دستگیری رضا ضراب، تاجر ایرانی‌تبار در ترکیه منجر به افشای یک شبکه بزرگ فساد مالی شد که سیاست و اقتصاد این کشور را با یک زلزله بزرگ مواجه کرد و تبعات آن تا همین امروز هم ادامه دارد. به نوشته رسانه‌های ترکیه، ضراب از بابک زنجانی به عنوان رییس خود نام برده است. رییسی که او هم در بازداشت به سر می‌برد اما نه جزییاتی از اتهامات و جزییات پرونده ها منتشر شده و نه هیچ نسیم تغییری وزیدن گرفته است. حتی صدا و سیما هم پس از یک هفته، گزارشی از بازداشت میلیاردر نفتی پخش کرد و همچنان ترجیح می‌دهد چندان به این موضوع نپردازد. در دیگر رسانه‌ها هم جنگی میان اصولگرایان و اصلاح‌طلبان درگرفته است و هر سو تلاش می‌کنند بابک زنجانی را به طرف مقابل منتسب کنند.
انگشت اتهام اصولگرایان به سوی هاشمی
در حالی که در همه مصاحبه های بابک زنجانی و نوشته های اولیه درباره وی مشخص شده که ثروت وی در عرض دو سه سال و عموما از طریق حضور در معاملات نفت در دوران تحریم نفتی به دست آمده اما خبرگزاری فارس در روزهای گذشته با چهره‌های مختلفی از اصولگرایان صحبت کرده که زنجانی را به اردوگاه رقیب منتسب می‌کردند. این خبرگزاری وابسته به سپاه با استناد به چند عکس که زنجانی را در حال گفتگو با هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی نشان می دهد وی را “فرزند خلف کارگزاران و اصلاحات” نامید. انتشار این عکس‌ها در گزارش صدا و سیما هم به چشم می‌آمد اما از عکس‌های بسیار مشهور او با چهره امنیتی سابق، حسن رعیت خبری نبود.
فارس مدعی شده بود: “برخی از اعضای دولت یازدهم به پشتوانه جریان اصلاحات که در دولت اعتدال از هیچ‌شیوه‌ای جهت مخدوش کردن چهره دیگر جریانات فروگذاری نمی‌کنند به تکاپو افتادند تا به نوعی رد پای بابک زنجانی را از مسیرهای که در دولت‌های کارگزاران و اصلاحات برای وی ترسیم شده بود پاک کنند. چراکه هنوز افکار عمومی تاریخ تولد فسادهای شهرام جزایری و فاضل خداداد را فراموش نکرده‌اند و اگر این بار نیز این جریان نتواند خود را از این مخمصه نجات دهد همانطور که پس از جریان فتنه ۸۸ شاهد بودیم، دیگر هیچ اقبالی بین مردم نخواهند داشت؛ موضوعی که در انتخابات مجلس آینده قطعاً ظهور و بروز پیدا خواهد کرد.”
همچنین با استناد به ادعای شخص زنجانی در مورد ثروتمند شدن از زمان رانندگی برای محسن نوربخش، مدیر وقت بانک مرکزی، عنوان شده که این میلیاردر “با حمایت تکنوکرات‌ها در دولت هاشمی رفسنجانی” متولد شده است.
این موضع در وبسایت‌های اصولگرا نیز تکرار شده و حتی وبسایت الف، تحت مدیریت احمد توکلی، نماینده اصولگرای مجلس، زنجانی را نه دورزننده تحریم‌ها که عامل تشدید تحریم‌ها معرفی کرده است.
وبسایت تندروی رجانیوز هم مدعی شد که برخی از مدیران دولت یازدهم که در سمت‌های مشاوره و نظارتی در حیطه نفت مشغول به کار هستند فشارهای خود برای آزادی بابک زنجانی را آغاز کرده‌اند.
همچنین ابراهیم نکو، دبیر کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با فارسدولت سازندگی را “مروج فرهنگ سرمایه‌داری در کشور” معرفی کرد که اقدامات این دولت زمینه‌ساز پدید آمدن افرادی همچون بابک زنجانی در کشور شده است.
غلامرضا مصباحی‌مقدم، رییس کمیسیون تلفیق مجلس هم معتقد است که عامل پیدایش اشخاصی مانند بابک زنجانی و مه‌آفرید خسروی، ولنگاری دستگاه‌های اجرایی و نظارتی است و محسن نوربخش، رییس بانک مرکزی در دولت هاشمی رفسنجانی را بابت اعطای رانت به زنجانی، سرزنش می‌کند.
فارس به سراغ مجید متقی‌فر، عضو شورای مرکزی جبهه پایداری هم رفته که می‌گوید بابک زنجانی ثمره شعار تجمل‌گرایی هاشمی بود.
جالب این که داود احمدی‌نژاد، بازرس ویژه رئیس جمهوری در دولت نهم که زنجانی در دوران او فعالیت‌های اقتصادی گسترده با سپاه و دولت داشته می‌گوید: “بابک زنجانی هیچ تعهدی به نظام نداشت و فقط به دنبال کسب منافع خود بود. اگر در دولت محمود احمدی‌نژاد به وی بها داده شد به این دلیل بود که زنجانی فردی بین نظام و بیرون از آن بود.” و جالب تر روزنامه کیهان است که گرچه نوشت با دستگیری بابک زنجانی باید مراقب بود و کسانی را که در ماجرای تحریم ها به کمک دولت آمدند زیر فشار نبرد، اما انتصاب وی به دولت احمدی نژاد را نمی پذیرد.
