این روزها دموکراتها و جمهوریخواهان خیلی با هم توافق ندارند، اما اگر موضوع حمایت از اسرائیل و اصرار بر مقابله با توان هستهای ایران باشد، احتمالا هر دو در یک جبهه هستند. در چند سال اخیر، لایحههای متعددی برای تنبیه ایران بر سر برنامه مشکوک سلاح هستهای از کنگره و سنا گذشته و اکثریت هر دو حزب از آن دفاع کرده است. دورنمای تحریمهای بیشتر ایران در کنگره جدید هم وجود دارد است.
با پایان مهلت ۲۴ نوامبر توافق اولیه، که در ازای تعلیق برنامه هستهای این کشور مقداری از تحریمها را کاهش داد، هواداران اسرائیل تمام توان خود را به کار خواهند گرفت تا مانع هر گونه توافقی شوند. هر دو طرف مذاکرات تلاش دارند تا مهلت مقرر به توافق جامع دست یابند، اما اختلاف بر سر مسایلی نظیر تعداد سانتریفیوژهایی که ایران اجازه خواهد داشد نگه دارد، تمدید این مهلت را ضروری میکند.
اما توافق هر چه میخواهد باشد، نمایندگان طرفدار اسرائیل در کنگره جدید به رهبری جمهوریخواهان، آماده اند تا آنرا نابود کند. اسرائیل و هوادارانش در کنگره آمریکا نمیخواهند هیچ سانتریفیوژی در ایران باقی بماند و اجازه تمدید مذاکرات را هم نمیدهند، که این موضوع فشار زیادی بر دولت اوباما وارد کرده است. باراک اوباما که با چنین چالشی در سیاست خارجی خود مواجه است، بدون شک این قانون را وتو خواهد کرد. اما نمایندگان هم به احتمال زیاد سعی میکنند وتوی او را ملغی کنند. جمهوریخواهان با پیروزی در انتخابات میاندوره این شانس را دارند که دو سوم آرای هر دو مجلس را برای انجام این کار بدست آورند.
عزم جمهوریخواهان برای عدم پیروزی اوباما در سیاست خارجی تنها بخشی از مخالفتشان است. تعداد زیادی از دموکراتهای متمایل به اسرائیل سنا با نگرانیهای جمهوریخواهان مبنی بر اینکه ممکن است اوباما توافق بدی را با تهران امضاء کند و ایران توان دستیابی به سلاح هستهای را حفظ کند، همسو هستند.
سناتور مارک کرک جمهوریخواه و سناتور رابرت منندز دموکرات روز ۱۲ نوامبر در بیانیهای گفتند: “به نظر ما یک توافق خوب برنامه هستهای ایران را تعطیل میکند نه اینکه به تعویق بیندازد و از نزدیک شدن ایران به آستانه تولید سلاح هستهای جلوگیری میکند.” آنها همچنین هشدار دادهاند، اگر توافق شامل “محدودیت قابل توجه تحقیقات، توسعه و تولید هستهای نشود، ابعاد نظامی احتمالی را از بین نبرد و بازرسیهای گسترده را تا دهها سال متضمن نشود… با کمک همکارانمان در کنگره اقدام خواهیم کرد، همانطور که در گذشته کردهایم.”
منندز و کرک در پشت برخی از سختترین تحریمهای تصویب شده کنگره آمریکا علیه ایران هستند. آن ها اوایل امسال لایحهای را نوشتند که در صورت عدم دستیابی به توافق هستهای تا ۲۴ نوامبر یا شکست توافق جامع در از بین بردن توان ایران برای غنیسازی اورانیوم یا پلوتونیوم، بصورت خودکار تحریمهایی را علیه این کشور اعمال خواهند کرد. هری رید، رهبر اکثریت سنا که پست خود را ترک خواهد کرد، با تکرار استدلال اوباما مبنی بر اینکه چنین کاری دست تندروهای ایران را برای مخالفت با توافق قوی میسازد، از ورود این لایحه برای رایگیری در سنا جلوگیری کرده بود. اما وقتی در ماه ژانویه سناتور میچ مککانل جمهوریخواه ریاست سنا را در دست بگیرد، چنین معذوریتی نخواهد داشت.
تحلیلگران میگویند، به احتمال زیاد حتی توافق برای تمدید مذاکرات هم نمایندگان را تحریک میکند تا تحریمهای جدیدی بر ایران اعمال کنند. جفری لوئیس متخصص عدم تکثیر سلاح های هسته ای از دانشگاه استنفورد میگوید: “فرصت برای مبارزه با رئیسجمهور و جمعآوری پول علیه او اجتنابناپذیر است. توافق هرچه باشد به آن حمله خواهند کرد، چه خوب باشد چه بد.”
مایکل کرپون؛ متخصص تکثیر سلاح های هستهای در مرکز استیمون میگوید، درخواست اسرائیل برای هستهایزدایی کامل ایران یک ژست بدون هزینه است که هدفش دستیابی به سختترین توافق است. “اما اگر توافقی بدست آید که توانایی ایران برای ساخت سلاح را کاهش دهد و در عین حال زمان را برای انجام این کار برای آنها افزایش دهد، همین رفتار از جانب دولت اسرائیل و شکاکان کنگره میتواند شدیدا مخرب باشد. هر دولتی در آمریکا مجبور است نگرانیهای اسرائیل را جدی بگیرد، اما هیچ دولت آمریکایی نمیتواند سیاست خارجی و امنیت ملی آمریکا را به دست دولت اسرائیل بسپارد.”
وی میگوید، چنین اقداماتی احتمال وقوع جنگ بین ایران و آمریکا را افزایش میدهد که این موضوع سرعت دستیابی به سلاح هستهای در تهران را بالا میبرد و عربستان، مصر و رقیبان دیگر این کشور در منطقه هم پس از آن به دنبال سلاح هستهای خواهند رفت.
لوئیس در مقالهای هشداردهنده که نوامبر گذشته در فارین پالسی نوشته بود میگوید: “…فراموش نکنیم که این یک مذاکرات است. روحانی سعی دارد بهترین توافقی را که میتواند بدست آورد. ما هم باید همین کار را بکنیم.”
منبع: نیوزویک - 17 نوامبر