سالی که توسط رهبر جمهوری اسلامی سال “تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی” نامیده شده، به نوشته خبرآنلاین یک سوم آن در تعطیلی سپری خواهد شد.این در حالی است که مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی هم می گوید در روزهای غیر تعطیل سال نیز ساعت کاری مفید ادارات، نهادها و ارگان های دولتی تنها دو ساعت در روز است.
سایت خبرآنلاین، نزدیک به علی لاریحانی رئیس مجلس شورای اسلامی، شمار روزهای تعطیل سال ۱۳۹۱ را با محاسبه تعطیلی پنج‌شنبه‌ها در ادارات دولتی ۱۳۰ روز برآورد کرده است. از اول فرودین تا ۲۹ اسفند ماه ۲۱ روز تعطیل رسمی و دست‌کم ۵ روز، روز بین تعطیلی است.
مرکز پژوهش‌های مجلس پیش از این، ضمن بررسی وضعیت تعطیلات و خسارت های ناشی از آن، “طرح ساماندهی تعطیلات رسمی در ایران” را ارائه کرده بود.
بررسی‌های مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که زیان اقتصادی ناشی از افزایش تعطیلات در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته است. این رقم در فاصله سه سال نخست دولت نهم نزدیک به پنجاه درصد بیشتر شده است.
به نقل از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، دستمزد پرداختی به شاغلان در روزهای تعطیلات رسمی در سال ۸۴ حدود ۷ هزار میلیارد تومان بوده که در سال ۸۶ به ده و نیم هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
روزهای تعطیل رسمی سال جاری در ایران ۲۱ روز است. این رقم از آمار تعطیلات رسمی بسیاری از کشورهای جهان به مراتب بیشتر است. هلند و فرانسه ۱۱ روز، آلمان و اتریش ۹ روز، بریتانیا ۱۷ روز و آفریقای جنوبی ۱۴ روز تعطیلات رسمی دارند.
با این حال محمود احمدی نژاد بدون اشاره به ساعات مفید روزهای کار در سایر کشورهای دنیا، شمار روزهای تعطیل رسمی در ایران را در مقایسه با سایر کشورهای جهان اندک می‌داند.
به گفته وی ایران به لحاظ تعطیلات، غیر از “کشوری در خلیج عدن” دارای کمترین تعطیلات است.
این سخنان احمدی نژاد در پاسخ به کسانی است که به گفته وی “می گفتند دولت نهم و دهم تعطیلات زیادی را به کشور تحمیل کرده و با محاسبات غلطی آن را عاملی برای زیان دیدن کشور اعلام می کردند.”
پایین بودن ساعت مفید کاری
آخر هفته ها در ایران، روز جمعه، تعطیل است.بسیاری از ادارات و نهادهای دولتی و غیر دولتی در روزهای پنج شنبه کار می کنند اما مرکز پژوهش‌های مجلس می نویسد که برای بررسی میزان تعطیلات “باید کل تعطیلات کشور اعم از پایان هفته با کل تعطیلات در سایر کشورها مقایسه شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد ایران دارای کمترین تعطیلات در جهان خواهد بود.”
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، تعطیلات دو کشور ایران و بریتانیا مقایسه شده و آمده که اگر تعطیلات دو کشور بدون پایان هفته محاسبه شود ایران دارای ۲۵ روز تعطیلی و بریتانیا دارای ۱۲ روز تعطیلی خواهد اما اگر این تعطیلات با تعطیلات آخر هفته جمع شود تعطیلات ایران در سال به ۷۷ روز می رسد در حالی که تعطیلات در بریتانیا ۱۱۶ روز است.
مشکل این مقایسه این است که آیا ساعت کار مفید ایران با کشوری مانند بریتانیا قابل مقایسه است؟ مرکز پژوهش‌های مجلس در پاسخ به این پرسش می‌نویسد: “ساعت کار مفید در ایران نسبت به سایر مناطق دنیا قابل مقایسه نیست. در خوش بینانه ترین برآورد ساعت کار مفید در ایران دو ساعت است و در کشورهای پیشرفته دنیا در بدبینانه ترین برآورد این رقم به پنج ساعت می رسد.”
