کتاب روز♦ کتاب

نویسنده
نسرین تبریزی


هنر روز، در بخش کتاب می کوشد کتاب ها و نشریاتی را که در حوزه اندیشه و هنر مباحث نظری را ‏منعکس می کنند یا در مسائل اجتماعی و سیاسی مباحثی درخور دارند، به خوانندگان خود معرفی کند. ‏ارجحیت با کتاب های روز خواهد بود، ولی این امر به معنای غفلت از آثارمنتشر شده در گذشته دور یا ‏نزدیک نیست. کتاب های منتشره از پدیدآورندگان ایرانی به زبان های دیگر یا ترجمه شده به این زیان ها هم ‏در کتاب روزجای ویژه ای خواهند داشت. ناشران و پدید آورندگان آثار می توانند برای معرفی یک نسخه ‏کتاب به نشانی زیر بفرستند. ‏

P.O.Box 94000 creteil cedex‎

France10014‎

ismaeelfasi.jpg


نقد مجموعه آثار داستانی اسماعیل فصیح و …

نویسنده: آناهید اجاکیانس

‏184 ص، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی، 1386، چاپ اول

یکی از نویسندگان پرتلاش و موفقی که توانسته است در ادبیات معاصر ایران جایگاهی کسب کند، «اسماعیل ‏فصیح» است. آثار او دارای گیرایی و کشش خاصی است که مدیون سبک ساده و طنز آلود و هزل گویی ‏اوست. این کتاب، مجموعه مقالاتی است که در فاصله سال های 1378 تا 1384 خورشیدی، درشماره های ‏مختلف «نامه فرهنگستان» - نشریه فرهنگستان زبان و ادب فارسی – منتشر شده است. در این مقالات، همه ‏داستان های کوتاه و رمان های این نویسنده حرفه ای، معرفی و نقد شده است. علاوه بر آثار «فصیح»، در ‏مقالات این مجموعه چند داستان از «احمد محمود»، «زویا پیرزاد»، «امیر حسین چهل تن» و «فتانه حاج سید ‏جوادی»، معرفی و نقد شده است. زبان این مقالات ساده و رسا و مضمون آن ها سرشار از نکات ظریف و ‏خواندنی است. ‏

namebepedar.jpg

نامه به پدر

نویسنده: فرانتس کافکا

مترجم:الهام دارچینیان

‏104ص، تهران: انتشارات نگاه، 1386، چاپ اول

‏«نامه به پدر» که هرگز به دست مخاطبش نرسید، نمایانگر صادقانه ترین کوششی است که نویسنده در آن، ‏زیرترین لایه های روابط خانوادگی را کاویده و از این منظر، بسیاری از دردمندی های جان و روانش را با ‏رویکردی روانکاوانه، غنای هنرمندانه بخشیده است. پدر «کافکا» که مردی تنومند، خودساخته و مستبد بود، ‏هرگز به پسرش و دنیای ذهنی و فکری او توجهی نکرد. «کافکا» در برابر پدر احساس حقارت می کرد و ‏همیشه با مخالفت او که نوشتن را اتلاف وقت می دانست، مواجه بود. «نامه به پدر» را در واقع می توان ‏مانیفست اعتراض به روش آموزش و پرورش پدرسالارانه دانست. در این نامه، پیش از هر چیز با حقیقتی به ‏تمامی عریان، با صداقتی کم نظیر و تکان دهنده در داوری خود و دیگران روبه رو هستیم. ‏

haghighiebrahim.jpg

گزیده آثار گرافیک ابراهیم حقیقی (1385-1348 )

