هم‌زمان با عذرخواهی وزیر امورخارجه از حمله به سفارت بریتانیا، این کشور با ارسال فهرستی از خرابی‌های به وجود آمده، خواستار پرداخت یک میلیون پوند غرامت شد. در همین حال سردار احمدرضا رادان، از “تحریک” مهاجمان به سفارت خبر داد و یکی از گروه‌های حمله کننده به سفارت هم بار دیگر بر “بازی خوردن” بسیجیان مهاجم تاکید کرد.
دولتی‌ها عذرخواهی می‌کنند، رهبر سکوت
با گذشت بیش از یک هفته از رییس جمهوری اسلامی هم‌چنان از اظهارنظر درباره این واقعه خودداری کرده‌اند، علی‌اکبر صالحی، وزیر امورخارجه، در کنفرانسی از حمله به سفارت بریتانیا “ابراز تاسف عمیق” کرد و اطمینان داد که دولت هر کاری که بتواند برای جلوگیری از بروز مجدد چنین حادثه‌ای انجام می دهد.
هم‌زمان دولت بریتانیا نیز با استناد به میزان تخریب سفارت و خسارات وارده به اموال این کشور در ایران، درخواست بیش از یک میلیون پوند غرامت کرده است.
روزنامه انگلیسی تلگراف گزارش داده است که دولت بریتانیا بر طبق کنوانسیون وین این تصمیم را اتخاذ کرده و از لوازمی چون “تابلوهای نقاشی ارزشمند، فرش، مبلمان، جواهرات، اشیای قیمتی، دستگاه‌های الکترونیک و چند خودروی اداری” به عنوان اموالی نام برده که “تخریب یا ربوده” شده‌اند.
در عین حال مقامات وزارت خارجه بریتانیا بار دیگر تاکید کرده‌اند حمله به سفارت این کشور”از سوی بخش‌هایی از حاکمیت ایران برنامه ریزی و از طریق نیروهای بسیج که نهادی شبه نظامی است”، اجرا شده است.
گزارش‌ها حاکی است که پس از حمله به سفارت بریتانیا، سه مدرسه آلمانی‌ها، فرانسوی‌ها و انگلیسی‌ها نیز در تهران بسته شده‌اند. مدرسه فرانسوی‌ها در محوطه باغ قلهک و مدرسه آلمانی‌ها در نزدیکی سفارت بریتانیا قرار دارند که هر دو خسارت‌هایی دیده‌اند. گفته می‌شود برخی از معلمان خارجی و خانواده‌های آنان هم بعد از این حمله، ایران را ترک کرده‌اند.
تصمیم به تنبیه سفرای دیگر کشورها
اظهارتاسف علی اکبر صالحی درباره حمله به سفارت انگلیس در حالی انجام می‌گیرد که سیدعلی خامنه‌ای و محمود احمدی‌نژاد تاکنون درباره این واقعه اظهارنظری نکرده‌اند.
رامین مهمان‌پرست، سخنگوی وزارت خارجه نیز در مراسم استقبال از دیپلمات‌های ایرانی که از لندن بازگشته بودند، خبر از آن داده بود که “پرچم ایران هم‌چنان بر بالای سفارت‌خانه کشورمان در لندن برافراشته است”.
احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران و از اعضای مجلس خبرگان هم پیش از این از مخالفت خود با حمله به سفارت‌خانه‌ها خبر داده بود.
ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید نزدیک به اصول‌گرایان نیز به انتقاد از حمله به سفارت پرداخته و مهاجمان را “جوانان عزیز احساساتی” خوانده بود که “کارهای فراتر از قوانین” آن‌ها “بهانه مهمی به دست دشمن ماجراجو می‌دهد و هزینه‌های زیادی باید برای آن بپردازیم”.
پیش از این حسین میرمحمدصادقی٬ سخنگوی اسبق قوه قضاییه با انتشار یادداشتی به نقد این حرکت پرداخته و آن را “بازی در زمین حریف و به نفع دشمن” دانسته بود.
