در حالیکه برنامه هسته ای ایران طی ماه های گذشته در مرکز بحث های سیاسی و اقتصادی قرار داشت، ولی معلوم نیست ماهیت تهدیدی که این برنامه ایجاد می کند دقیقا چیست.
آیا ایران در مسیر دستیابی به فناوری هسته ای حرکت می کند (که برای ساخت سلاح هسته ای هم بکار می رود) یا در کار ساخت سلاح هسته ای است؟ آیا ایران از آن برای تثبیت قدرت خود در منطقه استفاده خواهد کرد؟
تا کنون بازرسی های گوناگونی از تاسیسات هسته ای ایران طی سال های گذشته صورت گرفته است که درجات متفاوتی از همکاری ایران را به همراه داشته است.
تنش ها نیز بار ها به نقطه جوش نزدیک شده است که آخرین آنها گزارش ماه نوامبر آژانس هسته ای بود که نسبت به نظامی بودن برنامه هسته ای ایران ابراز تردید کرد و باعث شد ایران نیز دنیا را به بستن تنگه هرمز تهدید کند.
مشکل بتوان درک کرد در داخل کشور چه می گذرد. در پی انتخابات مجلس و با توجه به انتخابات ریاست جمهوری آینده، مبارزه قدرت در بالاترین سطوح نظام جریان دارد.
آیت الله خامنه ای، رهبر ایران گفته است که ایران هیچ گاه به دنبال تولید سلاح هسته ای نبوده است و نخواهد بود.
در همان زمان بنیامین نتنانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از نزدیک بودن حمله نظامی اسرائیل علیه تاسیسات هسته ای ایران سخن گفت. این حمله با مخالفت افکار عمومی و عدم حمایت آمریکا به حالت تعلیق درآمد.
سخنگوی آژانس هسته ای از مصاحبه با الجزیره خودداری کرد و گفت «گزارشات را به مصاحبه ترجیج می دهد.»
آمریکا از نفوذ روزافزون ایران در عراق و افغانستان وسوریه نگران است و با هسته ای شدن ایران چنین نفوذی باز هم بیشتر می شود.
مهدی خلجی، محقق موسسه ای در واشنگتن می گوید: “علت اصلی تلاش ایران این است که این رژیم مشروعیتی در سطح بین المللی ندارد؛ آنها تصور می کنند که غرب ایران را بدون سلاح هسته ای به رسمیت نخواهد شناخت. ایران مایل است رفتاری مشابه پاکستان با آن کشور شود؛ کشوری که برنامه هسته ای دارد. ایران ترس دارد با صرفه نظر از برنامه هسته ای به سرنوشت لیبی دچار شود.”
خلجی، که خود فرزند یک روحانی قم است، گفت: “من فکر نمی کنم رهبران ایران به فکر خودکشی باشند. استفاده از بمب هسته ای علیه یک کشور دیگر پایان جمهوری اسلامی و رهبری فعلی خواهد بود. من تصور می کنم آنها بمب هسته ای را برای این نمی خواهند که از آن استفاده کنند. آنها از توانایی هسته ای برای تسلط بر منطقه استفاده خواهند کرد.”
استفن کینزر، نویسنده و متخصص مسائل ایران می گوید: “هر کشوری می داند که با داشتن توان تسلیحاتی هسته ای، این عدم استفاده از آن است که باعث قدرت می شود. درست مانند اینکه کسی را که شکنجه می کنند هدفشان کشتن او نیست، زیرا در این صورت دیگر کار تمام است.”
ماروین واینبام، کارشناس اطلاعاتی سابق پاکستان و افغانستان به الجزیره گفت: “من فکر نمی کنم ایران آنطور که ادعا می کند خواهان نابود کردن دولت اسرائیل باشد. می توان باور کرد که ایران مایل به حمله هسته ای به اسرائیل باشد؟ نه. با چنین کاری تلافی عظیمی علیه ایران صورت خواهد گرفت؛ نه فقط از سوی اسرائیل بلکه از طرف آمریکا و متحدان آن.”
او گفت: “رهبران ایران پیش ازهر چیز در فکر بقا هستند. این هدف و اولویت اول آنهاست.”
او معتقد است ایران با به دست آوردن فناوری هسته ای بر کشورهای منطقه پیشی می گیرد.
در این حالت به گفته او کشورهای غربی منطقه در وضعیتی کاملا متقاوت زندگی خواهند کرد. وی برنامه هسته ای اسرائیل را بی خاصیت توصیف کرد و گفت این توانایی تا کنون باعث نشده “هیچ کشوری مجبور به انجام اقدامی خاص شود.”
“ولی ایران توانایی آن را دارد که رژیم های عربی را در منطقه سرنگون کند.”
در حالیکه برخی از تحلیلگران و سیاستمداران پذیرش یک ایران هسته ای را اجتناب ناپذیر می دانند، خلجی می گوید:
“خامنه ای و سایر مسئولان برنامه هسته ای ایران معتقدند تنها راه نجات اقتصاد و لغو تحریم ، این است که ایران به کشوری هسته ای تبدیل شود. جمهوری اسلامی ایران به غلط تصور می کند هر چه خطرناک تر باشد در دنیا بیشتر به رسمیت شناخته می شود. این فکر غلط است. من فکر می کنم هیچ کس عقیده داشته باشد یک ایران خطرناک تر ایمن تر خواهد بود.”
منبع: الجزیره – 22 آوریل