اما آن چه بیش از همه هویداست اکراه رسانه های اصولگرا از پرداختن به ماجرای بابک زنجانی است. این ماجرا از ابتدای پیدایش توسط رسانه های هوادار دولت روحانی و وابسته به اصلاح طلبان دنبال شد. و هنوز نیز نشریاتی مانند کیهان از پرداختن به آن خودداری می کنند.
معادله چند مجهولی زنجانی
محمدعلی پورمختار، رییس کمیسیون اصل ۹۰ از چهره‌هایی است که به نظر می‌رسد جزییات و اطلاعاتی از پرونده زنجانی در اختیار دارد. او با حضور در یک برنامه تلویزیونی بدون نام بردن از بابک زنجانی، گفت: “پرونده اخیر یک معادله چند ده مجهولی است. از یک طرف بحث تحریم هاست، از یک طرف بحث حضور بانک های خصوصی و دولتی خارجی، بانک مرکزی و وزارت نفت در پرونده مطرح است.”
او در اظهارنظری مهم مدعی شد که یکی از مقامات بانک مرکزی در تماس با وی پرداخت بدهی زنجانی را تائید کرده است، اما عواملی تاثیر گذار شد که بانک خارجی (به گفته مقام بانک مرکزی) گواهی خودش را پس گرفت.
او همچنین در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد با بیان این که برای صحبت از جزییات “محدودیت و معذوریت” دارد، عنوان کرد: “بعضا ذهنیت کاملا منفی نسبت به اقدامات وی وجود دارد و این، سبب شده که نسبت به اسناد و مدارکی که ارائه کرده است، اعتماد نشود، بنابراین اعتقادمان این است که باید مدیریت صحیحی صورت بگیرد تا این کار انجام و پول واریز شود.”
مواظب باشند زنجانی داروی نظافت نخورد
وبسایت تازه تاسیس “تدبیر” که به طور ویژه‌ای پرونده بابک زنجانی را پیگیری می‌کند تاکنون چهار بخش از مصاحبه با یکی از نزدیکان زنجانی را منتشر کرده و مدعی شده که او مدت‌ها از دستیاران نزدیکش بوده است. این فرد که نامش “از ترس نان یا از ترس جان” فاش نشده، روایتی متفاوت از روایت شخصی زنجانی در مورد کسب ثروت میلیاردی ارائه کرده است: “یک سری مطالب در روزنامه‌ها و سایت‌ها عنوان شده که ایشان در هفت، هشت سال اخیر به این ثروت زیاد رسیده است ولی در اصل اتفاقاتی که در سال های ۹۰ و ۹۱ برای ایشان افتاد، سرآغاز این ثروت شد. همین دوره اوج حرکت‌های ایشان بود که باعث اختلال‌های مالی شدید در وزارت نفت شده است. ببینید کل ماجرای دو هزار میلیارد بدهی معروف بابک زنجانی به وزارت نفت بابت پول فروش نفت از بهمن ۹۰ است که تا شهریور ۹۱ این ماجرا به اوج خودش می‌رسد.”
همچنین به سراغ هشت فعال اصلاح‌طلب رفته و از آنها درباره انتساب میلیاردر جوان بازداشت شده به این طیف پرسیده است.
محمدجواد حق‌شناس، عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی گفته است که بابک زنجانی محصول ناکارآمدی، قانون‌شکنی و بی‌احترامی به خواست ملت در دوران حاکمیت یک پارچه اصولگرایی است ومرغ پخته هم به ادعای اصلاح طلب بودن زنجانی می خندد.
رسول منتجب‌نیا، قائم مقام حزب اعتماد ملی هم در اظهارنظری جالب توجه خطاب به اصولگرایان عنوان کرده است: “مراقب باشند او در زندان از مواد نظافت استفاده نکند چون او گنجینه اسرار است و جعبه سیاه فساد مالی به این بزرگی. فعلا مواظب باشند یک مو از سر زنجانی کم نشود که حرف درباره نحوه کشور داری اصولگرایان برای گفتن زیاد دارد.”
غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی هم گفته است: “اگر پروژه فساد بابک زنجایی مربوط به دوره سازندگی و اصلاحات است؛ پس چرا رسانه‌های محافظه کار ناراحت هستند و به تکاپو افتاده‌اند.”
دور زدن تحریم، بهانه است
دکتر جمشید اسدی، اقتصاددان پیش از این در گفت‌وگو با روزآنلاین به واکاوی پرونده میلیاردرهای رانتی پرداخته و امثال او را ناگزیر از تن دادن به مناسبات اقتصاد رانتی ایران دانسته بود.
وبسایت تخصصی حوزه انرژی، “نفت‌نا” هم گفت‌وگویی با دکتر حسین راغفر، اقتصاددان ترتیب داده و از او درباره علت بروز چنین پدیده‌های پرسیده است. راغفر معتقد است: “مدیریت منابع، اصلی ترین علت فساد در کشور است. بنابر این تحریم ها، علت اصلی وقوع فساد در کشور نیست بلکه تحریم ها و دور زدن تحریم ها، کاتالیزور وقوع بسیاری از مفاسد و از جمله پدیده بابک زنجانی در کشور بوده است. قبل از تحریم ها هم شاهد مفاسد بزرگ بودیم. به نظر می رسد دور زدن تحریم ها، بهانه ای است از سوی عده ای برای سرپوش گذاشتن بر فساد بزرگ مالی در نظام سیاسی و اداری کشور است.”
او تاکید می‌کند: “مسئله هم صرفا به بابک زنجانی ختم نمی‌شود و مفسدین هم به این افرادی که دستگیر شده‌اند محدود نمی‌شود. دستگیر شده‌ها، مفسدین ظاهری هستند و افراد موثرتری در پشت نام این افراد، پنهان شده‌اند.”