حامیان محمود احمدی‌نژاد نیز از این حمله به عنوان برنامه‌ای برای تضعیف دولت یاد کرده و آن را به محمدباقر قالیباف نسبت داده بودند.
در میان مسوولان حکومتی، تنها علی لاریجانی رییس مجلس هشتم، موضعی متفاوت نسبت به حمله به سفارت بریتانیا اتخاذ کرده و آن را نتیجه سیاست‌های انگلستان در برابر ایران دانسته بود.
از لاریجانی ـ– به همراه علاءالدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس ـ– به عنوان تهیه‌کنندگان طرح قطع روابط با بریتانیا در مجلس نام برده می‌شود؛ مساله‌ای که مورد اشاره سفیر بریتانیا در تهران نیز قرار گرفته و وی این دو نفر را در حمله به سفارت، ذی‌نفع خوانده بود.
مجلس نیز پس از بازدید سفرای برخی کشورهای خارجی از باغ قلهک، خبر از بررسی طرحی سه فوریتی برای “تنبیه” این افراد داده است.
این دیدار دو روز پس از حمله به سفارت و با ابتکار سفیر لهستان انجام شده بود که طی آن عده‌ای از سفرا و دیپلمات‌های ساکن تهران از محل سفارت بریتانیا بازدید کردند؛ مساله‌ای که با وجود مخالفت اصول‌گرایان مجلس، با مجوز دولت انجام شد.
خبرگزاری فارس این ملاقات را “در راستای جنگ روانی” دانسته و استاندار تهران این دیدار را “مشکوک” خوانده بود؛ دیداری که ابتدا با ممانعت پلیس دیپلماتیک روبه‌رو شده بود.
خبرگزاری فرانسه همان زمان به نقل از یکی از دیپلمات‌ها نوشته بود: “همه بهت زده شده بودند. رنگ شان پریده بود زیرا از آنچه دیده بودند، شوکه شدند”.
اما هم‌زمان با واکنش‌ها نسبت به حمله به سفارت بریتانیا، تشکل اصلاح‌طلب مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم، باصدور بیانیه‌ای به مناسبت 16 آذر، حمله به سفارت بریتانیا توسط “عده‌ای به نام دانشجو” را حرکتی “غیرمسوولانه” نامیده که “برآمده از خواست عموم ملت ایران نبوده” و “جمعیت عظیم دانشجویان هیچ نقشی در آن نداشته‌اند”.
پیش از این دفتر تحکیم وحدت و سازمان دانش‌آموختگان ایران (ادوار تحکیم وحدت) نیز با صدور بیانیه‌هایی جداگانه، نسبت به این حمله واکنش نشان داده و انتساب آن به دانشجویان را اشتباه دانسته بودند.
مهاجمان؛ پشیمان و طلبکار
مجمع دانشجویان حزب‌الله که پیش از این با صدور یک بیانیه تحلیلی و انتشار دو روایت از روز حمله به سفارت بریتانیا، خبرساز شده بود، بیانیه دیگری در این زمینه صادر کرد.
در بیانیه دوم این مجمع، با انتقاد از “رسانه‌های استکباری” که به نظر نویسندگان به “سوءتفسیر” از بیانیه قبلی این مجمع پرداخته بودند، بار دیگر بر “حفظ موضع انتقادی قبلی درباره حادثه ورود به سفارت” تاکید شده است.
این در حالی است که این مجمع، بیانیه قبلی خود را ساعاتی پس از انتشار، از وبلاگ خود حذف کرده بود. در آن بیانیه این تشکل حامی حکومت، اعلام کرده بود که مهاجمان “بدون تحلیل” وارد ماجرا شده و “احساسات بر عقل”شان غلبه کرده و دانشجویان و اعضای گروه‌های حامی جمهوری‌اسلامی در دانشگاه‌ها را “آلت دستی برای منافع و اهداف” گروه‌های سیاسی معرفی کرده بود.
