جمهوری اسلامی ایران طی مدت اخیر با اختصاص هزینه های زیاد مادی و معنوی اجلاس کشورهای غیر متعهد را برگزار کرد. اجلاسی که برای ایران منفعتی به دنبال نداشت.
دولت ایران که با برگزاری این اجلاس سعی کرد وجهه بین المللی خود را ترمیم کند، اما بنابر اظهارنظرهای کارشناسان، توفیقی در این اقدام نیافت.
انباشت سیاست های نادرست دولت در دوره های نهم و دهم چنان به وجهه ایران لطمه وارد آورده است که برگزاری چنین اجلاسی نه تنها دردی را دوا نخواهد کرد بلکه آن را خدشه دارتر نیز خواهد کرد. همچنان که روی داد.
دولت ایران با راه اندازی جاروجنجا لهای وسیع تبلیغاتی، سعی کرد بیشترین بهره را از نشست کشورهای غیرمتعهد ببرد.
دولت ایران می خواست به کشورهای خارجی و به ویژه غربی نشان دهد که تلاش های آنها برای اعمال تحریم ها و فشارها و منزوی کردن ایران نتیجه ای در پی نداشته و بدین شکل بر ناکامی های پی در پی خود سرپوش بگذارد و از آن بهره برداری تبلیغاتی نماید.
دولت تلاش کرد از دو جهت افکار عمومی داخلی را نیز منحرف نماید، نخست: تحریم ها را بی تأثیر و جمهوری اسلامی را دولتی مقتدر و بدون سرسپردگی به کشورهای غربی جلوه دهد، و دوم: توجه مردم به فشارهای امنیتی و گرانی های روز افزون را منحرف گرداند. همچنان که همگان شاهد بودند تدابیر امنیتی در این مدت حتی بیش از پیش افزایش یافت.
اما روند رویدادها تنها چیزی را که به اثبات رساند، صرفا جاروجنجال های تبلیغاتی و بازار گرمی رسانه های دولتی و نزدیک به حکومت بود، که با اشکال مختلف به انعکاس خبرها، گزارش ها و تفسیر این رویداد پرداختند.
همچنان که بهره سال ها حمایت و پشتیبانی بی دریغ جمهوری اسلامی از فلسطینیان عاید دولت اسلامگرای ترکیه، آنهم در حرکتی نمادین، گردید؛ بیشترین بهره از اجلاس سران غیرمتعهد نیز به رئیس جمهوری مصر رسید.
ایران از حضور محمد مرسی در این اجلاس خشنود بود و آن را موفقیتی در سیاست های خود می دید و می بیند و آن را مخالفت و یک “نه” بزرگ به غرب و به ویژه آمریکا محسوب می نمایند. دولت ایران حتی سفر مرسی به تهران را فرصتی برای آغاز فصلی جدید در روابط فی مابین در نظر داشتند.
ولی رئیس جمهوری مصر در سخنرانی خود و در نشست با مقامات ایرانی اشاره ای به روابط میان دو کشور نکرد و حتی برخلاف سیاست های جمهوری اسلامی ایران در قبال وضعیت کنونی سوریه، از جبهه مخالفان بشار اسد حمایت کرد. و بدین گونه آب سردی بر دستان رهبران ایران ریخت.
البته ترجمه ناقص سخنان مرسی در رابطه با سوریه، که شخص مترجم بحرین را به جای سوریه عنوان کرده بود، وجهه دولت ایران را در سطح بین الملل بیشتر خدشه دار نمود. موضوعی که حتی حساسیت کشور بحرین را نیز برانگیخت و به احضار کاردار سفارت ایران در منامه و اعتراض به این اقدام نسنجیده منجر شد.
این موضوع به حرکت نمادین ترک ها در حمایت از مردم فلسطین شباهت دارد، که علارغم حمایت های بی چون چرای چندین ساله ایران از فلسطین، اما در نهایت این دولت ترکیه بود که خود را در افکار عمومی اعراب حامی فلسطینیان نشان داد و با حداقل هزینه بیشترین بهره را عاید خود ساخت.
در سال ۲۰۱۰ کاروانی تحت عنوان “ناوگان آزادی غزه” شامل نه کشتی از ۴۰ کشور جهان حامل کمک های انسان دوستانه، از ترکیه عازم باریکه غزه گردید، ولی دولت اسرائیل از رسیدن این کاروان به مقصد خود ممانعت به عمل آورد و در زدوخورد کماندوهای اسرائیلی با سرنشینان این کشتی ها، تعدادی نیز کشته شدند.
این مسئله موجب سردی روابط میان اسرائیل و ترکیه گردید و بازتاب بین المللی وسیعی یافت. دولت اسلامگرای ترکیه با حمایت از این اقدام بشر دوستانه توانست در میان اعراب اعمال نفوذ کند و افکار عمومی عربی را بسوی حمایت از ترکیه بکشاند.
اما از دولت ایران که سال های سال با اشکال مختلف ـ از حمایت های نظامی گرفته تا کمک های مالی و سیاسی ـ به فلسطینیان دریغ نکرده بود، نامی در میان نبود و جز ناکامی چیزی عاید جمهوری اسلامی نگردید، جز اینکه بسیاری از سرمایه های ملی را که میتوانست برای رفاه ایرانیان صرف شود، برای سیاست های ناکارآمد صرف شده بود و علاوه بر این وجهه ایران را نیز با سیاست های نسنجیده در سطح جهانی خدشه دار کرده بود.
سرمایه گذاری هایی که دولت ایران روی سفر مرسی به تهران و در کل برگزاری اجلاس کشورهای غیرمتعهد کرده بود، باز جز ناکامی برای جمهوری اسلامی نداشت.
این اجلاس به ترمیم وجهه جمهوری اسلامی منجر نشد، و حتی آنرا خدشه دارتر نمود. جمهوری اسلامی را از انزوای شدید بین المللی رهایی نبخشید، به کاهش تأثیرات تحریم ها منجر نشد و نخواهد شد، دستاوردی سیاسی برای ایران در پی نداشت، و حتی زیانبار هم بود.
رد درخواست ترکیه برای شرکت در این اجلاس حاکی از بی اهمیت بودن این اجلاس و نقش ضعیف ایران در تحولات سیاسی است.
و بر زندگی روزمره مردم نیز نه تنها مؤثر واقع نخواهد شد، بلکه بار سنگین گرانی ها و مشکلات عدیده اقتصادی، باعث شده است تا مردم رویکردی مثبت به برگزاری چنین اجلاسی نداشته باشند.
ایران یکی از کشورهای منحصر به فرد با ویژگی ها و موقعیت های خاص در سطح منطقه و جهان است، که با دارا بودن دولتی مسئول و پاسخگو می تواند به یکی از کشورهای قدرتمند در ابعاد مختلف تبدیل شود.