شاید صدها تن دیگر اعدام شوند

کاوه قریشی
کاوه قریشی

» انتقاد سازمان‌های مدافع حقوق‌بشر از افزایش اجرای مجازات مرگ

سازمان‌های مدافع حقوق‌بشر با انتشار گزارش‌هایی از شتاب گرفتن اجرای احکام اعدام در ایران، ابراز نگرانی کرده‌اند که تعداد اعدام‌ها در پایان سال به مرز کم سابقه‌ای برسد. سخنگوی سازمان حقوق‌بشر ایران در مصاحبه با روز می‌گوید عزم احتمالی حاکمیت برای تصویب قوانین جدید پیرامون جرایم مواد مخدر، موجب شده که با شدت کم‌سابقه‌ای پرونده‌های فعلی اعدام را با اجرای احکام مختومه اعلام کنند.

در شش‌ماه گذشته میلادی دست‌کم ۶۹۴ نفر در ایران اعدام شده‌اند. این تازه‌ترین آمار سازمان عفو بین‌الملل از تعداد اعدام‌ها در ایران است که اعدام دست‌کم ۳ نفر در هر روز را نشان می‌دهد.

محمود امیری‌مقدم، سخنگوی سازمان حقوق‌بشر ایران، سازمانی که گزارش‌های مربوط به مجازات اعدام را مستند می‌کند به روز می‌گوید ۶۹۴ مورد اعدام طی ۶ ماه تنها اندکی کمتر از کل موارد اعدام ایران در سال گذشته میلادی است.

بر اساس گزارش سازمان‌های جهانی مدافع حققو بشر سال گذشته میلادی در ایران ۷۴۳ نفر اعدام شدند. ایران بعد از چین بزرگترین کشور اعدام‌کننده در دنیا است.

به گفته سخنگوی سازمان حقوق بشر ایران رسیدن تعداد اعدام‌ها به ۷۰۰ مورد در ۶ ماه زیاده‌روی نیست و حتی ممکن است آمار واقعی بیش از آنچزی باشد که دستگاه قضایی منتشر می‌کند.

تعداد اعدام‌های دستگاه قضایی در سال ۲۰۱۴ که دستکم ۷۵۳ مورد بود، رکورد بالاترین تعداد اعدام سالانه در حدود ۲۰ سال گذشته را پشت سر گذاشته بود.

محمود امیری‌مقدم یادآوری می‌کند: “تنها در سال‌های ۶۹ و یکی دو سال بعد از جنگ بود که تعداد اعدام‌های سالانه ۱۰۰۰ مورد می‌رسید. از آن موقع تا کنون هیچ موقع تعداد اعدام‌ها در ایران این اندازه بالا نبوده است. به همین دلیل این تعداد حتی در نظامی مانند جمهوری اسلامی که جزو بزرگترین نظا‌م‌های اعدام‌کننده دنیاست کم‌سابقه به شمار می‌آید.”

بیشترین تعداد اعدام‌شدگان در ۶ ماهه اخیر مجرمان پرونده‌های جرایم مربوط مواد مخدر بوده‌اند.

این در حالیست که مقامات قوه قضاییه در سالهای گذشته با اذعان به ناکارآمدی مجازات اعدام در پیشگیری اشاعه مواد مخدر، به صورت ناگهانی بر ضرورت تغییر قوانین و برداشتن مجازات مرگ برای این جرایم تائید کرده‌اند.

در آذر ماه سال ۹۳ محمدجواد لاریجانی، معاون بین‌الملل و دبیر شورای حقوق‌بشر قوه قضائیه از تلاش دستگاه قضایی برای تغییر قوانین مربوط به اعدام مجرمان مواد مخدر خبر داد تا بدین ترتیب در صورت اجرا، عمده اعدام‌ها در ایران متوقف شود. اما آنزمان عبدالکریم لاهیجی، رئیس فدراسیون جهانی جوامع حقوق‌بشر در مصاحبه با روز گفت بود که برداشتن اعدام‌های مربوط به موادمخدر مستلزم تصویب از سوی مجلس است و درصورت تصویب آن نیز پرونده کل اعدام‌ها و حقوق‌بشر در ایران بسته نخواهد شد.

با انتشار آمار اعدام‌های کم سابقه برخی ابراز نگرانی می‌کنند که دستگاه قضایی بخواهد قبل از تغییر احتمالی قوانین، پرونده محکومان فعلی را با شتابی احتمالا بی سابقه به دار آویزد.

محمود امیری‌مقدم می‌گوید شدت گرفتن تعداد اعدام‌ها در شش ماه گذشته “تعجب برانگیز” نیست. “در چندین ماه گذشته مسئولین ارشد قوه قضاییه و بسیاری از کارشناسان در داخل ایران به ناکارآمدی اعدام در پیشگیری گسترش مواد مخدر و ضرورت اصلاح قوانین اذعان کرده‌اند.”

به گفته این فعال حقوق بشر: “به همین دلیل انتظار می‌رفت در حالی که صحبت از تغییر قوانین است تعداد اعدام‌های مواد مخدر کاهش پیدا کند در حالی که برعکس شتاب بیشتری گرفته است. نگرانی ما این است که شاید قصد دارند تا قبل از تصویب قوانین جدید پرونده کسانی که حکم اعدام دارند را با اجرای حکم مختومه کنند.”

سخنگوی سازمان حقوق‌بشر ایران می‌گوید: “ما نگران هستیم در ماه‌های آینده صدها یا شاید بیش از ۱۰۰۰- نفر دیگر اعدام شوند. در ماه رمضان اجرای احکام اعدام تا حدی متوقف شده بود اما بلافاصله بعد از عید فطر اعدام‌ها شروع شده و به نظر می‌رسد در ماه‌های آینده نیز با همان شتاب ادامه داشته باشد.”