میشود. ثبت نام و صدور کارت جدید حدود دوماه طول میکشد و در این فاصله بیمه طلایی تقریبا به حالت تعلیق در میآید. شرکتهای بیمه به دلیل ناپایداری وضعیت اقتصادی، حاضر به عقد قرارداد طولانی مدت با آموزش و پرورش نیستند و هرسال مبلغ حق بیمه بیشتری را طلب میکنند و آموزش و پرورش برای گرفتن تخفیف متوسل به چانه زنی سنگین میشود.
طبق گفته وزیرآموزش و پرورش، امسال روی مبلغ ۲۶ هزار تومان برای هر فرد توافق شده است. ظاهرا شرکت بیمه ایران مبلغی حدود ۵۰ هزار تومان به عنوان حق بیمه برای هر فرد تقاضا کرده، اما وزارت آموزش و پرورش با تلاش فراوان این مبلغ را به ۲۶ هزار تومان رسانده است! ضمن قدردانی از مقامات آموزش و پرورش این واقعیت را باید متذکر شد که چانه زنی با شرکتهای بیمه در حد دو سه درصد معنادار است و اگر شرکت بیمه مبلغ قابل ملاحظهای درحد ۱۰۰درصد تخفیف دهد، قطعا منافع خود را به صورت دیگری جبران میکند. با این حال پرداخت همین مبلغ برای یک خانواده فرهنگی سنگین است.
شرکتهای بیمه موسساتی انتفاعی و تجاری هستند و بر خلاف تصور وزیر “به احترام معلمان” از منافع خود نمیگذرند. میزان تعهدات آنها بستگی به میزان حق بیمهای دارد که توسط بیمه گذار پرداخت میشود. هر چه حق بیمه بیشتری پرداخت شود، شرکت بیمه خدمات بیشتری ارائه میدهد. وقتی که با اصرار آموزش و پرورش، مبلغ مورد تقاضای شرکت بیمه تقریبا به نصف کاهش یافته، معنایش این است که شرکت بیمه هم متقابلا با گنجاندن بندهایی در قرارداد کیفیت و کمیت خدمات ارائه شده را در عمل کاهش داده است.
معلمان از اینکه هرسال در اردیبهشت ماه موضوع بیمه طلایی فرهنگیان رسانهای میشود گلایه دارند. بسیاری از ادارات و نهادهای دولتی از بیمه تکمیلی با کیفیت بهتری استفاده میکنند، اما بیمه آنها عنوان طلایی ندارد. در این میان فقط بیمه طلایی فرهنگیان هر سال، نقل مجالس و محافل و دستمایه تبلیغات وزیر و مسئولان این وزارتخانه میشود. معلمان میپرسند چرا بیمه تکمیلی وزارتخانههای دیگر و بانکها و نهادها رسانهای نمیشود و بحثی بر سر میزان حق السهم دولت و کارکنان و کمبود و نبود اعتبار مالی صورت نمیگیرد؟
با حذف تعهدات دندانپزشکی و عینک، و پرداخت صد درصد حق بیمه توسط کارکنان، بیمه طلایی رنگ میبازد و دیگر برای معلمان جاذبه چندانی ندارد. طرح جدید دولت برای پرداخت ۹۰ درصد هزینههای بیمارستانی که شامل تجهیزات و دارو نیز میشود در صورت اجرا تا حدودی کارکنان را از رفتن زیر بار سنگین “حق بیمه” بیمه تکمیلی بینیاز میکند.
بازنشستگان فرهنگی که با افراد تحت تکفل خود حدود یک میلیون و سیصد هزار نفر هستند، بیش از شاغلان فرهنگی به بیمه تکمیلی قوی و مطمئن و بادوام نیاز دارند، زیرا افراد بالای ۶۰ سال بیشتر در معرض بیماری قرار دارند و پرداخت هزینههای سنگین درمانی یکی از نگرانیهای اصلی بازنشستگان بخصوص بازنشستگان کم درآمد است. قول های مسئولان در چهار سال گذشته و سه بار ثبت نام حضوری و اینترنتی از بازنشستگان به دلیل تامین نشدن اعتبار مالی طرح و یا اختلاف بین سازمان بانشستگی و سایر دستگاه ها به مرحله اجرا تاکنون اجرایی نشده و چشم انداز روشنی هم برای بیمه تکمیلی مناسب بازنشستگان در پیش نیست.