‏109 ص، تهران: موسسه چاپ و نشر نظر، 1385، چاپ اول

این کتاب، گزیده ای از آثار طراح و گرافیست معاصر ایرانی، «ابراهیم حقیقی» است که در فاصله سال های ‏‏1348 تا 1385 شکل گرفته اند. «ابراهیم حقیقی» را می توان حد فاصل میان طراحان گرافیک دیروز و ‏امروز ایران دانست. او با نسل نخستین گرافیک ایران و در راس آن، «مرتضی ممیز» زیست و بزرگ شد؛ با ‏آنها همراه بود و در گفتمان حرفه ای با آنان هم زبان شد و تجربه های گرانبهایی از این ارتباط کسب کرد. با ‏وجود این، راه خودش را با کسب تجربه های متنوع طی کرد. تلاش او باعث شد تا با نسل بعدی گرافیک ایران ‏همراه شود و پیوندی منطقی بین کارهای درست گذشتگان و نگاه های تازه به وجود آورد. او به ویژه، در ‏حوزه گرافیک فرهنگی نقش موثری در ارتقاء سطح گرافیک ایران ایفا کرده است. با وجود تنوع در کارهای ‏گرافیک او در حوزه های تجاری، تمرکزش بر خلق کارهای گرافیک فرهنگی حفظ شد. به همین دلیل باید او را ‏گرافیست فرهنگی دانست. ‏

darhayeirani.jpg

درهای ایرانی: گزیده عکس های هادی هراجی

‏120ص، تهران: چاپ و نشر نظر، 1386، چاپ اول

در شهرها و روستاهای سرزمین پهناور ایران، بناها و ساختمان هایی با درهای زیبا و قدیمی وجود دارند که ‏هنر، فرهنگ و ذوق مردمی با میراثی چند هزار ساله را منعکس می کنند. این درها، گاه بسیار ساده و فقیرانه ‏و گاه پر از نقش و نگارهای زیبا هستند و از آثار هنری و تاریخی ایران به شمار می روند. هر کدام از این ‏درها، از تنگدستی و توانگری صاحب خانه خبر می دهد و بعضا دوره اجتماعی خاصی را در ذهن تداعی می ‏کند. کتاب حاضر، مجموعه ای از عکس های رنگی زیبا از این درهاست که به وسیله یکی از عکاسان خوش ‏ذوق ایرانی ضبط و ثبت شده است. ‏

meratvaghayeh.jpg

مرآت الوقایع مظفری (مجموعه دو جلدی)

نویسنده: عبدالحسین خان ملک المورخین

تصحیح: عبدالحسین نوایی

‏1429 ص، تهران: مرکز پژوهشی میراث مکتوب، 1386، چاپ اول

کتاب «مرآت الوقایع مظفری» مجموعه ای از یادداشت های «عبدالحسین خان ملک المورخین» معروف به ‏‏«لسان السلطنه» است. او که در فاصله سال های 1248 تا 1312 خورشیدی می زیست، در این یادداشت ها، ‏برخی حوادث سیاسی و اجتماعی ایران و رنج های مردم این سرزمین در دوران سلطنت «مظفرالدین شاه»، ‏یعنی فاصله سال های 1314 تا 1324 ه. ق را به تصویر کشیده است. «ملک المورخین»، فرزند «میرزا ‏هدایت الله خان» پسر «میرزا محمد تقی خان لسان الممالک»، ادیب و شاعری توانا و تاریخ نگار و ‏روزنامه نگاری کارآزموده بود که به چند زبان خارجی نیز آشنایی داشت. وی در طول حیات خود، آثار ‏زیادی را در زمینه تاریخ، ادبیات، صنایع و… به رشته تحریر درآورده است. «ملک المورخین» از ‏آزادیخواهان و میهن پرستانی بود که از اواخر دوره مظفری به انتشار روزنامه و مقالات انتقادی روی آورد. ‏‏«مرآت الوقایع مظفری» که به کوشش استاد فقید «دکتر عبدالحسین نوایی» تصحیح و همراه با نمایه مفصل ‏چاپ شده، از واپسین تلاش های علمی نویسنده و منبعی ارزشمند برای مطالعه تاریخ دوران قاجار است. ‏

moderniteh.jpg

مدرنیته، شبهه و دموکراسی: بر مبنای یک بررسی موردی درباره حزب توده ایران از آغاز تا ‏سال 1378