محاسبه این مرکز تحقیقاتی وابسته به مجلس نشان می دهد که در چنین وضعیتی “کشورهای پیشرفته از ۴۴ ساعت کار در هفته ۲۸ ساعت کار مفید انجام می دهند، اما در ایران این رقم ۱۱ ساعت است.”
اما مشکل در ایران بنابر نظر کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس فقط کم یا زیاد بودن تعطیلات نیست “بلکه علت اصلی این امر تبعیت تعطیلات رسمی از دو تقویم قمری و شمسی است که به دلیل گردش ماه قمری تداخل و تدوام تعطیلات و پیچیده شدن برنامه ریزی و مدیریت در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایجاد می شود.”
مشکل این است که پانزده روز از مجموع تعطیلات بیست و پنج روزه در ایران مذهبی است و در هر ماه قمری حداقل یک تعطیلی وجود دارد. “چالش اصلی تعطیلات در کشور توالی تعطیلات رسمی (مذهبی، ملی و حکومتی) با تعطیلات پایان هفته و ایجاد پدیده بین التعطیلی در کشور است.”
گزارشها نشان می دهد که تعطیلات، قبل از انقلاب در سال ۱۳۵۷ تنها ۱۶ روز بود که ۱۱ روز تعطیل مذهبی و پنج روز تعطیلی ملی بود، اما پس از انقلاب، تعطیلات در ایران به ۲۵ روز افزایش یافت که پانزده روز آن تعطیلی مذهبی است.
طرحی برای سامان دهی تعطیلات
مرکز پژوهش‌های مجلس سال گذشته با ارائه پیش‌نویس طرحی در مورد تعطیلات رسمی کشور، پیشنهاد کرد که تعطیلات رسمی قطعی عبارت باشند از: ۴ روز نخست نوروز، روز ۱۳ فروردین ماه، روز عید فطر، روز عید غدیر، روز عید قربان، روز نیمه شعبان، روز ۲۸ ماه صفر، روز ۲۱ ماه رمضان، و روزهای تاسوعا و عاشورا.
این طرح پیشنهاداتی را هم در مورد برخی تعطیلات مذهبی و ملی ارائه می دهد؛ مثلا می گوید که روز “ولادت امام رضا” امام هشتم شیعیان فقط در استان خراسان رضوی و روز “شهادت امام صادق” امام ششم شیعیان و حضرت فاطمه در استان قم تعطیل رسمی شود.
در باره تعطیلی روز ۲۹ اسفند، روز ملی شدن صنعت نفت، نیز پیشنهاد شده که به جای تعطیلی کامل “نیمه تعطیل و ساعت کاری تا ۱۲ ظهر” باشد.
در این طرح پیشنهاد شده که روز ۱۱ اردیبهشت فقط برای کارگران تعطیل محسوب شود.
برای حل مشکل بین التعطیلی نیز پیشنهاد شده که اگر یک روز کاری در میان دو تعطیلی قرار بگیرد “دولت مجاز است با اطلاع رسانی قبلی آن روز را تعطیل اعلام نماید.”
اما این طرح مورد استقبال دولت محمود احمدی‌نژاد قرار نگرفت.
علاوه بر تعطیلی روزهای پنج‌شنبه، تلاش دولت برای افزایش تعطیلات مذهبی یا کاهش ساعات کاری در ماه رمضان از جمله موارد مورد مناقشه دولت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی بوده است.
افزایش تعطیلی عید فطر از یک به دو روز، یکی از این موارد در سال گذشته بود. البته نمایندگان مجلس در نهایت در برابر خواست دولت سر خم کردند.
مصطفی کواکبیان، نماینده سابق سمنان که از مخالفان تصویب این لایحه بود، پیش از تصویب این لایحه در صحن علنی مجلس خاطر نشان کرده بود: “افزایش تعطیلات را حتی اگر مجلس تصویب نکند، دولت کار خود را خواهد کرد.”
نماینده سمنان پیش‌تر گفته بود: “افزایش هر روز تعطیلی، طبق آمارهای دولت موجب خسارت ۳۰۰ هزار میلیون تومانی به کشور می‌شود”.
علیرضا محجوب، نماینده تهران در مجلس هشتم هم که از مخالفان تصویب این لایحه بود، تصریح کرده بود که با افزایش تعطیلات عیدفطر، ایران تعطیل‌ترین کشور جهان خواهد شد.
