تونی کارون
درحالی که فشار ها بر تهران افزایش یافته تا این کشور را مجبور کند به پای میز مذاکره در مورد برنامه هسته ای خود باز گردد، کمتر دیپلماتی چنین انتظاری را دارد. رهبر ایران، علیرغم تحریم ها و جنگ داخلی قدرت که در این کشور در جریان است، مرتبا علائمی از سرپیچی از خواست جامعه بین المللی از خود نشان می دهد ولی در واقع دلیل مهمتری وجود دارد که ایران در حال حاضر رغبت کمی برای رسیدن به سازش دارد. این که موقعیت آنها درحال قوی تر شدن است و موقعیت آمریکا در درحال نزول.
همانطور که واشنگتن در انتظار اثر گذاشتن تحریم های برقرار شده علیه ایران است، رهبران ایران هم منتظرند بهار عربی موقعیت آمریکا و متحدانش را در منطقه تضعیف کند.
چین و روسیه هر دو این هفته از رفتار تهران انتقاد کردند و از تهران خواستند به میز مذاکره بازگردد. لاوروف، وزیر خارجه روسیه از محمود احمدی نژاد خواست تا سازنده تر عمل کند و چین نیز از او خواست تا “قدم های جدی” برای بازگشت به مذاکرات بردارد.
احمدی نژاد گفته است که آماده است به مذاکره با قدرت های جهانی بازگردد اما تصریح کرده است که هیچ پیشنهادی از سوی غرب نمی تواند ایران را از غنی سازی اورانیوم منصرف کند. ایران اخیرا اعلام کرده است تلاش های خود برای غنی سازی اورانیوم را با راه اندازی مرکز جدیدی در فردو تشدید خواهد کرد.
برخی تحلیلگران که با عینک تیره به موضوع نگاه می کنند می گویند اکنون وجود یک ایران با سلاح هسته ای اجتناب ناپذیر است، چرا که ایران تحریم های غرب را تحمل کرده است و از عهده آن برآمده است.
ولی برخی دیگر، ازجمله شش سفیر سابق غرب در ایران معتقدند که هرچند ایران به دنبال تولید سلاح هسته ای است اما نمی تواند واقعا سلاح هسته ای را تولید کند.
این سفرا می گویند: “از نظر قوانین بین المللی موضع اروپا و آمریکا ضعیف تر از چیزی است که تصور می شود. ایران بر اساس قوانین آژانس بین المللی انرژی هسته ای حق دارد به غنی سازی اورانیوم بپردازد و چیزی در معاهده «ان پی تی» وجود ندارد که جلوی آن را بتواند بگیرد. این فعالیت ایران مورد بازبینی آژانس هم قرار گرفته است. البته این بازبینی ها از سال 1970 تا حدی محدود شده است ولی واقعیت این است که آژانس تا کنون دلیلی بر انحراف ایران به سوی تولید سلاح هسته ای نیافته است.”
ارزیابی فعلی سرویس های اطلاعاتی آمریکا هم آن است که ایران به شدت به سوی فن آوری ضروری برای تولید بمب هسته ای حرکت می کند. رئیس این سرویس اطلاعاتی می گوید “ما واقعا نمی دانیم که ایران در نهایت به سمت ساخت بمب خواهد رفت یا نه.”
در حال حاضر تمام شواهد در تهران حاکی از آن است که همه به رژیم توصیه می کنند فعلا وارد هیچ گونه توافقی با آمریکا و متحدان آن نشود.
تریتا پارسی و رضا مرعشی، در مقاله ای دلایل سرپیچی ایران را اینگونه توضیح می دهند: “ایران اتحاد آمریکا- اسرائیل-عربستان سعودی را در منطقه متزلزل می بینند و به فروپاشی آن دامن می زند. هرچند تحریم ها باعث منزوی شدن بیشتر ایران شده است ولی به نظر می رسد کاهش نفوذ سیاسی آمریکا در منطقه یک واقعیت باشد.”
رهبری ایران دولت اوباما را تنها حاضر به تغییر تاکتیکی در سیاست آمریکا می بینند و می داند که وی به تغییری کامل برای پذیرش رژیم ایران روی نخواهد آورد. بنا بر این ایران لزومی نمی بیند به آمریکا نزدیک شود و بیشتر سعی دارد خواستار خروج فوری نیروهای آمریکا از منطقه شود.
در همین حال غرب در انتظار آثار تحریم هاست؛ بنا براین چیزی جز بن بست در مذاکرات به چشم نمی خورد.
منبع: تایم- 17 ژوئن