‏ نویسنده: اصغر شیرازی

‏504 ص، تهران: نشر اختران، 1386، چاپ اول

موضوع اصلی این کتاب، بررسی موردی «حزب توده» است. ولی نویسنده این موضوع را در رابطه و پیوند ‏با مدرنیته و« شبهه» بررسی می کند. منظور از «شبهه» در این کتاب، آن نوع ادراکی است که نسبت آن با ‏مصادیق واقعی، به علت به کاربردن روش های معرفتی نامناسب، دچار خدشه و خلل شده است. قصد نویسنده ‏شرح تاریخ این حزب و یا نقد آن تنها از یک منظر سیاسی نیست، بلکه دیدگاه دیگری را برای این نقد پیشنهاد ‏می کند. این دیدگاه بر این فرض نهاده شده است که نظریات و فعالیت های «حزب توده» و شبهات و اشتباهات ‏محتمل در این دو امر را نمی توان به حد کافی تحلیل کرد، مگر آنکه این کار را در پرتو رویارویی دو نوع ‏تمدن مدرن و پیش مدرن، یعنی تمدن دنیای جدید و تمدن سنتی ایران نیز، انجام دهیم. تلاقی جامعه ایران با ‏دنیای مدرن و تاثیرات این تلاقی بر وجوه مختلف زندگی ایرانیان، موضوع گفتمان پرتنش و با دوامی در میان ‏روشنفکران و جامعه شناسان ایرانی بوده است. یکی از موضوعات مرکزی این گفتمان، مسئله تاثیر این تلاقی ‏بر اندیشه و رفتار روشنفکران ایران بوده است. قصد کتاب حاضر، شرکت در این گفتمان از طریق بررسی ‏شبهات نظری حاصل از این تلاقی و اشتباهات عملی ناشی از این شبهات است. ‏

oborazsazman.jpg

عبور از سازمان: مجید شریف واقفی به روایت اسناد

تدوین: شهرزاد ساسان پور

‏324 ص، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1386، چاپ اول

سابقه تاسیس «سازمان مجاهدین خلق ایران» به حدود سال 1344 باز می گردد. اعضای اصلی این سازمان ‏از جناح مذهبی جبهه ملی و نیز اعضای نهضت آزادی بودند. آغاز مبارزه مسلحانه و چریکی مجاهدین سال ‏‏1350، و مقارن با برگزاری جشن های 2500 ساله شاهنشاهی بود. شکل گیری این سازمان، با استقبال ‏نیروهای انقلابی مذهبی مواجه شد. اما جریانات سال 1354 و تغییر موضع بخشی از رهبری این سازمان و ‏پذیرش مارکسیسم از جانب آنها، آثار منفی بسیار بر جای گذاشت. در کتاب حاضر، زندگینامه و فعالیت های ‏‏«مجید شریف واقفی»، از اعضای مرکزیت این سازمان در سال 1354 و مقاومت او در برابر تغییر مواضع ‏ایدئولوژیک سازمان و سرانجام ترور او توسط مخالفانش، با مجموعه ای از اسناد و مدارک و عکس ها، به ‏تصویر کشیده شده است. ‏

afsanehaye.jpg

افسانه های دهستان برزرود

گردآورنده: کاظم سادات اشکوری

‏191ص، کرمان: نشر هزار، 1386، چاپ اول

دهستان «برزرود» از دهستان های شهرستان «نطنز» است و در مرکز ایران قرار دارد. این دهستان پنج ‏روستا دارد که از میان آنها «ابیانه» بسیار مشهور است. سایر روستاهای «برزرود» عبارتنداز: «برز»، ‏‏«طره»، «کمجان»، «یارند». کتاب حاضر، مجموعه ای از افسانه های کوتاه و زیبای روستاهای «برزرود» ‏است. این افسانه ها تصویری از زندگی اجتماعی و فرهنگی و آداب و رسوم مردم این مناطق از کشورمان را ‏منعکس می کند. ‏

