محمد صواف - فرانس پرس
بغداد - مقتدی صدر، رهبر رادیکال شیعه و بانی سپاه مهدی، اخیرا متوجه شد دوتن از فرماندهان وی فیلم های DVD از کشتن سنی ها به دست افراد این سپاه در بغداد تهیه کرده اند. در این فیلم ها مشخص می شد که آن ها از ایران پول گرفته اند. به دنبال این موضوع وی این دو فرمانده را خلع کرده است. این خبر را دو تن از رهبران سپاه مهدی در شهر صدر، مرکز حامیان مقتدی الصدر، منتشر کردند.
ولی آیا این اقدام جزئی از همکاری صدردر طرح جدید تامین امنیت بغداد با کاهش خشونت های قومی است؟ یا دلیل آن عدم وفاداری سربازان وی و پیروی آن ها از ایران است، که هر چند الصدر حمایت آن را می خواهد ولی کنترل توسط ایران را هم نمی پسندد؟ و یا این صرفا نمایشی از قدرت یک فرمانده آگاه را نشان می دهد که سعی دارد از حمله مستقیم آمریکا در امان بماند؟
صدر مهمترین عامل بی ثباتی در عراق از سال 2003 به شمار می آید که همواره به مقابله با آمریکاییان پرداخته و حد اقل به ظاهر متحدی برای ایران به حساب می آمده است.
با طرح امنیتی جدید عراق مقتدی صدر از چند جهت تحت فشار قرار گرفته است. از یک سو هواداران وی در مقابل حمله سنی ها انتظار حمایت دارند. از سوی دیگر ایران قرار دارد، که وی روابط گاه دشواری با آن داشته است. از طرف دیگر گروه های نافرمان در داخل سپاه مهدی وجود دارند که با سیاست های وی مخالف هستند. و بالاخره آمریکا، که ایران را متهم به کمک های تسلیحاتی به شیعیان عراق از جمله صدر نموده و او را مسئول کشتار آمریکاییان در عراق میداند.
آمریکا از نوری المالکی، نخست وزیر عراق خواسته است با قدرت با سپاه مهدی مقابله کند، ولی مالکی بیشتر نیروی خود رامدیون شیعیان و حامیان الصدراست.
اکنون گفته می شود آقای صدر با نیروهای آمریکایی برای امنیت بغداد همکاری می کند و به نظر می رسد وی در حال تصفیه نیروهایی است که وابسته به ایران بوده اند و یا با گروه های کشتار همکاری داشته اند.
هزیم العرجی، رئیس دفتر الصدر در غرب بغداد گفت: “مقتدی الصدر گفته است از روحانیون خود و از مساجد خود دفاع کنید و با دولت همکاری کنید.”
جسورانه ترین حرکت وی همکاری با عملیات مشترک عراقی ها و آمریکاییان علیه قسمتی از سپاه مهدی بود که طی آن کمک کرد تا عده ای دستگیر شوند و برخی نیز فرار کنند. گفته می شود وی 40 تن از فرماندهان را به این صورت حذف کرد که 20 تن از آنان ارتباط نزدیکی با ایران داشتند.
این عملیات بخشی از تجدید سازمان سپاه مهدی محسوب می شود. در این حرکت فرماندهان جدیدی برای اولین بار برای کل بغداد و برای غرب بغداد انتخاب شده اند. وی همچنین اجازه دستگیری اعضای سپاه خود را صادر کرده است و معتقد است آن ها از دستورات وی سرپیچی کرده اند. بدین ترتیب وی سعی دارد به ایران، آمریکا و سپاهیان خود بفهماند که رهبری قوی است و باید به او احترام گذاشت.
تعارض وی با ایران آینه تفاوت های دو کشورایران و عراق است. هر کشور روحانیون خود دارد ولی از اماکن متبرکه یکدیگر دیدن می کنند. زبان آن ها متفاوت است و قومیت های متفاوتی در هر یک زندگی می کنند و از آن گذشته در جنگ دهه 1980 هم علیه یکدیگر جنگیده اند.
پدر مقتدی، آیت الله العظمی صادق صدر، یکی از روحانیون شیعه محبوب عراق بود و به عنوان گزینه ای در برابر رهبری مذهبی ایران، همواره طرفدار مردم تحت ستم و فقیر بود. صدام حسین دستور قتل وی را در سال 1999 صادر کرد.
صدر پس از اشغال عراق در 2003 به دلیل سخنان ضد آمریکایی به تدریج محبوب شد. وی که کمتر از 30 سال داشت با دخالت ایران در عراق مخالف بود ولی در عین حال از حمایت مالی روحانیون ایران برخوردار بوده و با آیت الله خامنه ای در سال 2003 ملاقات کرد. این خود یک تغییر رویه در خاندان مذهبی به شمار می آمد.
وی در رویارویی با آمریکاییان در نجف تحت محاصره قرار گرفت که با وساطت ایران و آیت الله سیستانی بالاخره دست از جنگ برداشته و به جریان سیاسی پیوست. به تدریج طرفداران وی از صد ها به هزار ها رسید که در میان آن ها افراد غیر قابل کنترل هم وجود داشت.
وی از آن زمان کمک هایی از ایران دریافت می کند. مقدار این کمک ها معلوم نیست ولی گفته می شود کمتر از کمک ایران به حزب دیگر شیعه یعنی شورای عالی انقلاب اسلامی عراق است.
سامی العسکری، عضو شیعه مجلس عراق گفت: “ایرانیان از طرق مختلف دخالت دارند و ضمن کمک به گروه های مختلف شیعه به برخی گروه های سنی نیز کمک می کنند.”
ایران به سپاه مهدی کمک می کند. برخی از این کمک ها از طریق حزب الله لبنان انجام می شود [؟]. همچنین ایران به وزارت بهداشت که توسط هواداران صدر اداره می شود کمک می کند. پس از درگیری های شهر صدر که 140 نفر در آن زخمی شدند، ایران 50 آمبولانس به این کشور ارسال داشت.
العسکری گفت: “ایران به صدر کمک می کند و در عین حال به مخالفین وی در درون تشکیلات نیز یاری می رساند.”
هدف حرکت های اخیر صدر نشان دادن این نکته است که وی از هر نیرویی، حتی از نیروهای آمریکا برای حفظ کنترل سپاه خود استفاده می کند.
یکی از نزدیکان وی گفت: “ما نظام غیر متمرکزی را که در نجف داشتیم کنار گذاشتیم.” بدین ترتیب و با اعمال کنترل بیشتر بر اعضای سپاه صدر مسئولیت بیشتری در مورد رفتار آن ها خواهد داشت. بدین ترتیب امکان حل و فصل امور از طریق مذاکره بیشتر خواهد شد. ولی آیا صدر آنچه آمریکاییان می خواهند را انجام خواهد داد؟ یک فرمانده نظامی آمریکا گفت آنها بغداد را می خواهند و می خواهند بغداد را به یک شهر شیعه تبدیل کنند. برخی از تحلیل گران معتقدند تصفیه های انجام شده در سپاه مهدی موقتی است چون بسیاری از اخراج شده ها دوباره برگشته و به کار خود ادامه می دهند.
برخی دیگر معتقدند وی سیاستمداری است که ناچار است قدرت خود را حفظ کند. آقای ولی نصر، استاد امور امنیتی و نویسنده کتاب “طغیان شیعه” می گوید: “در دراز مدت این مهم نیست که آمریکاییان در مورد مقتدی صدر چه فکر می کنند؛ آنچه مهم است این است که شیعیان در مورد او چه فکر می کنند.”
منبع: نیویورک تایمز - 25 فوریه 2007