دو عضو این تشکل نیز صراحتا از “بازی خوردن” دانشجویان در جریان حمله به سفارت خبر داده و با اعلام این نکته که نیروهای نظامی و لباس شخصی حاضر در محل با مهاجمان “هماهنگ” بوده‌اند، از “امر ولایی” رهبر جمهوری اسلامی برای ترک سفارت خبر داده بودند.
در همین حال، “شورای متحصنین لانه فتنه‌گری روباه پیر” که ساعاتی پس از حمله به سفارت بریتانیا اعلام موجودیت کردهم در بیانیه جدید خود، نسبت به احضار و بازداشت مهاجمان به سفارت بریتانیا توسط نیروهای امنیتی در روزهای گذشته انتقاد کرد و این روند را غیرقابل تحمل دانست.
بنا به گفته هیات مدیره این شورا، این جمع برای “جلوگیری از مصادره حمله به سفارت بریتانیا توسط افراد بی‌هویت و سیاسی کار” ایجاد شده و محمد سعید سرافراز٬ عضو شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی دانشگاه‌های تهران، محمدمهدی صفارهرندی ـ- فرزند محمدحسین صفار هرندی، عضو شورای سردبیری کیهان ـ– مسوول بسیج دانشگاه تهران٬ محمدجواد نیک روش، مسوول بسیج دانشگاه امام صادق، امین حسنی مسوول بسیج دانشگاه علم و صنعت، مصطفی مستاجران مسوول بسیج دانشگاه خواجه نصیر، حسین پیشوا، مسوول بسیج دانشگاه امیرکبیر و علی نورایی مسوول بسیج دانشگاه آزاد اعضای آن هستند.
در همین حال سایت دیگربان اقدام به انتشار یک فایل صوتی کرده که حاوی سخنان احمدرضا رادان خطاب به مهاجمان به سفارت است. رادان به مهاجمان اعلام می‌کند که آنان باید به دنبال شناسایی افرادی باشند که “شعار الله اکبر سر داده” و آن‌ها را “تحریک” کرده‌اند. وی همچنین اضافه می‌کند که آنان با “تجمع درمقابل سفارت” دیگر “تکلیف” خود را انجام داده‌اند.
گرچه اصول‌گرایان تلاش دارند که حمله به سفارت بریتانیا را “خودجوش” بنامند، اما برخی از مهاجمان به صراحت از نقش برخی از نیروهای سپاه پاسداران در این حمله خبر داده‌اند.
برخی رسانه‌های خارجی نیز به نقش سردار قاسم سلیمانی در این حمله پرداخته و از وی به عنوان یکی از مغزهای متفکر این حمله نام برده اند.قاسم سلیمانی، از فرماندهان رده بالای سپاه پاسداران است که ماه‌های گذشته بحث احتمال ترور وی در آمریکا مطرح شده بود. از وی با عنوان فرمانده جنگ 33 روزه میان حزب الله لبنان و اسراییل نیز یاد می‌شود.
پیش از این سفیر انگلستان در تهران، از ایران به عنوان کشوری نام برده بود که در آن امکان ندارد “ “به صورت خودجوش تظاهراتی شکل بگیرد و پس از آن به یک سفارت خارجی حمله شود. این اقدام تنها با اطلاع و حمایت نظام انجام می‌شود”. وی افزوده بود که “علی لاریجانی و علاءالدین بروجردی به خاطر مقاصد سیاسی خود متمایل بودند فضا پرتنش بشود”.
به نظر می‌رسد با وجود حمایت از حمله به سفارت بریتانیا در ساعات اولیه، واکنش تند جامعه جهانی باعث عقب‌نشینی مسوولان جمهوری اسلامی شده و به همین دلیل رهبر و رییس جمهوری اسلامی در این باره موضعی اتخاذ نکرده‌اند. آیا آن‌ها سرانجام سکوت خود را خواهند شکست؟