raghs.jpg

رقص، رامش، نیایش

نویسنده: علی اصغر نصرالله پور

‏186ص، کرمانشاه: انتشارات موسسه فرهنگی کوثر، 1386، چاپ اول

این کتاب پژوهشی است مختصر و مفید درباره هنر رقص و ویژگی های آن در کشورهای جهان و ایران. ‏بخش خواندنی و جالب کتاب، بخشی است که به تاریخچه رقص در ایران و ویژگی هایش در دوره های ‏مختلف تاریخی، رقص از دیدگاه بعضی از فقهای اسلام، رقص در اشعار شعرای بزرگ ایران، رقص ‏عارفان (سماع) و سرانجام انواع رقص های محلی در نقاط مختلف ایران و در میان اقوام گوناگون سرزمین ‏پهناورمان می پردازد. ‏

baqertangestani.jpg

زندگی و مبارزات محمد باقر تنگستانی (مدیر روزنامه جنوب)

به کوشش: دکتر عبدالکریم مشایخی

‏172ص، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، 1386، چاپ اول

این کتاب، مجموعه مقالاتی درباره زندگی و مبارزات «محمد باقرخان تنگستانی»، فرزند «سرتیپ علی خان ‏تنگستانی» است که خاندان او در دوره زندیه و قاجاریه به دفاع از مرزهای ایران در مقابل تجاوز بیگانگان ‏برخاستند. وطن پرستی، مشروطه خواهی و مخالفت با استعمار از ویژگی های شخصیتی «محمد باقر خان ‏تنگستانی» بود که در این کتاب با آن آشنا می شویم. «محمد باقرخان»، از خوانین مشهور جنوب، مدیر ‏روزنامه «یادگار جنوب» و «ندای جنوب» و از رجال صدر مشروطیت و پیشگامان آزادی بود که عمری را ‏با کمال صداقت و فداکاری در خدمت به ایران و ایرانیان به سر برد و سرانجام در تیرماه سال 1339 ‏خورشیدی در گذشت. ‏

panjavaz.jpg

پنج آواز محلی ایرانی

تنظیم برای گیتار کلاسیک: لیلی افشار

‏24ص، تهران: انتشارات کارگاه موسیقی، 1386، چاپ اول

این پنج آواز، منتخبی است از موسیقی فولکلور ایرانی که در این تنظیم، فرم اصلی شان حفظ شده است. مردم ‏ایران با این قطعات کاملا آشنا هستند و با وجود قدیمی بودن شان، تا به امروز نزد ایرانیان قطعات محبوبی ‏بوده اند. «لیلی افشار»، تنظیم کننده این آوازها، از برجسته ترین نوازندگان گیتار کلاسیک در جهان است. ‏آوازهای این مجموعه عبارتنداز: «گل گندم»، «عزیزجون»، «لیلا لیلا»، «جان مریم»، «لالایی». علاوه بر ‏پنج آواز محلی یاد شده، قطعه دیگری به نام «سنه ده قالماز»[1]، اثر «توفیق قلی یف»، آهنگساز اهل ‏آذربایجان، برای این مجموعه تنظیم و به آن افزوده شده است. ‏

‏[1]‏


سنه ده قالماز یا برای تو نخواهد ماند ‏

کونلوم سنین اسیرین

قلبیم سنیدیر، یار

قلبیم سنیدیر.‏

انصاف ایله، خوش سوزله

منی گل دیندیر، یار منی گل دیندیر.‏

سویله نه دیر بو ادالار بو عشوه و ناز.‏

والله آی قیز بو گوزللیک سنه ده قالماز.‏

یالقیزام یالقیز، یالقیزام یالقیز.‏

گل منی محنته، اودا سالان وفاسیز

سویله، نه دیر، بو ادالار بو عشوه و ناز

‏ گئدر بیر گون بو گوزللیک سنه ده قالماز

داغلار باشی دوماندیر آمان آلله یار

یئنه دوماندیر، آیریلیق ئولومدن منه یامان دیر، یار ‏

منه یامان دیر.‏